Τι είναι, τελικά, αυτά τα βρετανικά clubs;

Στο Reform συχνάζουν ανώτατοι και κυρίως μέσοι δημόσιοι υπάλληλοι (πηγή: reformclub.com)

Δεν είναι λίγες οι φορές που φίλοι, ειδικά από την Ελλάδα, με ρωτούν τι είναι, τελικά, αυτές οι ιδιωτικές λέσχες που σου αρέσει τόσο να συχνάζεις – ας τις ονομάζουμε clubs για τις ανάγκες του παρόντος. Τα club που τόσο ανθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και σε άλλες χώρες εκτός Ευρώπης (ΗΠΑ, Ινδία, Αυστραλία), πρόκειται για εθελοντικές νομικές ενώσεις προσώπων με παράδοση αρκετά «ξένη» προς τα ελληνικά δεδομένα. Φωτεινή εξαίρεση, βεβαίως, η υπέροχη και με μακρά ιστορία και παράδοση Αθηναϊκή Λέσχη.

Εν ολίγοις, πρόκειται για τις λέσχες των «gentlemen». Όχι πως δεν υπάρχουν και πολλές λέσχες που επιτρέπουν γυναίκες-μέλη αυτά τα χρόνια. Ή πως ο όρος «gentleman» χρησιμοποιείται με την έννοια που είχε στην Εδουαρδιανή Εποχή. Βεβαίως, στις λέσχες έχουν εκλεγεί και θα συνεχίσουν να εκλέγονται και μεθύστακες (αρκετοί) και άξεστοι (μερικοί). Ας είναι…Άλλωστε όπως έγραψε κάποτε ο Δρ. Τζόνσον, πραγματικός «gentleman» είναι ο κύριος ανεξάρτητων μέσων και ευγενικής καταγωγής, κάθε άλλη χρήση του όρου είναι ούτως ή άλλως αυθαίρετη.

Γιατί λοιπόν περνάμε χρόνο σε αυτά τα επιβλητικά αρχιτεκτονικά αριστουργήματα που φαντάζουν βγαλμένα από άλλη εποχή; Τι προσφέρουν τα μεγαλοπρεπή δωμάτια με τις ελαιογραφίες προσώπων από τον 18^ο και τον 19^ο αιώνα;

Λοιπόν, για τον γράφοντα και πολλούς άλλους που απολαμβάνουν αυτό το είδος κοινωνικής ζωής, το club είναι η επέκταση της οικίας μας ή το σπίτι μακριά από το σπίτι, ένα -συνήθως- μεγαλοπρεπές (νεοκλασικό κτίριο) σε κάποιο κεντρικό δρόμο της πόλης (τα περισσότερα επί της Pall Mall και της St. James’s), όπου σερβίρεται καλό αλλά όχι εξεζητημένο φαγητό, υπάρχουν ορισμένα επαρκή δωμάτια διαμονής, το προσωπικό προσπαθεί τουλάχιστον να είναι ευγενικό και εξυπηρετικό –τόσο σπάνιο αυτές τις ημέρες—, και κάποιος μπορεί να πάρει έναν υπνάκο στον αναπαυτικό chesterfield καναπέ της βιβλιοθήκης μετά από ένα δυνατό μεσημεριανό και ένα-δύο brandy. Ή να διαβάσει την εφημερίδα ή το βιβλίο του πίνοντας λίγο τσάι και απολαμβάνοντας μία φέτα κέικ.

Στο Λονδίνο οι τρεις αρχαιότερες λέσχες, πολύ κοντά η μία στην άλλη επί της οδού St. James’s ιδρύθηκαν μεταξύ των τελών του 17^ου και των μέσων 18^ου αιώνα. Τα ονόματα προδίδουν τις ταπεινές καταβολές τους. Στο White’s (1693) αυτοί που τους ανήκε και (νομίζουν) ότι συνεχίζει να τους ανήκει η χώρα, στο Brooks’s (1762) αυτοί που κυβερνούσαν και (νομίζουν) ότι κυβερνούν τη χώρα και στην Boodle’s (1762) αυτοί που ως και σήμερα…καλλιεργούν τη χώρα, δηλαδή οι country squires.

Στο Savile συχνάζουν καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και όσοι επωφελούνται από το ωράριο λειτουργίας του bar που κλείνει στις 2 το πρωί. (πηγή: savileclub.co.uk)

Από εκεί και πέρα το Λονδίνο προσφέρει λέσχες για όλα τα γούστα, επαγγέλματα και αισθητική. Στο Garrick συχνάζουν ηθοποιοί, θεατρόφιλοι κάθε είδους και πολιτικοί του Westminster με αδυναμία στις καλές σαμπάνιες. Στο Savile καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και όσοι επωφελούνται από το ωράριο λειτουργίας του bar που κλείνει στις 2 το πρωί (ανήκουστο για το Λονδίνο του 2023). Στο Traveller’s διπλωμάτες και…κατάσκοποι. Στο Oriental, το Royal-Overseas και το East India Club ταξιδιώτες και νοσταλγοί της Αυτοκρατορίας.

Στο Pratt’s οι φίλοι του Δούκα του Devonshire και κάτι περαστικοί. Στο Carlton οι ηράκλεις του Συντηρητικού Κόμματος (οι Εργατικοί δεν έχουν τέτοια), στο Reform  ανώτατοι και κυρίως μέσοι δημόσιοι υπάλληλοι, στο Athenaeum Αγγλικανοί επίσκοποι και Oxbridge dons, στο Army and Navy στρατιωτικοί και στο Oxford and Cambridge, εν τάξει…η μισή πόλη που έχει σπουδάσει σ’ αυτά τα πανεπιστήμια.

Όλες αυτές οι λέσχες ιδρύθηκαν κατά τον 19^ο και τον 20^ο αιώνα. Υπάρχουν βέβαια και άλλες, όπως το 5 Hereford Street και το Annabel’s όπου θα συναντήσετε τους κλασικούς nouveaux riches (έχετε δει το κόστος συνδρομής;) και θορυβώδεις τύπους. Το Soho House δεν μπορεί να θεωρηθεί πια ως λέσχη, αφού σχεδόν γίνονται μέλη και περαστικοί.

Οι λέσχες δεν είναι, φυσικά, ό,τι ήταν ή ό,τι νόμιζαν οι άνθρωποι πως ήταν τους περασμένους αιώνες. Ειδικά μετά από το 1945 πολλές έκλεισαν τις θύρες τους ή συγχωνεύτηκαν. Υπάρχουν πλέον ως και επιστημονικές μελέτες για το θέμα. Για παράδειγμα, όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να ανατρέξουν στην εξαιρετική μελέτη του Seth Thevoz, Behind Closed Doors: The Secret Life of London Private Members’ Clubs (2022).

Στο Traveller’s Club συχνάζουν διπλωμάτες και…κατάσκοποι (πηγή: thetravellersclub.org.uk)

Στα λονδρέζικα clubs συναντάς και περασμένα μεγαλεία αλλά και πολλούς νέους ανθρώπους με μεσο-αστική καταγωγή, Ευρωπαίους μετανάστες και άλλους, που απλώς απολαμβάνουν αυτό το είδος διασκέδασης και κοινωνικής ώσμωσης μακριά από τα υπερεκτιμημένα, κιτς ή απλά πανάκριβα bars και εστιατόρια του Λονδίνου (rings a bell;).

Ένα από τα προβλήματα και βάρη του δυτικού τρόπου ζωής είναι η αφιέρωση σημαντικού χρόνου στην εργασία μας. Πάνε οι εποχές που ο Πρωθυπουργός H.H. Asquith διάβαζε τα απογεύματα στη λέσχη του μυθιστορήματα του Trollope και του Thackeray πριν συνεχίσει τη διεύθυνση του Μεγάλου Πολέμου.

Τα clubs μας προσφέρουν ποικιλία, εύθυμη και ενδιαφέρουσα διανοητικά – αλλά όχι υπέρμετρα φιλοσοφούσα— παρέα, την ευκαιρία να συναντήσει κανείς ανθρώπους που πάνω-κάτω σκέφτονται παρόμοια και μοιράζονται ενδιαφέροντα, όπου μετά από μία μακρά μέρα δουλειάς στην πόλη συναντάς το οικείο πρόσωπο του barkeep σου, που έχει κάνει τον κόπο να θυμάται τι ουίσκι σου αρέσει να πίνεις.

Πολλά θα μπορούσε να θυμηθεί κανείς. Ο γράφων σ’ αυτά τα περίπου δέκα έτη έχει ζήσει πραγματικά απερίγραπτες ιστορίες στους διαδρόμους, τις βιβλιοθήκες, τα εστιατόρια και τα σαλόνια αυτών των λεσχών. Αυτήκοος μάρτυρας ή και συμμετέχων, θα πρέπει, μάλλον, να περιμένει αρκετά χρόνια για να γράψει αυτές τις αναμνήσεις. Άλλωστε, βασικός κανόνας των clubs είναι πως «ότι συμβαίνει στο club, μένει στο club». Επομένως, προς το παρόν, αυτές οι πρώτες σκέψεις και πληροφορίες.

Διαβάστε ακόμα: The ‘Quin House, μια ιδιωτική λέσχη με ζωηρό άρωμα γκαλερί.

TAGS :
clubs ιδιωτικές λέσχες Λονδίνο

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook