Ντίνος Σιώτης: «Φοβάμαι μην επικρατήσουν οι φελλοί, οι ναι μεν αλλά»

«Βαθιά μέσα μου πιστεύω στον άνθρωπο και στις τεράστιες δυνάμεις που είναι κρυμμένες μέσα του περιμένοντας να βγουν προς τα έξω».

O Ντίνος Σιώτης δεν είναι απλώς ποιητής. Σκέφτεται ποιητικά, δρα ποιητικά. Θα μπορούσε να φέρει την ιδιότητα του ανθρώπου που γράφει ποιήματα δίχως να είχε σκαρώσει ούτε ένα. Κι όμως, έχει γράψει πολλά. Συλλογές που συγκροτούν τη δική του θεώρηση για τον κόσμο που τρέχει κι αυτός τον καταγράφει.

Δεν φοβάται την επικαιρική ποίηση. Ουσιαστικά, τρέφεται από το παρόν και το μετουσιώνει σε στίχους που χτυπούν κέντρο κατευθείαν. Είναι ένας άοκνος άνθρωπος. Πέραν της ποιητικής δραστηριότητας, είναι εκδότης, διοργανωτής εκδηλώσεων και βραβείων, γράφει σε εφημερίδες και περιοδικά, είναι ενεργός στα social media. Είναι, θα έλεγε κανείς, ένας άγρυπνος έφηβος. Στο Andro, καταθέτει τη δική του θεώρηση για το νόημα της ζωής.

-Πόσο συχνά νοσταλγείτε ή μετανιώνετε για το παρελθόν;

Θα ήταν ψέμα αν έλεγα πως δεν μετανιώνω για ορισμένα πράγματα που έκανα ή που θα μπορούσα να αποτρέψω, όπως θα ήταν απλουστευτικό αν ισχυριζόμουν πως δεν κοιτάζω το παρελθόν για μία αναπόληση, όχι αναγκαστικά νοσταλγία. Αυτά δεν συμβαίνουν συχνά. Γενικά, έχω τα πόδια μου στο έδαφος και, για παν ενδεχόμενο, δεν παρασύρομαι από μια επιστροφή στο χθες. Άλλωστε η επαφή με το χθες είναι μια από τις αδυναμίες μου, χωρίς να μετανιώνω.

-Ανησυχείτε για το αύριο ή κάνετε όνειρα ότι όλα κάποτε στο μέλλον θα είναι καλύτερα;

Βαθιά μέσα μου πιστεύω στον άνθρωπο και στις τεράστιες δυνάμεις που είναι κρυμμένες μέσα του περιμένοντας να βγουν προς τα έξω και έχω την πεποίθηση πως κάποτε στο μέλλον αρκετά πράγματα θα είναι καλύτερα. Πεποίθηση, όχι όνειρο. Εξάλλου αν δει κανείς την πορεία μας στον πλανήτη θα διαπιστώσει ότι υπάρχει μια σαφής πρόοδος, εξέλιξη και ανέλιξη του ανθρώπινου είδους, κοινωνική, διαβίωσης, πολιτική, οικονομική. Αργή αλλά σταθερή. Οι ανησυχίες μου για το αύριο αφορούν πιο πολύ στις επιταχυνόμενες κοινωνικές ανισότητες και στην υγεία του πλανήτη.

– Πώς καταφέρνετε να ζείτε στο παρόν χωρίς να τρέχει αλλού ο λογισμός σας;

Ε, αυτό δεν είναι δύσκολο. Αναπόφευκτα ζω στο παρόν και αναπόφευκτα τρέχω και αλλού. Έξις δευτέρα φύσις. Ήξεις αφίξεις. Είμαι δυϊκός, διττός, κινητικός τύπος, διαθέτω φαντασία, μπορώ και ζω ταυτόχρονα σε τρεις χρόνους, στον παρόντα και στον παρελθόντα επινοώντας διαρκώς τον μέλλοντα.

«Κακές στιγμές υπήρξαν και υπάρχουν, αλλά η πραγματική δυστυχία δεν με έχει ακόμη αγγίξει».

– Έχετε νιώσει αληθινά ευτυχής; 

Αρκετές φορές. Θα έλεγα πάρα πολλές φορές. Σε πολλούς κύκλους της ζωής μου. Σε πολλά μέρη. Εδώ ή εκεί. Ισότιμες και δίκαιες στιγμές. Αποφεύγοντας το πλαστικό της ζωής αλλά όχι την πλαστικότητα του χρόνου.

-Έχετε νιώσει βαθιά δυστυχής;

Το βαθιά είναι μεγάλη κουβέντα. Όχι, δεν έχω νιώσει ποτέ μου βαθιά δυστυχία. Κακές στιγμές υπήρξαν και υπάρχουν, αλλά η πραγματική δυστυχία δεν με έχει ακόμη αγγίξει.

– Θυμάστε τι σας παρακινούσε όταν ήσασταν παιδάκι;

Η ανυπομονησία. Η αναμονή τού αύριο, η αναμονή ενός καινούργιου πράγματος, μιας άλλης κατάστασης, ενός διαφορετικού τόπου, μιας καινούργιας μέρας. Ήμουν πάντα ανυπόμονος και ανήσυχος.

– Θυμάστε τις υποσχέσεις που δώσατε στον εαυτό σας στην εφηβεία;

Δεν έδωσα στον εαυτό μου υποσχέσεις στην εφηβεία μου, δεν είχα σχέδια, όλα συνέβαιναν από τύχη ή από σύμπτωση. Άλλα πράγματα με απασχολούσαν, όπως το μούδιασμα από τον πρώτο εφηβικό έρωτα.

– Καταφέρνετε να χαίρεστε με τα απλά πράγματα της ζωής και ποια είναι αυτά για εσάς;

Ναι, τα καταφέρνω. Η παρασκευή του καφέ το πρωί. Είναι ένα ολόκληρο τελετουργικό. Ο καφές είναι ένα δικό μου χαρμάνι από τριών ειδών καφέδες. Τον αγοράζω από του Αρμενάκου στην Πραξιτέλους. Να αλέσω τον καφέ, να τον πατικώσω σφιχτά στο φίλτρο για να είναι συμπαγής και το νερό πέφτει αργά, να βράσω το νερό, να χύσω πρώτα καυτό νερό στο φλιτζάνι για να ’ναι ζεστό. Τον έχουν πιει ο Μουρσελάς, ο Σουρούνης, η Ρουκ, η Σωτηροπούλου, ο Νόλλας, ο Σκαμπαρδώνης και έχουν αποφανθεί πως «και νεκρούς ανασταίνει» Άλλο: Να σκαλίζω τον κήπο. Άλλο: Να κόβω τις σελίδες ενός βιβλίου—όλο και πιο σπάνια. Άλλο: η μαγειρική. Άλλο: να ανοίγω την αλληλογραφία και πακέτα με βιβλία.

– Έχετε πάθη; Αφήνεστε στα πάθη σας ή αντιστέκεστε;

Φυσικά και έχω πάθη και έχω πάθει από τα πάθη μου. Δεν αντιστέκομαι, αφήνομαι, αλλιώς δεν θα ήταν πάθη αλλά νερόβραστες χημικές ενώσεις. Η ζωή θα ήταν ανιαρή και ανίερη χωρίς πάθη, βίτσια, εμμονές, ελαττώματα, πισωγυρίσματα, μετανοήσεις. Με όχημα τα πάθη μεταφέρομαι αλλού, γίνομαι άλλος άνθρωπος, πιο διάφανος.

– Τελικά ο έρωτας είναι δύναμη δημιουργίας ή μια φενάκη;

Ο έρωτας είναι αστείρευτη δύναμη δημιουργίας, έμπνευσης, ανακατάταξης δυνάμεων, επιχειρησιακός σχηματισμός κατά ξηράν, αέρα και θάλασσα, αποφυγή ίσων αποστάσεων, ετοιμότητα να κατρακυλήσεις…

«Η ζωή θα ήταν ανιαρή και ανίερη χωρίς πάθη, βίτσια, εμμονές, ελαττώματα, πισωγυρίσματα, μετανοήσεις».

– Ο κόπος που έχετε αφιερώσει στη δουλειά σας, άξιζε τελικά;

Αν πιστεύεις σ’ αυτό που κάνεις και το κάνεις με την ψυχή σου και την καρδιά σου θα τα καταφέρεις, τίποτε δεν μπορεί να σε σταματήσει. Και επειδή πάντα στη ζωή μου έκανα μόνο πράγματα που μου άρεσαν και σχετίζονταν με αξίες στις οποίες πίστευα, θα έλεγα ότι ο κόπος άξιζε χίλιες φορές.

– Έχετε βρει έναν μηχανισμό για να θυμάστε ότι όλα είναι περαστικά, και τα καλά και τα κακά;

Μα χρειάζεται κανένας μηχανισμός; Γίνεται από μόνο του. Μερικά πράγματα όσο κι αν τα κυνηγάς ξέρεις πως ποτέ δεν θα τα πιάσεις, γιατί η περιπλάνηση στη ζωή δεν έχει τέλος και γιατί όταν πας να συνειδητοποιήσεις ποιος είσαι όλο και κάτι σκαρφαλώνει μέσα σου και τα πατήματα στα χαλιά είναι λερωμένα. Ο Ηράκλειτος το διατύπωσε πολύ σωστά: «Τα πάντα ρει» και τα καλά και τα κακά, και τα όμορφα και τα άσχημα, όλα μένουν πίσω, γίνονται πεπερασμένα και μεταλλάσσονται. Ποτέ δεν λησμονώ ότι όλα όπως έρχονται έτσι και παρέρχονται. Ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει.

– Νιώθετε εξαρτημένος από τα αντικείμενα που σας περιβάλλουν; Αν έπρεπε ξαφνικά να τα αφήσετε όλα πίσω σας τι θα επιχειρούσατε να περισώσετε;

Εξαρτημένος από ιδέες, σκέψεις, εμμονές. Ουδεμία εξάρτηση από αντικείμενα. Αν ξαφνικά έπρεπε να φτιάξω τη βαλίτσα μου για τον Άρη, πέντε με έξη βιβλία θα περίσωνα. Πάουντ, Νερούδα, Σεφέρη, Παζ, Ρίτσο, Ζαγκαγιέφσκι, Ελύτη. Με αυτή τη σειρά. Και κάνα δυο στυλό με ένα σημειωματάριο. Σε περίπτωση που…

– Λέμε συχνά ότι δεν αξίζει να στεναχωριόμαστε αρκεί να έχουμε την υγεία μας. Τι κάνετε για να έχετε υγεία, ευεξία και μακροζωία; Τι κάνετε για τον εαυτό σας;

Αξίζει να στεναχωριόμαστε για να έχομε την υγεία μας. Προσπαθώ να έχω σωστή διατροφή. Προσπαθώ, χωρίς πάντα να τα καταφέρνω. Επίσης προσπαθώ να περπατάω λίγο κάθε μέρα. Μακροζωία; Μα δεν είναι κάτι σχετικό; Όταν έρθει η ώρα να γυρίσω το πόμολο ελπίζω να υπάρχει πόρτα.

Με τον Νάνο Βαλαωρίτη στον Υμηττό.

– Και τι κάνετε για το κοινωνικό σύνολο; Τι προσφέρετε στους άλλους;

Γράφω. Είμαι δοτικός. Προσφέρω. Δημοσιεύω. Εκδίδω βιβλία δικά μου και άλλων, εκδίδω περιοδικά με απόψεις που αποβλέπουν σε έναν καλύτερο κόσμο, διοργανώνω φεστιβάλ, βραβεία και καταστάσεις όχι μόνο τα για το βιβλίο, τη λογοτεχνία γενικά ή την ποίηση, αλλά γενικότερα για πράγματα και ιδέες που κινητοποιούν τον άνθρωπο μέσα μας και τον σπρώχνουν προς την κοινωνία. Είμαι ένα κοινωνικό, συλλογικό, ακτιβιστικό ον και το ενδιαφέρον μου είναι πάντα η κοινωνία. Βοηθάω όσους αντιλαμβάνονται τον κόσμο όπως εγώ.  Όταν υπονομεύω τα κακά μέρη της κοινωνίας νιώθω σαν να συνδέομαι με τα σπλάχνα μου. Ας μην μπούμε σε λεπτομέρειες. Όμως διαπιστώνω ότι δεν έχω κάνει κάτι που θα κάνει τον κόσμο καλύτερο από ό,τι τον βρήκα.

– Πιστεύετε ότι είστε ένας καλός άνθρωπος; Ποιες είναι οι μεγάλες σας αδυναμίες; 

Μου βάζετε δύσκολα. Νομίζω είμαι ένας κανονικός άνθρωπος με τα καλά του και τα κακά του. Σε όλη μου τη ζωή προσπαθώ να είναι ειλικρινής, ακριβής, ακέραιος. Εκείνο που ξέρω είναι πως δεν είμαι κακός άνθρωπος. Δεν λέω ψέματα και δεν έχω βλάψει παρά μόνο όσους έχουν ανάγκη να υποστούν βλάβη. Τα drones μου είναι ψηλά και έχουν καλή θέαση — και διάθεση. Μπορώ και κρίνω. Η καλοσύνη είναι κινητήρια δύναμη. Οι αδυναμίες μου είναι πολλές και θα ήταν ματαιόδοξο να τις αναφέρω.

– Τι φοβάστε περισσότερο;

Ουφ, με πρήζετε με τέτοιες ερωτήσεις. Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι μην επικρατήσουν οι φελλοί, οι αφελείς, οι υπερφίαλοι, οι οπορτουνιστές, οι κουτοπόνηροι, οι τηρούντες ίσες αποστάσεις, οι «ναι μεν αλλά», όσοι πατούν σε δύο βάρκες. Με άλλα λόγια οι απεικονίσεις και όχι οι εικονίσεις.

– Καθώς μεγαλώνετε συμφιλιώνεστε με τη φθορά ή νιώθετε πικρία για τον χαμένο χρόνο; 

Σαφέστατα και συμφιλιώνομαι με τη φθορά, έχομε γίνει φιλαράκια, είμαστε συγκάτοικοι. Στην αίθουσα αναμονής της φθοράς μάς περιμένει η μοναξιά, η μοναχικότητα, η απώλεια. Παράξενο, αλλά καθώς έχω πια μεγαλώσει αρκετά με γοητεύει πολύ η μοναχικότητα, με κάνει αλτρουιστή, μου δίνει την ευκαιρία αναστοχασμών και με εφοδιάζει με επιχειρήματα για το μέλλον, με οπλίζει με απεριόριστες δυνατότητες αντιμετώπισης φαινομένων εγωπάθειας. Πικρία δεν νιώθω για τον χαμένο χρόνο, διότι όταν είσαι συνεχώς στις επάλξεις δεν υπάρχει χαμένος χρόνος.

– Σκέφτεστε το θάνατο και με ποιον τρόπο;

Τελευταία, με αυτές τις ερωτήσεις που μου κάνετε, όλο και πιο συχνά. Βλέπω τον θάνατο από ένα περισκόπιο όπως αυτά των υποβρυχίων. Δηλαδή από μακριά. Όχι αψήφιστα. Είναι μέρος της ζωής. Όλη μας η ζωή συμβαίνει στον προθάλαμο του θανάτου, πώς να μην με απασχολεί.

– Όταν φύγετε από τη ζωή πιστεύετε ότι θα έχετε αφήσει ένα χνάρι; Ή θεωρείτε μάταιο το πέρασμα του καθενός μας;

Μάταιο το πέρασμα το δικό μου. Των άλλων, του καθενός, δεν ξέρω. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου κάποιον σημαντικό, κάποιον σπουδαίο, γι’ αυτό άλλωστε δεν έχω και εχθρούς, κανείς δεν με φθονεί, κανείς δεν με μισεί, όλοι με αγαπάνε αφού δεν υπάρχει κάτι σε εμένα να ζηλέψουν, να αντιγράψουν, να φθονήσουν. Δεν αφήνω κανένα χνάρι. Αν κάποιος βρει κάτι αφού έχω πεθάνει θα είναι κάποιο λάθος.

«Και η κόλαση και ο παράδεισος, σε μετενσάρκωση, είναι εδώ».

– Πιστεύετε στη μετά θάνατον ζωή; Στη μετενσάρκωση; Στην κόλαση και στον παράδεισο;

Όχι, σε τίποτε από όλα αυτά. Έχομε έρθει για να φύγουμε, να αφήσουμε πράσινους τους λόφους, να κάνουμε χώρο για άλλους. Και η κόλαση και ο παράδεισος, σε μετενσάρκωση, είναι εδώ. «Εδώ στη Γη έχει αρκετά απ’ όλα», έγραψε η Βισουάβα Σιμπόρσκα.

– Για τη ζωή σε άλλους πλανήτες τι ψυχανεμίζεστε; Υπάρχει, και αν ναι θα θέλατε να έρθετε και να έρθουμε ως ανθρωπότητα σε επαφή μαζί της;

Δεν ξέρω αν υπάρχει, ελπίζω όμως πως υπάρχει. Και, ναι, έστω από  περιέργεια θα ήθελα να έρθουν σε επαφή μαζί μας οι εξωγήινοι, ίσως μας διδάξουν πώς να αντιμετωπίζουμε τη φθορά, το φθόνο, το μίσος, την απώλεια, την αγάπη, τον εαυτό μας.

– Υπάρχει θεός; Σε τι πιστεύετε μεταφυσικά;

Δεν έχει δώσει σημεία ζωής ο θεός και δεν ξέρω αν σκοπεύει να το κάνει στο μέλλον. Πιστεύω ότι είναι τα πάντα γύρω μας έχουν και την μεταφυσική τους διάσταση, όσο κι αν προσπαθούμε να κρατούμε ίσες αποστάσεις από τα τεκταινόμενα. Εμείς μπορούμε και δίνουμε μεταφυσική υπόσταση στα γήινα.

– Γιατί αισθάνεστε ότι ερχόμαστε στη ζωή; Έχει κάποιο νόημα η ύπαρξη μας; Είναι μέρος ενός γενικότερου σχεδίου; 

Χαίρομαι που είμαι εδώ γιατί ξαφνικά μπορεί να μου έρθει μια ιδέα και όλα να αποκτήσουν νόημα, συμπεριλαμβανομένης και της ύπαρξης.

– Είναι τελικά στο χέρι μας να νοηματοδοτήσουμε την ύπαρξη μας; Και ποιον τρόπο έχετε επιλέξει εσείς να το κάνετε στο χρόνο που σας έλαχε σε αυτόν τον πλανήτη;

Δίνω νόημα στην ύπαρξή μου έχοντας θέσει υπεράνω όλων αξίες τις οποίες υπηρετώ. Είναι μια σχέση αμφίδρομη. Η ζωή μας, εκτός από πίκρες και χαρές, είναι και γεμάτη εκπλήξεις. Αυτές οι εκπλήξεις γίνονται μοχλός παρέμβασης και μου επιτρέπουν να διεκπεραιώνω τις επιλογές μου, αντιμετωπίζοντας τα μικροδράματα, τις δυσκολίες, τις απώλειες, τις ήττες. Συχνά υποβοηθούμαι από το χιούμορ, την ειρωνεία και τον σαρκασμό. Αλλά είναι η καλοσύνη που νοηματοδοτεί τα σχέδια και το πεπρωμένο.

//Ο Ντίνος Σιώτης γεννήθηκε στην Τήνο το 1944. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Συγκριτική Λογοτεχνία στο San Francisco State University. Στην Αμερική και στον Καναδά, όπου έζησε από το 1971 έως το 1989 και από το 1997 έως το 2004, εργάστηκε ως δημοσιογράφος και ως Σύμβουλος Τύπου στην πρεσβεία της Ελλάδας στην Οτάβα και στα προξενεία της Ελλάδας στο Σαν Φρανσίσκο, στη Νέα Υόρκη και στη Βοστόνη.

Από το 1971 έως σήμερα, στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στην Ελλάδα, έχει οργανώσει γύρω στις οκτακόσιες εκδηλώσεις για τα ελληνικά γράμματα και τον ελληνικό πολιτισμό εν γένει. Από το 1979 έως το 2009 συνεργαζόταν τακτικά με το Βήμα της Κυριακής, με κριτικές και άρθρα για το βιβλίο και την επικοινωνία. Έχει εκδώσει στα ελληνικά και στα αγγλικά δεκατρία πολιτικά και λογοτεχνικά περιοδικά, είκοσι έξι συλλογές ποίησης (τρεις στα αγγλικά και μία στα γαλλικά), ένα μυθιστόρημα, μία νουβέλα και μία συλλογή με αφηγήματα.

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες. Από την άνοιξη του 2005 εκδίδει το περιοδικό (δε)κατα, από τον Μάρτιο του 2009 το περιοδικό Poetix και από τον Ιανουάριο του 2015 το περιοδικό Tranz.ito. Το 2007 η συλλογή του “Αυτοβιογραφία ενός στόχου” (Κέδρος, 2006) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Είναι πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού σωματείου “Κοινωνία των (δε)κάτων”, διευθυντής του “Διεθνούς Λογοτεχνικού Φεστιβάλ Τήνου’ και υπεύθυνος επικοινωνίας του “World Poetry Movement”, με έδρα το Μεντεγίν της Κολομβίας. Τον Μάρτιο του 2011 με τον Αναστάση Βιστωνίτη ξεκίνησαν τον “Κύκλο Ποιητών” στην Αθήνα και τον Σεπτέμβριο του 2012 εκλέχτηκε στη θέση του πρώτου προέδρου του Κύκλου.

Διαβάστε ακόμα: Νίκος Παναγιωτόπουλος. «Θεός δεν υπάρχει, και δεν τον χρειαζόμαστε!»

TAGS :
Ντίνος Σιώτης το νόημα της ζωής

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook