Κωνσταντίνος Καμάρας: «Με στοιχειώνει ακόμη το 62% του δημοψηφίσματος»

Yπογράφοντας το νέο του βιβλίο.

Αν μια τραγωδία είναι η αρχή, η επούλωσή της είναι η συνέχεια και η αποδοχή το τέλος. Δεν υπάρχει καμία  αναντίρρητη γραμμικότητα στο πώς υποδέχεται ένας άνθρωπος τα γυρίσματα της ζωής του. Ούτε και κάποιος νόμος που πρέπει να ακολουθήσει κατά γράμμα. Κάθε άνθρωπος είναι και το βουνό του.

Στο νέο του βιβλίο, Τελική τεθλασμένη (το τέταρτο κατά σειρά) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Athens Voice Books, ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Καμάρας (γιος του σπουδαίου παλαίμαχου ποδοσφαιριστή του Παναθηναϊκού, Αριστείδη Καμάρα), μας παρουσιάζει έναν αστό παλαιάς κοπής που μέσα στα χρόνια της κρίσης έχασε το έδαφος κάτω από τα πόδια του. Κι εκεί αρχίζει η εσωτερική του αναζήτηση.

Από αυτό το σημείο ξεκινάει και η δική μας συζήτηση που περιλαμβάνει την ουσία του βιβλίου του, αλλά απλώνεται σε υπαρξιακά, δημοσιογραφικά και πολιτικά θέματα.

– O ήρωάς σας είναι ένα κλασικό παράδειγμα σολιψισμού. Τίποτα άλλο δεν κυκλοφορεί τριγύρω παρά μόνο ο εαυτός του και η αύρα του. Πώς έγινε έτσι;

Με τον τρόπο που πορευόμαστε όλοι: μέσω μίας διαλεκτικής ανάμεσα στον χαρακτήρα μας και τα γεγονότα στη ζωή μας.  Δηλαδή εξελισσόμαστε, για το καλύτερο ή το χειρότερο, μέσω της αλληλεπίδρασης του ποιοι είμαστε με τα συμβάντα που μας αναδιαμορφώνουν, έστω οριακά.  Στη περίπτωση του Αλκιβιάδη Παύλου, ο ναρκισσισμός διογκώθηκε – παραδόξως όχι επειδή επιβεβαιωνόταν ο εγωισμός του αλλά, αντίθετα, επειδή πληγωνόταν.

– Υποθέτω πως δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς πολλούς τέτοιους τριγύρω του.

Ναι και όχι – υψηλά τα ποσοστά του υψηλού εγωισμού αλλά όχι με τον τρόπου ενός νεόπτωχου εβδομηντάρη ευγενή, όχι εξεζητημένα, με υψηλή αίσθηση (έστω κρυφά οργίλης) αξιοπρέπειας.

– Ως ποιο σημείο είναι φυσιολογικό να είναι κανείς αυτοαναφορικός;

Όχι μέχρι του σημείου «η κόλαση είναι οι άλλοι» αλλά πολύ νωρίτερα, όταν ο περίγυρος αρχίζει να θαμπώνει ή να ξεθωριάζει κι αρχίζεις να αποσυνδέεσαι από τους αγαπημένους σου.  Εάν συμβεί αυτό, έχεις ήδη περάσει στη σκοτεινή πλευρά.

– Ακόμη και ο εγωπαθής ήρωάς σας, όμως, μπρος στην απώλεια λυγίζει. Είμαστε, λοιπόν, εκτεθειμένοι στα γυρίσματα της ζωής;

Προφανώς – κι όχι απλώς εκτεθειμένοι αλλά, ακόμα περισσότερο, ευάλωτοι.  Δεν υπάρχει ανίκητος άνθρωπος.

– Αλλάζει ο άνθρωπος; Μπορεί ένα δραστικό γεγονός να του στρέψει την πορεία του καραβιού του;

Ναι, γίνεται – αυτό όμως που μου έκανε πάντα εντύπωση είναι πως αυτά τα δραστικά γεγονότα είναι σχεδόν πάντα αρνητικά, λες και δεν μπορεί να μας αλλάξει το χαρμόσυνο αλλά μόνο το τραγικό.  Το τι σημαίνει αυτό για την ανθρώπινη φύση είναι ενδιαφέρουσα συζήτηση.

– Για να παραμείνουμε στον ήρωά σας. Χτυπήθηκε κι αυτός από την κρίση, καίτοι αστός. Πιστεύετε πως άνθρωποι σαν αυτόν, όντως, κακόπαθαν μέσα στην κρίση;

Το πιστεύω ακράδαντα γιατί το είδα γύρω μου, με τα μάτια μου – και μου προκαλούσε μεγάλη μελαγχολία η διαπίστωση ότι όσο εντιμότερος είχε υπάρξει κάποιος στα χρόνια της ακμής του τόσο εντονότερα τον επηρέασε η κρίση της χρεωκοπίας.

Κατά την παρουσίαση της «Τελική τεθλασμένη» με ομιλητές τον Παύλο Τσίμα, τον Ηλία Γιαννανάκη, την Σοφία Παπαϊωάννου και τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη.

– Αλήθεια, μάθαμε κάτι από όλη αυτή την περιπέτεια;

Το ελπίζω αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιος – πάντως, εάν ο μη γένοιτο υπάρξει επόμενη φορά, ελπίζω τα ποσοστό του «όχι» ως απάντηση στην ερώτηση σας να μην είναι 62%…

– Είμαστε εδώ για να μαθαίνουμε ή για να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη;

Και για τα δύο – θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι συχνά προκύπτει το εξής (εκ πρώτης όψεως) παράδοξο: μαθαίνουμε τη «θεωρία» αλλά στις ασκήσεις, στη πράξη δηλαδή, κάνουμε τα ίδια σφάλματα.  Σαν τον (εκπληκτικό) κ.Κόυνερ του Μπρέχτ, συλλογιζόμαστε για ώρες προετοιμάζοντας το επόμενο μας λάθος…

– Εχει σημασία να αποτυγχάνεις καλύτερα, όπως έλεγε ο Μπέκετ;

Σαφέστατα – κι όχι με την έννοια του μεζούρας (κόπηκες στο μάθημα γράφοντας 9, αντί για 7 όπως τη προηγούμενη φορά) αλλά με την έννοια του πως το έζησες και τι αποκόμισες, τι κατέγραψε η εμπειρία.

– Η απομάκρυνση από το κέντρο των εξελίξεων, την Αθήνα, θα ήταν μια λύση να σωθούμε; Ο ήρωάς σας κάνει το μεγάλο βήμα.

Το κάνει αλλά παλινδρομεί – ίσως για κάποιους ισχύει, έστω μερικώς, η (τεράστια) κοινοτοπία ότι για να χαρείς πραγματικά την εξοχή πρέπει να ζεις και τη μεγαλούπολη.  Και αντιστρόφως.

– Αν και ξέρουμε πως η επιτυχία είναι μια πλάνη, σ’ αυτή πέφτει και ο ήρωάς σας, εντούτοις συνεχώς τη διεκδικούμε. Γιατί άραγε;

Επανερχόμαστε στο ναρκισσισμό – σε πολύ μικρές δόσεις (όταν ακόμα αποκαλείται «αυτοεκτίμηση») απόλυτα ευπρόσδεκτος, σε μεγάλες απόλυτα ανυπόφορος για όλους πλην …του ίδιου του νάρκισσου! Το πρόβλημα δεν είναι η αναζήτηση ή η διεκδίκηση της επιτυχίας αλλά το σύνδρομο όπου η ικανοποίηση είναι πάντα το επόμενο επίτευγμα, όταν δηλαδή η ψυχή μας σταθερά σπρώχνει το νήμα λίγο παραπέρα και δεν τερματίζει κανείς ποτέ.

– Δεν μπορώ να παραλείψω πως υπήρξε οικονομικός συντάκτης. Αναπόδραστα κάνετε κριτική σε κάποια σημεία για τον τρόπο που λειτουργούν τα ΜΜΕ. Πώς λειτουργούν;

Δεν θέλω να αρχίσω τα ανιαρά τεχνοκρατικά αλλά οι περισσότεροι νομίζουν ότι για τη σημερινή κατάσταση ευθύνεται η δίψα των Μέσων Ενημέρωσης για επιρροή και εξουσία – σημαντικότερο είναι ότι το επιχειρηματικό τους μοντέλο κινδυνεύει να καταστεί απαρχαιωμένο κι έτσι αναζητούν έσοδα με πρακτικές που, στη καλύτερη περίπτωση, είναι οριακές.

– Έχετε ζήσει κι εσείς τα καλά χρόνια της δημοσιογραφίας. Είναι μια προϊστορία ή θα ζήσουμε ξανά;

Ήδη τη ζούμε ξανά – δείτε την επιτυχία μεγάλων ειδησεογραφικών μαρκών όπως οι New York Times, η Monde ή ο Spiegel που αυξάνουν διαρκώς τους συνδρομητές τους και παρέχουν περιεχόμενο κορυφαίου επιπέδου.  Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι, λόγω (συχνά υψηλής) συνδρομής, λειτουργούν δυνητικά ως ιδιότυπα «γκέτο των ελίτ» και αυτό, απλά, είναι μεγάλο και περίπλοκο ζήτημα.

Με τον εκδότη της Athens Voice, Φώτη Γεωργελέ.

– Γιατί ο κόσμος δεν αγαπάει τους δημοσιογράφους;

Η εύκολη απάντηση είναι ότι τους «ανώνυμους» τους θεωρεί γρανάζια του συστήματος και τους «επώνυμους» τους λογίζει ως παίκτες.  Δυστυχώς η χώρα μας ανήκει σε αυτές όπου η απαξίωση έχει ξεφύγει εντελώς – κι η εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ βρίσκεται χαμηλά.  Αυτά βέβαια από ένα λαό που, προ 20ετίας τουλάχιστον, συμφωνούσε στο 74% με τις θέσεις του (πρέπει να πω «μακαριστού», σωστά;) Χριστόδουλου και αυτόν εμπιστευόταν…

– Αντιστοίχως, γιατί ο δημοσιογράφος πολλές φορές ντρέπεται για το επάγγελμά του;

Αυτό μπορεί να συμβαίνει για διάφορους λόγους, ειδικά εάν ο (όποιος) δημοσιογράφος έχει υγιή, λειτουργούσα συνείδηση. Το ουσιαστικό δεν είναι εάν ντρέπεται γενικά για το επάγγελμα του – είναι να μην ντρέπεται για τον εαυτό του.

– Σας ρώτησα πριν για την οικονομική κρίση. Για την πανδημία τι μπορούμε να πούμε; Γίναμε σοφότεροι;

Θα φανεί – ισχύει ότι λέγαμε νωρίτερα και για τη χρεωκοπία.  Συγγνώμη εάν επαναλαμβάνομαι αλλά αυτό το 62% με στοιχειώνει επτά χρόνια τώρα – ακόμα δεν το ‘χει χωρέσει ο νους μου…

Το νέο βιβλίο του Κωνσταντίνου Καμάρα «Τελική τεθλασμένη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Athens Voice Books.

– Έχουμε την αίσθηση πως ζούμε για ένα τριήμερο σε κάποιο νησί ή για ένα ατέλειωτο πάρτι με ποτά. Αυτό είναι η ζωή τελικά;

Η αναζήτηση της ευτυχίας, πόσω μάλλον της ευδαιμονίας, συνιστά θεμελιώδες ανθρώπινο ένστικτο – μας ακολουθεί διαρκώς και αποτελεί από παγίδα έως τυραννία.  Με τα χρόνια κατέληξα ότι το κλειδί της “μη δυστυχίας” (δεν θέλω καν να πω “ευτυχία”) έγκειται στη διαχείριση των προσδοκιών μας. Ναι, προφανώς έχουμε επιθυμίες, ναι, είναι σωστό και δέον να βάζουμε στόχους αλλά όσο ψηλότερα (ή παράλογα) ανεβαίνουν οι προσδοκίες μας τόσο πιθανότερο να απογοητευθούμε και να πρέπει να διαχειριστούμε τη πτώση.  Υποθέτω ότι η ρήση από το “Τρίτο στεφάνι”  είναι η πλέον καθαρτική: στρόβιλος είναι η ζωή και το σημαντικό είναι να μάθεις να αγαπάς το στρόβιλο…

– Η πολιτική στην Ελλάδα σας ικανοποιεί; Ασκείται με όρους λογικής ή όλοι ποντάρουν στο περιβόητο θυμικό του Έλληνα;

Το θυμικό φυγείν αδύνατο – ωστόσο θυμικό είναι η αγανάκτηση, είναι όμως και η ψυχραιμία…

– Γράφετε σε μια χώρα που πολλοί εκδίδουν και λίγοι διαβάζουν. Εχει νόημα όλο αυτό;

Ναι, εδώ η εφοδιαστική αλυσίδα δεν θα κινδυνεύσει ποτέ – όσο κι αν προκαλεί θλίψη η ανισορροπία μεταξύ της ματαιοδοξίας αρκετών εκδιδόμενων και του «λειτουργικού αναλφαβητισμού» μεγάλου μέρους της κοινωνίας (πιστέψτε με, δεν θέλετε να αρχίσω να μιλάω για την «οπτικοακουστική» κυριαρχία, θα πω κοινοτοπίες και θα κουράσω…).  Κι αυτό δεν ισχύει απαραίτητα μόνο στην Ελλάδα – απλά εμείς, ως συνήθως, χάνουμε το μέτρο και ξεφεύγουμε…

– Μιλάμε για τον πολιτισμό της Ελλάδας αλλά το βιβλίο είναι ο τελευταίος τροχός της άμαξας. Το οργανωμένο κράτος ουδόλως ασχολείται.

Πιθανότατα υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει η Πολιτεία αλλά καλό θα ήταν να μην τα περιμένουμε όλα από το κράτος – και η ευθύνη των συγγραφέων είναι να γράφουν καλύτερα βιβλία, έργα με ψυχή, και, στη συνέχεια, των εκδοτών αντίστοιχα να τα εκδίδουν και να τα υποστηρίζουν.  Ελπίζω η “Τελική τεθλασμένη” να κριθεί ως βήμα στη σωστή κατεύθυνση.

Διαβάστε ακόμα: Νικήτας Σινιόσογλου. «Είμαστε εθισμένοι ν’ ανιχνεύουμε τις κακές στιγμές των άλλων».

TAGS :
βιβλίο συγγραφέας

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook