Δημοσθένης Κούρτοβικ: «Το λαχανόρυζο του Σταυρού κάποτε στην Αίγινα»

«Μια εντελώς ξεχωριστή ανάμνηση είναι αυτή του λαχανόρυζου. Το τρώγαμε στη γιορτή του Σταυρού, λίγες μέρες πριν επιστρέψουμε στην Αθήνα. Η γεύση του δεν μου πολυάρεσε, αλλά η γλυκιά, κάπως λιποθυμική μυρωδιά του ταίριαζε με τη διάθεσή μου εκείνων των ημερών».

Έχω ιδιαίτερα ανεπτυγμένη την όσφρηση, την πιο πρωτόγονη απ’ όλες τις αισθήσεις του ανθρώπου. Μόλις πριν από λίγα χρόνια έμαθα ότι ένα καθωσπρέπει εστιατόριο δεν πρέπει να μυρίζει κουζινίλα. Είχα οδηγήσει μια Σουηδέζα γνωστή μου σε μια αθηναϊκή ταβέρνα που εκτιμούσα πολύ, αλλά μόλις καθίσαμε εκείνη σούφρωσε με αηδία τη μύτη της και με παρακάλεσε να φύγουμε, γιατί θα έπαιρναν μυρωδιά τα ρούχα της. Ως τότε πίστευα, ειλικρινά, ότι τα καλά φαγάδικα πρέπει να μυρίζουν φαγητό και ποτέ δεν αισθανόμουν όμορφα στα άοσμα εστιατόρια του εξωτερικού. Ακόμα και σήμερα, παρά την αναγκαστική εκλέπτυνσή μου μετά το μάθημα της Σουηδέζας, αισθάνομαι μια αταβιστική έλξη για μαγειρεία που αναδίνουν ένα μείγμα από μυρωδιές αρνιού καπαμά, μακαρονάδας και ρετσίνας. Αδιάφορο αν πεινάω ή όχι, η κουζινίλα των παλιών ελληνικών εστιατορίων μού ξαναδίνει εκείνο το θεσπέσιο άρωμα ασφάλειας και θαλπωρής που με πλημμύριζε, παιδί, τα κυριακάτικα μεσημέρια, όταν τελειώναμε την μπάλα και η γειτονιά άρχιζε να ευωδιάζει από τα ταψιά με φαγητό που γύριζαν από τον φούρνο.

«Γενικά, μπορώ να πω ότι οι γλυκύτερες αναμνήσεις μου είναι οσφρητικές. Απλές και πρωτόγονες καθώς είναι, μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστες, αρετουσάριστες από τις συναισθηματικές ανάγκες και συμφέροντα του μεγάλου». (Σπύρος Βασιλείου, «View of Aegina», 1959).

Γενικά, μπορώ να πω ότι οι γλυκύτερες αναμνήσεις μου είναι οσφρητικές. Απλές και πρωτόγονες καθώς είναι, μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστες, αρετουσάριστες από τις συναισθηματικές ανάγκες και συμφέροντα του μεγάλου. Όλη η ευτυχία των καλοκαιρινών διακοπών ήταν συμπυκνωμένη στη μυρωδιά από τηγανητές πατάτες, που ερχόταν από την ταβέρνα του Μουσούρη, κοντά στην Κολόνα της Αίγινας. Η ταβέρνα ήταν ακριβώς μπροστά στη μικρή παραλία, όπου κάναμε μπάνιο. Αλλά δεν έχω κρατήσει παρά μια πολύ αμυδρή ανάμνηση από τις χαρές της πλαζ, ενώ η ευωδιά από τις πατάτες του Μουσούρη, ελαφροτηγανισμένες σε αγνό λάδι, έχει ποτίσει τις παιδικές μνήμες μου. Περίμενα πώς και πώς να πέσει το βράδυ για να κάνουμε βόλτα στην παραλία και να ρουφήξω αυτό το υπέροχο άρωμα. Βέβαια, και οι τηγανητές πατάτες που έφτιαχνε η μητέρα μου δεν υστερούσαν, φαντάζομαι, αλλά του Μουσούρη είχαν κάτι το ιδιαίτερο, γιατί η μυρωδιά τους ανακατευόταν με τη θαλασσινή αύρα. Τότε ήταν που συνέλαβα την ιδέα να γίνω ναυτικός, για να μπορώ να τρώω όποτε θέλω τηγανητές πατάτες στη θάλασσα.

«Δεν έχω κρατήσει παρά μια πολύ αμυδρή ανάμνηση από τις χαρές της πλαζ, ενώ η ευωδιά από τις πατάτες του Μουσούρη, ελαφροτηγανισμένες σε αγνό λάδι, έχει ποτίσει τις παιδικές μνήμες μου». (Η φωτογραφία στο εξώφυλλο του βιβλίου είναι από το οικογενειακό αρχείο του συγγραφέα).

Οι εποχές του χρόνου ξεχωρίζουν στη μνήμη μου χάρη σε συγκεκριμένες μυρωδιές φαγητών. Η άνοιξη χάρη στη γλυκόξινη μυρωδιά του φρέσκου αρακά με μπόλικο λεμόνι, όπως τον μαγείρευε η μητέρα μου. Το καλοκαίρι ταυτίζεται, φυσικά, με το άρωμα από τις τηγανητές πατάτες του Μουσούρη. Το φθινόπωρο μού μυρίζει χυλωμένη φακή και καπνιστή ρέγκα, με την πέτσα της ακόμη, ψημένη πάνω από ένα πιρούνι τυλιγμένο με βαμβάκι που ποτίστηκε με οινόπνευμα. Ο χειμώνας μοσχοβολάει βραστά κάστανα και μελομακάρονα. Μια εντελώς ξεχωριστή ανάμνηση είναι αυτή του λαχανόρυζου, που σημαίνει για μένα αποχαιρετισμός στο καλοκαίρι. Το τρώγαμε στη γιορτή του Σταυρού, λίγες μέρες πριν επιστρέψουμε στην Αθήνα. Η γεύση του δεν μου πολυάρεσε, αλλά η γλυκιά, κάπως λιποθυμική μυρωδιά του ταίριαζε με τη διάθεσή μου εκείνων των ημερών. Ο αέρας μύριζε πρωτοβρόχι και λαχανόρυζο και, ανάμεσα στα μελανά σύννεφα, οι αχτίδες του ήλιου έπεφταν στη θάλασσα τεντωμένες και ραδινές, σαν χρυσές ανεμόσκαλες που οδηγούσαν ολόισια στον ουρανό.

// Από το βιβλίο του Δημοσθένη Κούρτοβικ «Λαχανόρυζο του Σταυρού» (απόσπασμα από το ομώνυμο διήγημα και το κεφάλαιο «Οι μυρωδιές»). Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2012.

Διαβάστε ακόμα: Οι ποιητές μας για την Αίγινα.

TAGS :
βιβλίο Δημοσθένης Κούρτοβικ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook