Wine Vixen: Γιατί με πιάνει πονοκέφαλος όταν πίνω κόκκινο κρασί;

Η Wine Vixen του Andro, Εύα Μαρκάκη, απαντάει σε ένα ερώτημα που βασανίζει πολλούς ανθρώπους: γιατί με πιάνει πονοκέφαλος με το κόκκινο κρασί; (Φωτογραφία: Ανδρέας Σουχής για το Andro)

Μπορώ να σας πω γιατί με πιάνει εμένα, προσωπικά, πονοκέφαλος κάθε φορά που δοκιμάζω κρασί γενικότερα; Θα σας πω: Είναι Pinot; Nebbiolo; Έχει την οξύτητα ή τις τανίνες; Κι αν δεν είναι αυτό, τι μπορεί να είναι; Παίζει whole bunch; Έχει νέο βαρέλι κι αν ναι, πόσο και τι βαρέλι; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που σκάνε σαν πυρηνικές βόμβες στο κεφάλι μου κάθε φορά που δοκιμάζω και νομίζω είναι λογικό και επόμενο να πονοκεφαλιάζω. Για τους υπόλοιπους ανθρώπους ή έστω μερίδα αυτών παίζουν άλλοι λόγοι για τον πονοκέφαλο από το κρασί οπότε αγκαλιάζω στοργικά την προηγούμενη μου καριέρα και απαντώ σε αυτό το ερώτημα που ταλανίζει κόσμο και κοσμάκη.

Θα ξεκινήσω με το προφανές. Αν έχετε πιει όλα τα appellations του Bordeaux, με κανά δυο Νάπες και 3-4 Σαμπάνιες μην αναρωτιέστε γιατί έχετε πονοκέφαλο. Πως φτάσατε σπίτι θα έπρεπε να αναρωτιέστε μετά από τέτοια κραιπάλη (been there done that). Αν λοιπόν δεν παίζει το σενάριο να γίνατε ζάντα, υπάρχει η περίπτωση να φταίει κάποιο συστατικό του κρασιού. Και εξηγώ.

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που κυρίως σχετίζονται με το κόκκινο κρασί. Η μια θεωρία αφορά την ισταμίνη και η πιο πρόσφατη την κερσετίνη.

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που κυρίως σχετίζονται με το κόκκινο κρασί. Η μια θεωρία αφορά την ισταμίνη, μια ουσία που βρίσκεται στα φλούδια των σταφυλιών (και γι’ αυτό τη συναντάμε σε μεγαλύτερη ποσότητα στο κόκκινο κρασί). Η ισταμίνη προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και έχει συσχετιστεί με την παθοφυσιολογία  των ημικρανιών, κοινώς με την πιθανότητα να προκληθούν ημικρανίες σε άτομα με ευαισθησία στην ισταμίνη. Η ισταμίνη βέβαια δε βρίσκεται μόνο στο κρασί αλλά και σε αρκετά τρόφιμα όπως τα παλαιωμένα τυριά, τα αλλαντικά, το σπανάκι και οι μελιτζάνες. Οπότε τα άτομα με ευαισθησία στην ισταμίνη (έλλειψη ή μειωμένη παραγωγή του ενζύμου αμινοοξειδάση που διασπά την ισταμίνη, στα εγγλέζικα το λένε histamine-intolerance syndrome) θα πρέπει να τα αποφεύγουν. Ο μηχανισμός που προκαλεί τις ημικρανίες μέσω ισταμίνης αλλά και η θεωρία περί ισταμίνης κρασιού δεν έχουν αποσαφηνιστεί ή αποδειχτεί πλήρως για την ώρα. Παράλληλα άλλη μια βιογενής αμίνη που σχετίζεται με τον πονοκέφαλο είναι η τυραμίνη, για τους ίδιους λόγους με την ισταμίνη αν και οι θεωρίες και οι μελέτες που την αφορούν είναι σαφώς λιγότερες.

Εκτός από την ισταμίνη όμως, προσφάτως προέκυψε και μια νέα θεωρία, με περισσότερες πιθανότητες να ισχύει. Πρόκειται για τη θεωρία της κερσετίνης. Ερευνητές στην Αμερική, συμπεριλαμβανομένου του καθηγητή Andrew Waterhouse, ειδικού στην αμπελουργία στο Πανεπιστήμιο Davis, πραγματοποίησαν εργαστηριακές δοκιμές σε περισσότερες από δώδεκα ενώσεις στο κόκκινο κρασί προσπαθώντας να ταυτοποιήσουν εκείνη που προκαλεί πονοκεφάλους. Μια φλαβονόλη που ονομάζεται κερσετίνη, ήταν αυτή που ξεχώρισε.

Η κερσετίνη βρίσκεται σε αρκετά φρούτα και λαχανικά, συμπεριλαμβανομένων και των σταφυλιών, και δρα ως αντιοξειδωτικό, επομένως μπορεί να είναι ευεργετική (θυμάστε κι εσείς τη διαφήμιση του συμπληρώματος διατροφής γνωστής εταιρίας που έλεγε «με κερσετίνη και βελανιδιά» ή μόνο εγώ αποθηκεύω όλα τα άχρηστα;). «Η κερσετίνη παράγεται από τα σταφύλια ως απόκριση στο ηλιακό φως», λέει ο Waterhouse σε άρθρο του Jamie Goode, οπότε τα επίπεδα κερσετίνης στο κρασί επηρεάζονται από την ηλιοφάνεια στον τόπο που μεγαλώνουν τα σταφύλια.

Ενώ μιλάμε για μια ουσία με ευεργετική δράση τα πράγματα σκουραίνουν όταν στην εξίσωση μπει και το αλκοόλ. Η κερσετίνη όταν μπει στο ανθρώπινο σώμα αλλάζει μορφή, μετατρέπεται σε γλυκουρονίδιο της κερσετίνης. Μέχρι εδώ καλά. Το αλκοόλ στον ανθρώπινο οργανισμό διασπάται σε ακεταλδεΰδη, η οποία είναι τοξική, γι’ αυτό πρέπει να διασπαστεί περαιτέρω από την αφυδρογονάση της ακεταλδεΰδης. Το πρόβλημα είναι πως το γλυκουρονίδιο της κερσετίνης είναι η ουσία που μπορεί να αναστείλει την αφυδρογονάση. Έτσι, η συνεχής παρουσία ακεταλδεΰδης στην κυκλοφορία του αίματος, από την κατανάλωση αλκοόλ, μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις έξαψης, πονοκεφάλους και ναυτία. Σκεφτείτε πως στους αλκοολικούς, στα πλαίσια της απεξάρτησης,  χορηγείται ενίοτε ένα φάρμακο, η δισουλφιράμη, που μπλοκάρει το ίδιο ένζυμο, προκαλώντας τις ίδιες αντιδράσεις με παραπάνω, εάν υποκύψουν και πιούν κανένα ποτηράκι.

Mπορείτε να πειραματιστείτε με τους εαυτούς σας δοκιμάζοντας διαφορετικά κόκκινα κρασιά για να δείτε ποιο, αν και πόσο σας πειράζει, γεγονός που φαίνεται συνήθως στο πρώτο μισάωρο.

Τώρα το γιατί κάποια άτομα έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε αυτό και παρουσιάζουν πονοκεφάλους μόλις πιούν κόκκινο κρασί (ειδικά αν είναι επιρρεπής σε ημικρανίες) είναι ασαφές: τα ένζυμά τους μπορεί να είναι πιο εύκολο να αποκλειστούν ή μπορεί απλώς να είναι πιο ευαίσθητα στην ακεταλδεΰδη. Όπως καταλαβαίνετε περιμένουμε περισσότερες μελέτες και έρευνες για να καταλήξουμε σε ασφαλές συμπέρασμα.

Τώρα, σας βλέπω, κάποιος από το βάθος θέλει να με διακόψει λέγοντας «ναι, αλλά για τα θειώδη δε λέτε τίποτα». Δε λέμε γιατί δεν υπάρχει άμεσος συσχετισμός μεσιέ. Η αλλεργία στα θειώδη προκαλεί κυρίως δυσφορία, άσθμα, καταρροή, δερματικά εξανθήματα ή στομαχικά προβλήματα. Τώρα κάποιες θεωρίες υπάρχουν σχετικά με τα θειώδη και τις ημικρανίες σε άτομα που έχουν ήδη μια προδιάθεση για ημικρανίες αλλά είναι παντελώς ασαφείς και όχι επιβεβαιωμένες. Επίσης θεωρίες περί τανινών και πονοκεφάλου παίζουν αλλά δεν είναι οι επικρατέστερες. Σύμφωνα με αυτές, οι τανίνες επηρεάζουν την έκκριση κάποιων νευροδιαβιβαστών (όπως η σεροτονίνη) και ενδέχεται να προκαλέσουν πονοκέφαλο σε άτομα με ευαισθησία.

Περιμένουμε την επιστήμη να μιλήσει. Στο μεταξύ μπορείτε να πειραματιστείτε με τους εαυτούς σας δοκιμάζοντας διαφορετικά κόκκινα κρασιά για να δείτε ποιο, αν και πόσο σας πειράζει, γεγονός που φαίνεται συνήθως στο πρώτο μισάωρο. Φυσικά για να δοκιμάσετε μην πιείτε μισό μπουκάλι κρασί σε 30 λεπτά, αλλά μισό ποτήρι.

Bonus tip: είτε ανήκετε σε άτομα με τάση για ημικρανίες και λοιπές ευαισθησίες είτε όχι είναι καλό να πίνετε ένα ποτήρι νερό για κάθε ποτήρι κρασιού που καταναλώνετε, να μην πίνετε με άδειο στομάχι (κρασί χωρίς φαγητό δε λέει έτσι κι αλλιώς) και να πίνετε όσο γίνεται πιο αργά για να μεταβολίζεται το αλκοόλ.

Διαβάστε ακόμα: Μπορεί ποτέ ένα κρασί να είναι αντικειμενικά καλύτερο από ένα άλλο;

TAGS :
επιστήμη κόκκινο κρασί κρασί πονοκέφαλος συστατικά Υγεία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook