Πούτιν, Σι, Ερντογάν: θέλουν να αλλάξουν το status quo του κόσμου;

Eρντογάν, Πούτιν και Σι. Τρεις άνθρωποι φτάνουν για να αλλάξουν τα δεδομένα παγκοσμίως; (Φωτογραφία: AFP / Sergey Guneev / Sputnik).

Καθώς η προσοχή του κόσμου επικεντρώνεται στην κλιμακούμενη κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, τα φώτα της δημοσιότητας έχουν στραφεί και σε ένα νησί στην άλλη άκρη του κόσμου – την αυτοδιοικούμενη Ταϊβάν.

Όπως σημειώνει η Simone McCarthy στο CNN, επιφανειακά, μπορεί να υπάρχουν παραλληλισμοί: τόσο η Ταϊβάν όσο και η Ουκρανία είναι φιλικές προς τη Δύση δημοκρατίες, των οποίων το status quo θα μπορούσε να ανατραπεί από ισχυρές απολυταρχίες. Στην περίπτωση της Ταϊβάν, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας επιδιώκει την ενδεχόμενη «επανένωση» με το νησί που διεκδικεί ως έδαφός του παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν το κυβέρνησε – και δεν έχει αποκλείσει να το κάνει με τη βία.

Για την Ουκρανία, αυτή η απειλή ξεδιπλώνεται ήδη: Ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει πει ότι θεωρεί τους Ρώσους και τους Ουκρανούς ως «έναν λαό» και δεν είναι ακόμη σαφές πόσο μακριά θα φτάσει για να υλοποιήσει αυτόν τον ισχυρισμό. Οι ίδιοι οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν υπονοήσει συνδέσεις μεταξύ της μοίρας της Ουκρανίας και της Ταϊβάν τις τελευταίες εβδομάδες. Η πρόεδρος της Ταϊβάν Tsai Ing-wen δήλωσε ότι η Ταϊβάν θα μπορούσε να «συμπάσχει» με την κατάσταση της Ουκρανίας, δεδομένης της εμπειρίας της με «στρατιωτικές απειλές και εκφοβισμό από την Κίνα».

Στη Δύση, ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δήλωσε το Σάββατο ότι «ο απόηχος των όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία θα ακουστεί στην Ταϊβάν», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν σε ταξίδι του στην Αυστραλία νωρίτερα αυτόν τον μήνα δήλωσε έμμεσα ότι «άλλοι παρακολουθούν» την αντίδραση της Δύσης στη Ρωσία, «ακόμη και αν είναι μισό κόσμο μακριά στην Ευρώπη».

Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται οι ανησυχίες ότι μια Κίνα με αυτοπεποίθηση υπό τον ηγέτη Σι Τζινπίνγκ μπορεί να κάνει μια τολμηρή κίνηση για να πάρει τον έλεγχο της Ταϊβάν, και το Πεκίνο πιθανότατα θα παρακολουθεί προσεκτικά την κατάσταση στην Ουκρανία για ενδείξεις σχετικά με το πώς αντιδρούν οι δυτικές δυνάμεις – και πόσο σοβαρές είναι αυτές οι αντιδράσεις.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία ανακοίνωσαν οικονομικές κυρώσεις για να τιμωρήσουν τη Μόσχα μετά τις κινήσεις του Πούτιν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Αλλά υπάρχουν όρια στους παραλληλισμούς και στο πόσα θα μπορούσε να αντλήσει το Πεκίνο από την κλιμακούμενη κρίση στην Ουκρανία, όταν πρόκειται για μελλοντικές ενέργειες προς την Ταϊβάν.

Tα ρωσικά τανκ προωθούνται. Αυτό θα είναι «καλό» παράδειγμα για την Κίνα και την Τουρκία; (Φωτογραφία: AP Photo/Alexander Zemlianichenko Jr)

«Ο τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ αντιδρούν στην Ουκρανία δεν θα είναι ο ίδιος με την Ταϊβάν, διότι ο τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ έχουν οικοδομήσει τη σχέση τους με την Ταϊβάν επί δεκαετίες είναι διαφορετικός από τις ευθύνες τους απέναντι στην Ουκρανία, την Ευρωπαϊκή Ένωση ή το ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Λεβ Νάχμαν, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Κέντρο Κινεζικών Σπουδών Fairbank του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.

«Αν και (το Πεκίνο) θα εξακολουθεί να παρακολουθεί στενά για να δει πώς αντιδρά ο κόσμος στην εισβολή και σε μια πιθανή επαναχάραξη των συνόρων, η οποία πιθανότατα θα επηρεάσει τους γεωπολιτικούς υπολογισμούς του Πεκίνου, είναι εξαιρετικά απίθανο το Πεκίνο να αλλάξει δραστικά τη στρατηγική του έναντι της Ταϊβάν για την Ουκρανία», δήλωσε ο Nachman, ο οποίος επικεντρώνεται στην πολιτική της Ταϊβάν.

Παρομοίως, οι ειδικοί έχουν αποκρούσει την άποψη ότι η εστίαση των ΗΠΑ στην Ευρώπη θα μπορούσε να προσφέρει ένα πιθανό άνοιγμα στην Κίνα για να κάνει μια κίνηση στην Ταϊβάν. Αυτοί οι φόβοι φαίνεται να επιδεινώνονται από τους όλο και πιο στενούς δεσμούς της Μόσχας με το Πεκίνο. «Δεν πιστεύω ότι οι Κινέζοι θα χρησιμοποιήσουν βία κατά της Ταϊβάν φέτος … (ο Σι) δεν θέλει πραγματικά να πάρει κανένα ρίσκο», δήλωσε ο Στιβ Τσανγκ, διευθυντής του Ινστιτούτου Κίνας SOAS στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, επισημαίνοντας το Εθνικό Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος, που θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο, στο οποίο ο Σι αναμένεται ευρέως να εξασφαλίσει μια ιστορική τρίτη θητεία στην εξουσία.

«Μια στρατιωτική περιπέτεια που δεν θα είναι επιτυχής δεν θα κάνει καλό στην τρίτη θητεία του, και μια αποτυχία θα μπορούσε ενδεχομένως να την εκτροχιάσει», πρόσθεσε ο Τσανγκ. Η μοναδική δυναμική ΗΠΑ-Κίνας περιπλέκει επίσης κάθε προσπάθεια σύγκρισης μεταξύ της Ουκρανίας και της Ταϊβάν. Η Κίνα είναι ο πιο τρομερός μακροπρόθεσμος αντίπαλος των ΗΠΑ και η μόνη χώρα που μπορεί να αμφισβητήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ σε όλους τους τομείς και σε όλο τον κόσμο, δήλωσε ο Ντέιβιντ Σακς, ερευνητής στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων στη Νέα Υόρκη.

«Εάν η Κίνα αποκτήσει τον έλεγχο της Ταϊβάν, αυτό περισσότερο από οτιδήποτε άλλο θα τη βοηθήσει να εδραιώσει την περιφερειακή ηγεμονία. Οι Κινέζοι ηγέτες κατανοούν ότι για τις Ηνωμένες Πολιτείες το διακύβευμα είναι διαφορετικό και η αντίδρασή τους θα ήταν πιθανότατα πολύ διαφορετική», είπε.

Τι ακριβώς θα κάνει ο Ερντογάν;

Στην περίπτωση του Ερντογάν ισχύει αυτό που λέγεται ότι ο λύκος χαίρεται στην αναμπουμπούλα. Η Τουρκία επιθυμεί να παίζει πάντα το ρόλο της περιφερειακής υπερδύναμης και ακολουθεί πάντα ένα επιθετικό δόγμα στην εξωτερική πολιτική της. Αυτή τη στιγμή κατέχει το 37% της Κύπρου και το 5% της Συρίας ακολουθώντας την τακτική των επεμβάσεων, των γενοκτονιών και των εκκαθαρίσεων. Γιατί, λοιπόν, να μην μπουν ιδέες και τώρα στον «Σουλτάνο»;

Ο ρόλος της Τουρκίας στην ουκρανική κρίση είναι, όπως πάντα, περίεργος. Η Άγκυρα πούλησε επιθετικά ντρόουν στην κυβέρνηση του Κιέβου, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά των αυτόνομων περιοχών, σε μια πρώτη παραβίαση των Συνθηκών του Μινσκ. Από την άλλη, μετά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο αυτόνομων περιοχών του Ντομπάς τόσο το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, όσο και ο πρόεδρος Ερντογάν καταδίκασαν την ρωσική κίνηση.

Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία κλείνει την πόρτα στον Πούτιν; Καθόλου! Πριν από λίγες ημέρες ο εξ απορρήτων σύμβουλος του Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν  έγραψε ένα κείμενο στην Die Welt άκρως αποκαλυπτικό των προθέσεων της Τουρκίας.

«Δεν πρέπει να ανταποκρινόμαστε σε κάθε αίτημα της Ρωσίας, αλλά θα πρέπει να ακούσουμε τους Ρώσους»… «Κυρώσεις κατά της χώρας δεν αποδίδουν, αλλά μεταθέτουν μόνο το πρόβλημα. Είναι καλύτερα να ακούει κανείς την άλλη πλευρά και να αντιλαμβάνεται τους στρατηγικούς ενδοιασμούς της. Η Ρωσία αισθάνεται να απειλείται από το ΝΑΤΟ και ο Πούτιν 30 χρόνια μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης θέλει να χαράξει νέα σύνορα και να ανανεώσει στρατηγικές συμμαχίες».

Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο Καλίν κάνει λόγο για έναν νέο κόσμο που έχει μπει σε φάση αποδόμησης του Διεθνούς Δικαίου. Αλλο που δεν θέλει η Τουρκία να παίξει ρόλο σ’ αυτή την αποδόμηση επιδιώκοντας να πάρει με το μέρος της κέρδη που τα προηγούμενα χρόνια δεν θα τολμούσε να διεκδικήσει ευθέως.

Διαβάστε ακόμα: Ευρώπη, πού ακριβώς είσαι κρυμμένη;

TAGS :
Βλαντιμίρ Πούτιν Κίνα ουκρανία Ταγίπ Ερντογάν τουρκία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook