Έχει νόημα να κτίζουμε σύγχρονα κτίρια νεοκλασικού ρυθμού;

Νέα αντίληψη για σπίτι γεωργιανού στυλ από την εταιρία Chilstone. (chilstone.com)

O αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο και κατά πάσα πιθανότητα επόμενος πρωθυπουργός, Sir Keir Starmer παρουσίασε πρόσφατα μία σειρά από δεσμεύσεις στο συνέδριο του Εργατικού κόμματος. Πέρα από τις εξαγγελίες για την οικονομία, τη γεωστρατηγική θέση της χώρας και άλλα συναφή θέματα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε η αναφορά του σε μία συγκεκριμένη διάσταση των προγραμμάτων δημιουργίας νέων κατοικιών στο Λονδίνου και αλλού – το Λονδίνο εδώ και μία δεκαετία, τουλάχιστον, αντιμετωπίζει ένα πολύ μεγάλο οικιστικό πρόβλημα και στρέβλωση προσφοράς και ζήτησης στην αγορά ακίνητών του.

Πρόθεση της μελλοντικής κυβέρνησης του Starmer, λοιπόν, θα είναι η κατασκευή (και) γεωργιανών κτιρίων στις νεόδμητες περιοχές. Η γεωργιανή αρχιτεκτονική (Georgian) αποτελεί, ουσιαστικά, τη βρετανική εκδήλωση του νεοκλασικισμού κατά τον 18^ο αιώνα και αντλεί το όνομά της από τους τέσσερεις πρώτους μονάρχες της παρούσας δυναστείας, οι οποίοι ονομάζονταν όλοι Γεώργιοι (1713-1830).

Η σημασία αυτής της εξαγγελίας έγκειται σε δύο παράγοντες: Πρώτον, διότι η κεντροαριστερά του Ηνωμένου Βασιλείου υιοθετεί την κλασική αρχιτεκτονική, αποτυπώνοντας την πεποίθηση πως η αρχιτεκτονική ομορφιά δεν έχει πολιτικό χρώμα και δεύτερον διότι για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία ένα μεγάλο οικιστικό πρόγραμμα σε μία από τις πολυπληθέστερες δυτικές χώρες θα φέρει τη σφραγίδα του «νέου νεοκλασικισμού» ή κατά Robert Adam «παραδοσιακής αρχιτεκτονικής».

Στο Ηνωμένο Βασίλειο τις τελευταίες δεκαετίες έχει προκύψει, αργά αλλά συστηματικά, μία αντίδραση στη μεταμοντέρνα αρχιτεκτονική.

Φανταστείτε δηλαδή στη θέση των καταθλιπτικών εργατικών κατοικιών (council houses) του σήμερα στο ανατολικό και στο νότιο Λονδίνο, κτίρια που θα θυμίζουν mutatis mutandis τη βασιλική ημισέληνο (royal crescent) στη νεοκλασική πόλη του Bath. Βεβαίως, σημαντική παράμετρος αποτελεί το κόστος. Όπως θα διαβεβαιώσει κάθε κλασικός αρχιτέκτονας, όπως ο Adam, το να χτίζεις όμορφα δεν συνεπάγεται, κατά τη γενική ομολογία, να χτίζεις ακριβά.

Έτσι, η κυβέρνηση, αν το πρόγραμμα ακολουθηθεί συστηματικά, θα μπορέσει να δημιουργήσει νέες όμορφες και οικονομικές κατοικίες, συνεισφέροντας όχι μόνο στη λύση του οικιστικού προβλήματος αλλά και στην αισθητική αναβάθμιση της πόλης και ειδικά των λιγότερο πολυτελών γειτονιών της.

Κτήρια γεωργιανής αρχιτεκτονικής στην όχθη του Τάμεση με φόντο τα σύγχρονα μεγαθήρια. (Photo: georgiangroup.org.uk)

Βεβαίως, αυτή η εξέλιξη δεν προέκυψε ως κεραυνός εν αιθρία. Πιο συγκεκριμένα, στο Ηνωμένο Βασίλειο τις τελευταίες δεκαετίες έχει προκύψει, αργά αλλά συστηματικά, μία αντίδραση στη μεταμοντέρνα αρχιτεκτονική. Σε φιλοσοφικό επίπεδο τα έργα του πρόσφατα αποθανόντος Sir Roger Scruton για την αρχιτεκτονική ομορφιά εξόπλισαν τους λάτρεις του είδους με πολλά πειστικά επιχειρήματα.

Σε θεσμικό επίπεδο η δραστηριοποίηση του Georgian Group έχει προσφέρει σημαντική τεχνογνωσία στις σχεδιαζόμενες πολιτικές αλλά και στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και των εκατοντάδων γεωργιανών κτιρίων ανά την επικράτεια – ο γράφων διατελεί περήφανο μέλος της εν λόγω οργάνωσης.

Σε πρακτικό και επαγγελματικό επίπεδο, σημαντικά αρχιτεκτονικά γραφεία έχουν θέσει σε πρακτική εφαρμογή στη σύγχρονη εποχή όλες τις παραπάνω ιδέες και την αρχιτεκτονική κληρονομιά. Τέλος, οι Βρετανοί υπήκοοι σε όλες τις δημοσκοπήσεις κοινής γνώμης επιμένουν πως προτιμούν να ζουν πέριξ και εντός νεοκλασικών κτιρίων παρά σε μεταμοντέρνα τερατουργήματα.

Φανταστείτε στη θέση των καταθλιπτικών εργατικών κατοικιών στο ανατολικό και στο νότιο Λονδίνο, κτίρια που θα θυμίζουν τη βασιλική ημισέληνο (royal crescent) στη νεοκλασική πόλη του Bath. (photo: visitbath.co.uk)

Όλες αυτές τις πληροφορίες η στήλη τις παραθέτει ως μία μελέτη περίπτωσης για τους τρόπους με τους οποίους η κλασική αρχιτεκτονική μπορεί να αποτελέσει βιωμένο τρόπο ζωής και πολιτική προτεραιότητα στις πλέον προηγμένες χώρες.

Τι εμποδίζει, άραγε, κυβέρνηση και τοπικούς άρχοντες στην Ελλάδα από την απελευθέρωση πόλεων όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη από την «cult της αρχιτεκτονικής και αισθητικής ασχημίας»; Σε τι ωφελεί ο πιθηκισμός δήθεν δυτικών προτύπων, όταν χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία απομακρύνονται συστηματικά από αυτά τα αισθητικά παραδείγματα; Μήπως ήρθε η ώρα να αρχίσουμε να χτίζουμε πιο όμορφα; Άλλωστε, όπως είπε ο φιλόσοφος, aesthetics are ethics… one and the same.

Διαβάστε ακόμα, «Kinglin»: η αδιάκοπη αρχοντιά της νεοκλασικής Αθήνας.

TAGS :
αρχιτεκονική γεωργιανό ύφος

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook