Zoumboulis & Associates: Τα κρασιά αφηγούνται την ιστορία τους

Από αριστερά προς τα δεξιά: Κίμων Φραγκάκης, Σπύρος Ζουμπούλης, Πάνος Ζουμπούλης, Κύρος Μελάς.

Έστω ότι θέλετε να γίνετε οινοπαραγωγός: ποιoς θα σας κατευθύνει στο να φτιάξετε κρασί; Που θα φυτέψετε τα αμπέλια; Και πριν ακόμα τα φυτέψετε, ποιο είναι το κατάλληλο οικόπεδο; Μπορεί πάλι να είστε ήδη οινοπαραγωγός αλλά να σας πιάνει ίλιγγος μπρος στις απαιτήσεις που προκύπτουν για να πρωταγωνιστήσει το κρασί σας στην αγορά: θα φυτέψετε κι εσείς κυδωνίτσα και μαλαγουζιά; Μήπως να φτιάξετε ένα παλ ροζέ που είναι της μόδας; Και ποιος θα σχεδιάσει την ετικέτα;

Κανείς θα υπέθετε δικαιολογημένα ότι χρειάζεται να προσλάβει πολλούς και διαφορετικούς επαγγελματίες που θα φέρουν εις πέρας τα παραπάνω (και τόσα ακόμα) σε έναν κλάδο που αναπτύσσεται και αλλάζει ραγδαία. Κι όμως, υπάρχει μια οικογένεια, οι περίφημοι «ζουμπούληδες» όπως τους αποκαλεί τρυφερά η οινική κοινότητα, οι οποίοι όχι απλά λύνουν τα χέρια πολλών επιχειρηματιών του χώρου αλλά έχουν υπογράψει μερικά από τα πιο γνωστά κρασιά που πίνουμε.

Για χρόνια ήταν γνωστοί κυρίως στους μυημένους. Άλλωστε δεν επεδίωκαν τη δημοσιότητα ούτε γύρευαν να δρέψουν δάφνες για τα κρασιά που συνδημιούργησαν. Μετά όμως από σχεδόν 40 χρόνια δράσης, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα φίλων τους και παρουσίασαν το έργο τους σε ένα ευρύτερο κοινό.

Φίλοι και συνεργάτες ήρθαν από όλη την Ελλάδα για μια εκδήλωση που συντόνισε ο εκδότης του Αndro Κίμων Φραγκάκης στον πολυχώρο Τ16 πίσω από το Μουσείο Μπενάκη της Οδού Πειραιώς: αυθόρμητα το event μετατράπηκε σε ένα πραγματικό οινικό συμπόσιο (με την αρχαία έννοια του όρου), γεμάτο όμορφες ιστορίες.

Οι οικοδεσπότες του event Πάνος και Σπύρος Ζουμπούλης.

Ιστορίες ανθρώπινες, ιστορίες κρασιού. Πράγματι, για τους Πάνο και τον Σπύρο Ζουμπούλη, πατέρα και υιό, «Κάθε κρασί μας αφηγείται μια ιστορία» και όπως οι ίδιοι συμπλήρωσαν με τα δικά τους λόγια: «Την ιστορία του terroir, του αμπελώνα, του κάθε παραγωγού. Γι’ αυτό το κρασί είναι τόσο μοναδικό όσο ο τόπος που το γέννησε και τόσο ξεχωριστό όσο ο άνθρωπος που το ονειρεύτηκε».

Είναι πάντοτε μία ιστορία που την αφηγείται πρώτα το ίδιο το κρασί, χωρίς λόγια, σιωπηλά, μέσα από το ποτήρι. Για αυτό ο καλλιεργημένος οινόφιλος πίνει με προσοχή, με ευαισθησία, προσπαθεί να καταλάβει σχεδόν διαισθητικά όσο και αισθητηριακά αυτήν την ιστορία που το κρασί αφηγείται στα γευσιληπτικά του όργανα. Και κάθε μία ιστορία πρέπει να είναι και μοναδική – αυτό είναι ίσως που ξεχωρίζει το αξιομνημόμνευτο κρασί από ένα τυχαίο εμπορικό προϊόν, ακόμα και καλής ποιότητας.

Τις ιστορίες αυτές η Zoumboulis & Associates τις βοηθά να δημιουργηθούν εδώ και περίπου 40 χρόνια με «αρχιπαραμυθάδες» τον Πάνο και τον Σπύρο Ζουμπούλη. Μαζί με την ομάδα τους συγγράφουν κάθε φορά όποιο κεφάλαιο χρειαστεί: την επιλογή και την αγορά του κτήματος, την εγκατάσταση, διαχείριση και βελτιστοποίηση των αμπελώνων και των οινοποιείων, τη δημιουργία του κρασιού συνολικά.

Από τη συγκομιδή του σταφυλιού μέχρι την εμφιάλωση του κρασιού, βρίσκονται δίπλα στους συνεργάτες τους σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό για να παράσχουν πλήρεις οινολογικές και αμπελουργικές συμβουλευτικές υπηρεσίες, όπως οινολογικές αναλύσεις, σύγχρονες τεχνικές οινοποίησης (βιολογική, βιοδυναμική, πειραματική κ.α.), την παλαίωση, σταθεροποίηση και εμφιάλωση, την κατασκευή και τον σχεδιασμό ιδιωτικών κελαριών, την επιλογή φιάλης και τον σχεδιασμό της ετικέτας, και γενικά οτιδήποτε μπορεί να αφορά το κρασί.

Επειδή όμως κάθε ιστορία πρέπει να έχει τον αφηγητή της, εκείνη τη βραδιά είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε οκτώ από αυτές από τους ίδιους τους οινοποιούς-πρωταγωνιστές και να τους γνωρίσουμε προσωπικά, προτού (ξανά)γνωρίσουμε και το κρασί τους. Ιστορίες που άφησαν η καθεμιά το ίχνος στη μνήμη του ακροατή, όπως και το κρασί αφήνει σαν ανάμνηση την επίγευσή του.

Αριστερά: πλέον, βερμούτ φτιάχνεται και στην Ελλάδα και το όνομα αυτού Βάμμα. Δεξιά: η ομάδα που το εμπνεύστηκε.

Βάμμα: το φρέσκο ελληνικό βερμούτ

Η πρώτη ιστορία έχει να κάνει με την παγκόσμια ζήτηση για καινοτόμα βερμούτ: πλέον φτιάχνονται και στην Ελλάδα. Όπως το Βάμμα που δημιουργήθηκε μαζί με τον bartender της The Sky Spirits Company, Πάνο Καναβέτα: το όνομα του προϊόντος παραπέμπει στον Ιπποκράτη και την αρχαία πρακτική να γίνεται εμβάπτιση ενός βοτάνου (εκ του “βάπτω” = βάφω, βαπτίζω >  βάμμα) σε ένα αλκοολούχο διάλυμα για θεραπευτικούς σκοπούς.

Είναι ένας ενισχυμένος οίνος (fortified wine) ο συγκεκριμένος, όμως δεν γίνεται όπως συνηθίζεται από παλαιωμένο λευκό κρασί: εν προκειμένω χρησιμοποιείται φρέσκο κρασί με όλα τα εκρηκτικά αρώματα του. Ασφαλώς  φτιάχνει εξαιρετικά κοκτέιλ, αλλά για να καταλάβεις πόσο ισορροπημένο είναι το προϊόν καθαυτό μπορείς να το πιεις σκέτο, ελαφρά δροσερό, και είναι μια πολύ ευχάριστη και φρέσκια εναλλακτική.

Το La Tour Melas είναι κρασί κατάλληλο για μακρά παλαίωση, χρειάζεται σωστές συνθήκες και υπομονή για να το απολαύσεις όπως του αξίζει. Δεξιά: ο Κύρος Μελάς.

La Tour Melas: κατάλληλο για μακρά παλαίωση

Η αφορμή για να φτιάξει το περίφημο κρασί του ο Κύρος Μελάς δόθηκε ένα βράδυ πριν χρόνια στη Ζυρίχη, όταν ένας ελβετός τραπεζίτης παρέθεσε τα καλύτερα γαλλικά κρασιά· ο ανήσυχος προσκεκλημένος αποφάσισε ότι θα μπορούσε ένα ελληνικό κρασί να τα συναγωνιστεί και -κάποτε- να τα ξεπεράσει. Και έβαλε στοίχημα ότι θα το πετύχει.

Αρχικά το κτήμα είχε φυτευτεί αραιά, με δυο μέτρα άνοιγμα ανάμεσα στις σειρές, διότι ο οινοπαραγωγός ήθελε να να χωράει το παλιό Land Rover του κτήματος μεταξύ των αμπελιών. Όταν το επισκέφτηκε για πρώτη φορά ο Πάνος Ζουμπούλης, η αυθόρμητη ερώτηση του ήταν: «Τι θα κάνουμε εδώ; Θα φτιάξουμε κρασί ή θα κάνουμε βόλτες με το τζιπ;». Φύτεψε, λοιπόν, άλλη μια σειρά κλημάτων μεταξύ των ήδη φυτεμένων, δημιουργώντας έναν από τους πυκνότερους αμπελώνες της Ελλάδας κατά τα πρότυπα των γαλλικών Grands Crus. Αυτά που ακολούθησαν στη συνέχεια είναι γνωστά στους επαΐοντες: η πορεία του La Tour Melas, οι Παλιές Ρίζες, το Ιdylle, το Cyrus One, το Silfium και το Nautilus.

Ειδικά το La Tour Melas αποτέλεσε την αξιοθαύμαστη ανάδειξη των βιολογικά καλλιεργημένων διεθνών ποικιλιών cabernet franc και merlot στο terroir του Εχίνου της Στερεάς Ελλάδας και έπειτα στο βαρέλι χωρίς φιλτράρισμα και με ελάχιστα θειώδη. Στην παραγωγή του καίριο ρόλο είχε η Γαλλίδα οινολόγος Elsa Picard, σύζυγος του Σπύρου Ζουμπούλη. Κρασί κατάλληλο για παλαίωση και δικαιολογημένα ακριβό, χρειάζεται σωστές συνθήκες για να το απολαύσεις όπως του αξίζει.

Το φυσικό Malbec των Bodegas Krontiras είναι αισθησιακό όπως ο παραδείσιος κήπος της ετικέτας που θα μπορούσε να έχει βγει από έναν πίνακα του Ιερώνυμου Μπος. Δεξιά ο διευθυντής πωλήσεων του οίκου, Θανάσης Βαφειάδης.

Bodegas Krontiras: το Malbec από την Αργεντινή 

Άλλη ήπειρος, άλλο σταφύλι, άλλη νοοτροπία: Η Bodegas Krontiras είναι το περίφημο ελληνόκτητο οινοποιείο της Αργεντινής. Για αυτό το οινοποιείο, το «παραμύθι» που έφτιαξε ο Πάνος Ζουμπούλης είναι η βιοδυναμική καλλιέργεια της πιο τυπικής αργεντίνικης ποικιλίας, του Malbec, σε ένα κτήμα που διάλεξε και ανέπτυξε ο ίδιος ο Ζουμπούλης με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τη βιοποικιλότητα: όπως στις παραδοσιακές καλλιέργειες, ελιές και ροδάκινα μεγαλώνουν ανάμεσα στα αυτόρριζα αμπέλια – αμπέλια νέα και αρχαία ταυτόχρονα, αφού έχουν προέλθει από νέα κλήματα τα οποία όμως αναπαράχθηκαν με καταβολάδες και όχι με ενοφθαλμισμό σε υποκείμενα φυτά.

Το αποτέλεσμα είναι ένα φυσικό Malbec, χωρίς προσθήκη θειώδους και χωρίς παλαίωση, ένα κρασί που είναι η έκφραση των φυσικών χαρακτηριστικών του σταφυλιού, άμεσα προσβάσιμο στον ουρανίσκο και αισθησιακό όπως ο παραδείσιος αμπελώνας της ετικέτας που θα μπορούσε να έχει βγει από έναν πίνακα του Ιερώνυμου Μπος. Αξίζει επιπλέον να αναφερθεί ότι Brand ambassador του οίκου είναι ο για τρίτη φορά καλύτερος sommelier της Ελλάδας, Άρης Σκλαβενίτης.

Το ροζέ Φωκιανό από την ομώνυμη τοπική ποικιλία της Νάξου οινοποιείται στη Σύρο. Δεξιά: ο Σκωτσέζος οινοπαραγωγός Edward Maitland.

Ουσύρα: ένας Σκωτσέζος από τη Σύρο

Ο Edward Maitland δεν διευκρινίστηκε αν έχει σχέση με τον Thomas Maitland, κάποτε Βρετανό Αρμοστή των Ιονίων Νήσων, αλλά είναι και αυτός Σκωτσέζος και επίσης κατοικεί ένα ελληνικό νησί, τη Σύρο, όπου με τη σύζυγό του «ανακάλυψαν» την τοπική ποικιλία σεριφιώτικο και άρχισαν να την οινοποιούν, αρχικά στο γκαράζ του σπιτιού τους (κάτι σαν καλιφορνέζικη start up). Σήμερα ποιος δεν ξέρει το οινοποιείο Ουσύρα -τουλάχιστον από εκείνους που έχουν επισκεφτεί τη Σύρο;

Το ροζέ Φωκιανό φτιάχνεται από την ομώνυμη τοπική ποικιλία της Νάξου, όπου τα αμπέλια ξεκινούν από το επίπεδο της Θάλασσας και φτάνουν ως τα 400 μέτρα υψόμετρο. Το σταφύλι έρχεται με φορτηγό ψυγείο στη Σύρο και εκεί γίνεται όλη η οινοποίηση με ελάχιστη παρέμβαση. Ένα ροζέ με ελληνικό χαρακτήρα που συνοδεύει εξαιρετικά την ελληνική κουζίνα, είτε την απολαμβάνει κανείς στα Βαπόρια, είτε οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Η Νάξος, σημειώνει ο Πάνος Ζουμπούλης, έχει 4000 αμπέλια αλλά κανένα οινοποιείο. Το μέλλον δεν μπορεί να την αγνοήσει για πολύ ακόμα.

Οι Ευμενίδες έδωσαν το όνομα σε αυτό το ελληνικό κρασί που οινοποιείται με τις γηγενείς ζύμες της οικογένειας Λύτρα.

Ευμενίδες: με γηγενείς ζύμες

Άλλη μια οικογενειακή επιχείρηση, το Κτήμα Λύτρα από το Πικέρμι, όπου με τη βοήθεια των Ζουμπούληδων τα αδέλφια Θεόδωρος και Αναξαγόρας Λύτρας καλλιεργούν με βιολογική μέθοδο ένα κτήμα με παράδοση 60 ετών, το οποίο όμως τώρα ξεκινά τη δική του ιστορία στον χώρο της υψηλής οινοποιίας.

Πολύ μικρή παραγωγή, οι Ευμενίδες, θεότητες τιμωροί αλλά και συγχωρητικές όταν χρειάζεται, έδωσαν το όνομα σε αυτό το ελληνικό κρασί που οινοποιείται με τις δικές του γηγενείς ζύμες. Επιλογή τους ήταν να δοκιμάσουν ποικιλίες από άλλες περιοχές της Ελλάδας στην εύφορη ακόμα Αττική. Κρίνοντας από την Μαλαγουζιά τους, νομίζω ότι το λεπτόγεων της Αττικής έχει δώσει μια αντίστοιχα λεπτή γεύση.

Η ιστορία εδώ ονομάζεται… ανάκληση αδειών! Οι αδελφοί Λύτρα έφτιαχναν κρασί αλλά κανείς ποτέ δεν τους είχε εξηγήσει ότι έπρεπε να είναι «από πάνω» από τον τρύγο, άσε που έκαναν και οι δυο άλλες δουλειές τότε, το κρασί ήταν δηλαδή χόμπι. Ως εκ τούτου, έφευγαν παραδοσιακά διακοπές τον Αύγουστο, όπως όλη η Ελλάδα, μέχρι που «προσέλαβαν» τον Πάνο Ζουμπούλη ως σύμβουλο και αυτός, κυριολεκτικά, τους γύρισε πίσω από τις διακοπές τους για τον τρύγο! Το «ανάκληση αδειών» έχει μείνει μεταξύ τους ως ετήσιο σύνθημα για την ώρα του τρύγου.

Η ετικέτα στο κρασί του Φοίβου Παπαστρατή (στη δεξιά φωτογραφία ο μεσαίος) είναι μια παραλία που ζωγράφισε ο ίδιος ο οινοποιός όταν ήταν στο νηπιαγωγείο.

Παραλία 2022 : σαν μια παιδική ανάμνηση παραλίας

Ο Φοίβος Παπαστρατής από γνωστός κατέστη διαβόητος όταν το κρασί του ονόματι «F» σερβιρίστηκε στο προεδρικό μέγαρο. Ο Πάνος Ζουμπούλης είναι και νονός του παραγωγό αφού τους συνδέει παλιά οικογενειακή φιλία. Ξεκίνησαν με κρασί που έφτιαχναν για το σπίτι αλλά όταν κάποιος μεγαλώνει με νονό τον Ζουμπούλη «κινδυνεύει» να γίνει σοβαρός οινοποιός.

Πρωτοπόρησαν με ασύρτικο και μοσχάτο σε μία εποχή που ήταν σχετικά σπάνιες ποικιλίες. Το ίδιο χαρμάνι έχει η νέα «Παραλία». Έχουν φτάσει σε μια περιορισμένη παραγωγή λίγων εκατοντάδων φιαλών που προέρχονται από έναν μοναδικό ιδιόκτητο οικογενειακό αμπελώνα: ταιριάζει εξαιρετικά με την ελληνική κουζίνα. Η νέα ετικέτα είναι μια παραλία που ζωγράφισε ο ίδιος ο οινοποιός όταν ήταν στο νηπιαγωγείο. Παιδικό κρασί δεν το λες όμως.

Από το 1908 οι Αμπελώνες Μάρκου καλλιεργούν την κατεξοχήν αττική ποικιλία Σαββατιανό.

Phenómena: σαββατιανό που σου μένει

Κατεξοχήν αττικό σταφύλι είναι το σαββατιανό και οι Αμπελώνες Μάρκου το καλλιεργούν από το 1908. Για έναν αιώνα σχεδόν η οικογένεια έφτιαχνε την πατροπαράδοτη ρετσίνα. Σήμερα έχει στραφεί στη σύγχρονη οινοποιία και παρακολουθεί τις νέες τάσεις. Η ιστορία μας πηγαίνει στο μακρινό ’80 όταν ο Πάνος Ζουμπούλης έφτιαχνε πειραματικό Σαββατιανό σε δρύινο βαρέλι και ο παππούς Μάρκου έφτιαχνε παραδοσιακή ρετσίνα σε ένα μεγάλο, παλιό δρύινο βαρέλι. Ο μικρός Σπύρος και οι, επίσης, μικροί Νίκος και Βασίλης Μάρκου, παίζουν τριγύρω ενόσω οι μεγάλοι φτιάχνουν κρασί. Τριάντα χρόνια μετά, ο Νίκος Μάρκου με τον Σπύρο Ζουμπούλη καταστρώνουν και υλοποιούν το come-back εκείνου του Σαββατιανού.

Τα “Φαινόμενα” είναι ένα εκλεκτό κρασί που έχει όσο βαρέλι χρειάζεται για να δώσει μια κομψή και ισορροπημένη γεύση, είναι ένα κρασί που μένει στη μνήμη κυρίως χάρις στην εξαιρετικά παρούσα επίγευση. Θέλει τον χρόνο του. Από τη ρετσίνα στην παλαίωση σε δρύινο βαρέλι, το σαββατιανό δείχνει ότι μια ιστορία μπορείς να την αφηγηθείς με πολλούς τρόπους. Και είναι ένα σταφύλι που θα μας χαρίσει ακόμα μεγαλύτερες συγκινήσεις μελλοντικά.

Η Mangata είναι ένα μαυρούδι από παλαιά κλήματα πολλά από τα οποία είναι άνω των πενήντα ετών. Δεξιά: ο Θόδωρος Κοντογιάννης.

Mangata: ένα μαυρούδι από παλαιά κλήματα

Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με μια νεότερη άφιξη, τον Θόδωρο Κοντογιάννη από την Κόρινθο. Με παράδοση στην αμπελοκαλλιέργεια για πέμπτη γενιά και ένα κτήμα που παράγει επίσης εξαιρετικά αμύγδαλα, ο Θεόδωρος το 2020 παράτησε τα πάντα για να αναβιώσει την οινοποιία που είχε εγκαταλειφθεί για μια γενιά και να φτιάξει το δικό του κρασί.

Εφαρμόζοντας τη βιοδυναμική γεωργία, παράγει φυσικά κρασιά που διατηρούν τις ποιότητες του αμπελιού. Η Mangata είναι ένα μαυρούδι από παλαιά κλήματα πολλά από τα οποία είναι άνω των πενήντα ετών. Η γεύση του είναι πράγματι φυσική και θα έλεγα ότι σε κερδίζει αμέσως, έχει παραδοσιακά χαρακτηριστικά και σύγχρονη ποιότητα.

Αριστερά: Την ομιλία συντόνισε ο Κίμων Φραγκάκης. Δεξιά: Την δοκιμή των κρασιών συνόδεψαν πολύ νόστιμα εδέσματα από το Daily Brunch.

Finger food δια χειρός Νένας Ισμυρνόγλου

Την δοκιμή των κρασιών συνόδεψαν πολύ νόστιμα εδέσματα από το Daily Brunch με επιμέλεια την σεφ Νένας Ισμυρνόγλου ενώ τη βραδιά έντυσε μουσικά ο καλλιτέχνης και καθηγητής του ΕΚΠΑ στις Διαδραστικές Τέχνες Αλέξανδρος Κοντογεωργακόπουλος, ο οποίος δημιούργησε ειδικά για την εκδήλωση το “Terroir”: έναν ιδιότυπο συνδυασμό DJ set και ηχοτοπίου, με ήχους τους οποίους συγκέντρωσε από τόπους και δράσεις από τον κόσμο του κρασιού. Ο οίνος και ο ήχος έχουν αυτό το κοινό: όταν είναι καλοί, ευφραίνουν την καρδιά του ανθρώπου.

Δείτε το βίντεο της εκδήλωσης:

TAGS :
κρασί

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook