Άκης Τεμπερίδης: «Είμαι Έλληνας. Χωρίς έπαρση, χωρίς ντροπή»

Ακόμη και στην άκρη του κόσμου, ο Άκης Τεμπερίδης χαίρεται να δηλώνει Έλληνας.

Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι για την πατρίδα μου. Τουλάχιστον όχι επί τούτου. Αν με πεις εθνικιστή θα παρεξηγηθώ, αν με αποκαλέσεις πατριώτη θα σου πω ότι ίσως δεν αξίζω τον χαρακτηρισμό.

Επέλεξα χάριν περιπέτειας – πείτε το και προσωπική λόξα – να ζω στο «εξωτερικό» εδώ και 14 χρόνια περίπου, οπότε είμαι ένας ιδιότυπος ομογενής παρά κάτοικος της Ελλάδας. Είμαι όμως πάντα ένας Έλληνας.

Με την ευκαιρία, λοιπόν, εορτασμού των 200 χρόνων από την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους, νιώθω την ανάγκη να εκφράσω κάποια πράγματα σχετικά με τα αισθήματα πατριωτισμού, εθνικής ταυτότητας και εθνικισμού, τα οποία συχνά συγχέονται μεταξύ τους.

Τα τελευταία χρόνια με εκνευρίζει η εργαλειοποίηση των πάντων για εθνικιστικούς – ή έστω πατριωτικούς – σκοπούς. Αντιλαμβάνομαι και σέβομαι την ανάγκη των ανθρώπων να αισθανθούν καλύτερα – να πάρουν τα πάνω τους ρε παιδάκι μου – μέσα από τις ιδέες, τα κείμενα, τα επιτεύγματα, τις εφευρέσεις, τα ανδραγαθήματα ή τους ηρωισμούς των προγόνων ή των σύγχρονων συμπατριωτών τους, όμως αν το δούμε με ψυχρό βλέμμα, όλο αυτό δεν παύει να συνιστά εργαλειοποίηση για ίδιον όφελος.

Να εξηγηθώ: αισθάνομαι υπερήφανος που στην Αθήνα στέκει ένας Παρθενώνας και θεωρούμαι απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Σωκράτη και του Αριστοτέλη. Όμως θεωρώ ότι υπερήφανος πρέπει να αισθάνεται και όποιος δεν είχε τη χαρά να γεννηθεί στον ίδιο τόπο, ούτε κρατά το ίδιο διαβατήριο με εμένα. Και αυτό επειδή αυτονόητα η ιστορία και οι άνθρωποι που την έγραψαν αποτελούν παγκόσμια κληρονομιά. Όπως είμαι προσωπικά υπερήφανος που «πήγαμε στη Σελήνη» – ενώ πρακτικά πάτησαν εκεί μόνο 12 Αμερικανοί αστροναύτες μέχρι σήμερα – έτσι πιστεύω ότι ένας Αμερικανός έχει το δικαίωμα να αισθάνεται υπερήφανος για τον Πλάτωνα. Γιατί;

Επειδή κι εκείνος έχει μέσα του τα πνευματικά γονίδια του Έλληνα φιλοσόφου. Αντίστοιχα, μπορεί να θαυμάζω τα επιτεύγματα ενός Τσιτσιπά, όμως δεν πάει να πει ότι τον αγαπάω περισσότερο από τον Ναδάλ απλά και μόνο επειδή είναι Έλληνας. Ούτε και νιώθω υπερήφανος ως Έλληνας επειδή ο Τσιτσιπάς ή ο Αντετοκούμπο έχουν το ίδιο διαβατήριο μ’ εμένα. Περισσότερο παίρνω έμπνευση από όσα καταφέρνουν ως αθλητές ώστε να γίνω καλύτερος άνθρωπος κι εγώ. Όχι απλά για να αισθανθώ καλύτερος ως Έλληνας.

Περιττό να προσθέσω ότι με την ίδια φιλοσοφία δεν αισθάνομαι υπερήφανος για τις ομορφιές της πατρίδας μας περισσότερο απ’ ό,τι αισθάνομαι για τις ομορφιές της Νορβηγίας ή της Τανζανίας. Είμαι πάνω απ΄ όλα ευγνώμων που ζούμε σε αυτόν τον μοναδικό – απ’ όσο γνωρίζουμε μέχρι τώρα – πλανήτη, τίποτα παραπάνω.

Επίσης, με εκνευρίζει το σύμπλεγμα ανωτερότητας λαών με μεγάλη ιστορία, όπως ο δικός μας, ο Ιταλικός ή ο Εβραϊκός. Θεωρώ μέγιστο εθνικισμό τη φράση «οι Αμερικανοί δεν έχουν ιστορία». Όχι. Δεν αισθάνομαι ανώτερος από έναν Αμερικανό επειδή «δεν έχει ιστορία» ή κατώτερος από έναν Ιταλό επειδή εγώ δεν έχω περάσει αναγέννηση.

«Δεν αισθάνομαι υπερήφανος για τις ομορφιές της πατρίδας μας περισσότερο απ’ ό,τι αισθάνομαι για τις ομορφιές της Νορβηγίας ή της Τανζανίας».

Τα κράτη έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη ιστορία – και συγκεκριμένα το αμερικανικό έχει μεγαλύτερη ιστορία και από το ελληνικό και από το ιταλικό. Και τα έθνη έχουν πιο πλούσιες ή φτωχές παραδόσεις, πολιτισμούς ή κουλτούρες, αυτό ναι. Όχι ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά.

Ο Έλληνας, ο Αμερικανός ή ο Τανζανός, έχουμε όλοι πίσω μας την ίδια ιστορία, η οποία ξεπερνά κατά πολύ τη γραπτή ιστορία και πηγαίνει εκατομμύρια χρόνια πίσω. Τα γονίδια του καθενός μας την ίδια περίπου ιστορία έχουν σε βάθος χρόνου. Και ο πολιτισμός του καθενός μας μετριέται από αυτά που σκέφτεται, νιώθει και πράττει, παρά από εκείνα που σκέφτονταν, ένιωθαν ή έπρατταν «ομοεθνείς» του από το χθες και το σήμερα.

Και για να κλείσω με το φιλοσοφικό μου ρεπερτόριο – χάρη στο οποίο κάποιοι «φίλοι» με έχουν χαρακτηρίσει άπατρι και διεθνιστή, με απαξιωτική μάλιστα πρόθεση. Θα σας προτείνω να διαβάσετε το δημοφιλέστατο Sapiens, όπου ο συγγραφέας Χαράρι αναλύει θαυμάσια πώς το ανθρώπινο είδος εξελίχτηκε μέσα από μύθους που κατασκεύασαν οι ίδιοι οι άνθρωποι και δεν είναι άλλοι από τις αυτοκρατορίες και τα κράτη, τις θρησκείες και το χρήμα.

Όμως, όπως έγραψα στην αρχή, δεν παύω να είμαι Έλληνας, δηλαδή άνθρωπος. Και αυτονόητα έχω τις αδυναμίες μου. Ενώ πιστεύω ότι με όσο λιγότερο κράτος, έθνος ή θρησκεία ποτίζουμε το μέσα μας – ή αφήνουμε να το ποτίζουν άλλοι -, τόσο πιο ανθρώπινος θα είναι ο κόσμος μας (πεποίθηση είναι αυτό, οπότε διορθώστε με), μόλις χθες ρίγησα ξαναβλέποντας στο youtube το βίντεο της Πατουλίδου από τη Βαρκελώνη του 1992. Και έκλαψα – ειλικρινά έκλαψα! – όταν φώναξε το περίφημο “για την Ελλάδα ρε γαμώτο”.

Επίσης, δακρύζω κάθε φορά που βλέπω την ηρωική άρση του Πύρρου Δήμα και το «κάτσε κάτω από την μπάρα» του Ιακώβου ή την άσκηση εδάφους του Μελισσανίδη. Έχουμε κλάψει γοερά με τη σύντροφό κου σε συναυλία της Αρβανιτάκη στην όπερα του Σίδνεϊ, παρέα με Έλληνες φίλους μας εκεί. Την Αρβανιτάκη που ανέκαθεν «αντιπαθούσα» ως τραγουδίστρια…

Να σας εκμυστηρευτώ ότι το ’87 πανηγύρισα έξαλλα την κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ. Γυμνόστηθος και κάθιδρος αλλά πανευτυχής μέχρι τα ξημερώματα στον Λευκό τον Πύργο. Το 2004 έκανα το ίδιο στη Νέα Σμύρνη μετά την κατάκτηση του Euro. Ένιωσα μεγάλη υπερηφάνεια που βίωσα στην Αθήνα τους Ολυμπιακούς και ένα συναισθηματικό κενό τη βραδιά της λήξης τους.

Ταξιδεύοντας όλα αυτά τα χρόνια, η σύντροφός μου με δουλεύει ψιλό γαζί κάθε φορά που δίνω διάλεξη για την ελληνική γλώσσα σαν τον πατέρα Portokalos στο «Γάμος αλά Ελληνικά». Γίνομαι γραφικός κάποιες φορές, εξηγώντας την ελληνική ετυμολογία λέξεων της αγγλικής, της ιταλικής ή της γαλλικής.

Όμως, εκεί που καταλαβαίνω ότι ποτέ δεν θα βγάλω τη φανέλα της εθνικής Ελλάδας, όσο κοσμοπολίτης κι αν θέλω να παρουσιάζομαι, είναι όταν με ρωτούν – καθημερινά όσο ταξιδεύουμε – από πού είμαι. «I am Greek», απαντώ, όχι «I am from Greece». Sono greco. Je suis grec. Soy griego. Yunani στα αραβικά και στα τουρκικά. Giriki στα σουαχίλι.

Αυτονόητο, θα μου πείτε. Όμως τώρα που το σκέφτομαι, διακρίνω ένα υποβόσκον συναίσθημα όταν ξεστομίζω τη συγκεκριμένη φράση. Δεν είναι αίσθημα έπαρσης ή ντροπής, ανωτερότητας ή κατωτερότητας, υπεροχής ή υστέρησης. Είναι απλά ένα όμορφο, ανθρώπινο συναίσθημα, ανάλογο με εκείνο που έβγαζε ο Μπενίνι στη σκηνή της ταινίας «Ο Τίγρης και το Χιόνι»* όταν του έκαναν μπλόκο Αμερικανοί στρατιώτες, οπλισμένοι σαν αστακοί στο υποτιθέμενο Ιράκ: «I am Italian» τους έλεγε σα να ήταν το πιο αθώο και ακίνδυνο πράγμα στον κόσμο. Κάποιος που δεν θα σου κάνει ποτέ κακό.

Ε, αυτό αισθάνομαι όταν λέω σε κάποιον ξένο «Είμαι Έλληνας».

Χρόνια πολλά λοιπόν σε όλους τους Έλληνες ανά τον κόσμο! 

* Δείτε εδώ τη σκηνή της ταινίας με τον Μπενίνι:

Οι φωτογραφίες είναι του Άκη Τεμπερίδη και της Βούλας Νέτου.  

//Info: Mπορείτε να παρακολουθείτε τις περιπέτειες του Άκη Τεμπερίδη και της οικογένειάς του εδώ  ή κάνοντας follow στο @theworldoffroad σε Instagram/Facebook

Διαβάστε ακόμα: Άκης Τεμπερίδης: Το δικό μου Ιράν.

TAGS :
1821 Επανάσταση του 1821 ταξίδι Τεμπερίδης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook