Η φωτιά αυτή να μας ξυπνήσει από τον Ευρω-μηδενισμό

H Παναγία των Παρισίων καίγεται. Μαζί της κι ένα κομμάτι της ευρωπαϊκής «καρδιάς» μας (Photo by Chesnot/Getty Images/Idealimage)

Η Notre Dame τώρα, αλλά και πάντα. Όπως είναι ο Παρθενώνας στην Αθήνα, το Κολοσσαίο στη Ρώμη, η Sagrada Familia στη Βαρκελώνη, η μεσαιωνική γειτονιά Ribeira στο Πόρτο. Μα, φυσικά, η Αγία Σοφία, το Βατικανό, ο Πύργος του Λονδίνου, το Duomo στο Μιλάνο, ο Ναός του Χυμένου Αίματος στην Πετρόπουλη.

Η ευρωπαϊκή καρδιά μας χτυπάει εκεί, χτυπάει εξαιτίας αυτών. Ένα κακό που έκανε η νομισματική ένωση της Ευρώπης είναι ότι άλλαξε λίγο την κλίμακα του αξιακού χαρακτήρα της Ευρώπης. Προφανώς και η οικονομική συνθήκη είναι σημαντική και καθορίζει το ενιαίο μέλλον της ηπείρου. Προφανώς και άνευ σταθερής οικονομίας καμία ατμομηχανή δεν μπορεί να πάρει μπροστά. Όμως, υπάρχει ένα μεγάλο και σημαντικό «όμως».

Είμαστε Ευρωπαίοι όχι μόνο γιατί βρεθήκαμε να κατοικούμε στον ίδιο γεωγραφικό ορίζοντα, αλλά διότι μας συνέχεια μια κοινή ιστορία. Με τα καλά της και τα κακά της, είναι δική μας, έχει περάσει από πάνω μας, έχει καθορίσει το παρελθόν μας. Άρα, δεν γίνεται να μην επηρεάζει και το μέλλον μας.

Η Ευρώπη είναι οι Σταυροφορίες, αλλά είναι και η Αναγέννηση. Είναι ο Μεσαίωνας, αλλά είναι και οι μεγάλες τεχνολογικές ανακαλύψεις που ανέδειξαν το ανθρώπινο πνεύμα. Η Ευρώπη είναι η Γαλλική Επανάσταση, οι μεγάλοι καλλιτέχνες της, οι επιστήμονες της, είναι, εν προκειμένω, τα κτίρια που δεν είναι μόνο τούβλα και λοιπά δομικά υλικά, αλλά πνεύμα, ταύτιση, κοινή πορεία, αναφορά σε πανανθρώπινα σύμβολα.

Δεν κάηκε μόνο η Παναγία των Παρισίων, αλλά η Παναγία όλων μας. Δεν ανήκει μόνο στους Γάλλους, αλλά σε όλους μας. Ακόμη κι εμείς οι Έλληνες που βρισκόμενοι στο κάτω άκρο της Ευρώπης, μακριά από τις προαιώνιες εξελίξεις, που δεν γνωρίσαμε Διαφωτισμό με τη στενή έννοια, και δεν είμαστε Καθολικοί, η Notre Dame είναι (και) δική μας.

Υπάρχει μια κοινή μνήμη, μια πορεία που μπορεί να διαταράχθηκε στα βάθη της Ιστορίας. Μπορεί να συνέβησαν πολλά και η ήπειρος να βάφτηκε συχνά στο αίμα και τον θρήνο, αλλά η πολιτισμική ταυτότητα δεν έχασε -και δεν πρέπει να χάσει επ’ ουδενί- τη δυναμική της. Είναι το τελευταίο προπύργιό μας πριν από τη βαρβαρότητα, την κυνική απάθεια και τον μηδενισμό.

Οφείλουμε όλοι να σκεφτόμαστε με τους όρους αυτού του κατακτημένου πολιτισμού, δηλαδή του ανθρωπισμού που έχει εδραιωθεί ανά τους αιώνες. Εν πολλοίς το κάνουμε, ακόμη και όταν προσπαθούμε να τον υποσκάψουμε με τις ενέργειές μας. Η καρδιά της Ευρώπης δεν χτυπάει (μόνο) στις Βρυξέλλες ή στο Ευρωκοινοβούλιο. Δεν χτυπάει στα πολιτικά fora και στα κλειστά κονκλάβια των διαμορφωτών της πολιτικής σκέψης.

Η καρδιά της Ευρώπης, ο αυθεντικός της χτύπος, είναι η μνήμη που κουβαλούν αυτά τα κτίρια που περνάει στις καρδιές των ανθρώπων που τα επισκέπτονται ή που ξέρουν ότι είναι εκεί για τον καθένα. Η καταστροφή της Παναγίας των Παρισίων είναι σαν να χάθηκε ένας σημαντικός χτύπος. Σαν να σταμάτησε για λίγο ο καρδιακός μυς της Ευρώπης. Το ίδιο θα συνέβαινε αν η Ακρόπολη πάθαινε κάποια ζημιά.

Ο πραγματικός διεθνισμός, αυτός που οραματίζονταν για χρόνια οι Αριστεροί, είναι μια καθημερινή συνθήκη. Δεν βρίσκεται σε κάποιο οραματικό μέλλον, σε έναν ου-τόπο, αλλά σε μια διαρκή καθημερινότητα όπου ενοποιείται μέσω των αόρατων, αλλά πάντα ενεργών, συμβολισμών της.

Τείνουμε να πιστεύουμε πως είμαστε άτρωτοι, πως τίποτα δεν μπορεί να σκιάσει τη συνέχειά της και ότι η μεγιστοποίηση των υλικών αγαθών, αυτών που απολαμβάνουν οι Ευρωπαίοι (άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο) φτάνουν για να μας προσφέρουν τρυφηλό βίο. Δεν ισχύει, δεν μπορεί να ισχύει αυτό το πράγμα. Πρόκειται για ρηχή και άκρως μηδενιστική σκέψη.

Δεν είναι η οικονομική ένωση που μας κάνει περισσότερο ή λιγότερο Ευρωπαίους, αλλά εμβληματικά κτίρια όπως η Notre Dame ( John Pappas / SOOC).

Μια πυρκαγιά ή μια θεομηνία φτάνει για να μας δείξει το μέτρο της αδυναμίας μας, αλλά και να μας θυμίσει πως υπάρχουμε μέσα σε ένα κοινό «σπίτι», του οποίου οι κορυφές είναι άκρως σημαντικές. Αν και η Notre Dame είναι θρησκευτικό σύμβολο, κατ’ ουσίαν είναι μια πολιτισμική «πολεμίστρα». Από εκεί ψηλά ατενίζουμε τους επερχόμενους κινδύνους, παίρνουμε δύναμη να συνεχίσουμε, ονειρευόμαστε το μέλλον, εδραιώνουμε την ταυτότητά μας.

Mία φωτιά, όντως, μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Μεγαλύτερη, όμως, προκαλεί η άγνοια ή η αδιαφορία. Κάποιες φορές μια καταστροφή μάς θυμίζει πόσο κοντά οφείλουμε να είμαστε ο ένας στον άλλον, ανεξάρτητα από τις όποιες διαφορές υπάρχουν μεταξύ μας.

Διαβάστε ακόμα: Τζορτζ Σόρος, ακόμη κι αν δεν υπήρχε θα τον είχαμε εφεύρει.

TAGS :
Notre Dame Ευρώπη παρίσι

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook