Οι απίστευτες business με τα πλαστικά -κυριολεκτικά- τρόφιμα στην Ιαπωνία

Μοιάζει τόσο αληθινό, αλλά δεν είναι. Όμως τον σκοπό του τον πετυχαίνει – δηλαδή σου ανοίγει την όρεξη. (Φωτογραφία: Salt and Zest)

Τα πλαστικά sushi, noodles ή ομελέτες -σαν αληθινά- έχουν κατακλύσει την Ιαπωνία και κοστίζουν 20 φορές την τιμή του πρωτότυπου πιάτου. Είναι μια σημαντική αγορά που φλερτάρει με την τέχνη, και επαναπροσδιορίζει τους κανόνες του μάρκετινγκ, σύμφωνα με το κορυφαίο περιοδικό Economist. Το ενδιαφέρον είναι πως μία μόνο εταιρεία έχει κυριαρχήσει στον τομέα αυτό, εδώ και 75 χρόνια. Όμως για πρώτη φορά η θέση της κλυδωνίζεται.

Οι επισκέπτες στο εργοστάσιο του Tsuyoshi Iwasaki έχουν μπροστά τους μια φέτα μπέικον. Αν και οπτικά είναι τέλεια, η λωρίδα του κρέατος δεν μυρίζει και δεν έχει λίπος, αλλά φέρει επάνω της μία ετικέτα με το όνομα της φίρμας και την ηλεκτρονική της διεύθυνση – αρμόζουσα εισαγωγή για να γνωρίσει κανείς τον μεγαλύτερο κατασκευαστή αντιγράφων τροφίμων στη χώρα.

Στα κεντρικά της Iwasaki Co στα προάστια του Τόκιο, στοίβες φύλλων gyoza βρίσκονται δίπλα σε κομμάτια ωμού τόνου σε σχήμα πλοίου, μπολ ράμεν και ροζέ στρείδια στο όστρακό τους. Όμως η μυρωδιά που κυριαρχεί είναι ρετσίνι και χρώματα· όλα αυτά τα εδέσματα δεν έχουν απολύτως καμία γεύση.

Στην Ιαπωνία ονομάζουν τα ομοιώματα αυτά σαμπούρου – από την αγγλική λέξη sample, δείγματα. Τα περισσότερα από αυτά προορίζονται για τις βιτρίνες εστιατορίων, από fast food μέχρι ακριβά μπαρ σε όλο το ανατολικό κομμάτι της χώρας. Η «αδελφή» εταιρεία, που ανήκει στον αδελφό του κ. Iwasaki, καλύπτει το δυτικό κομμάτι. Οι δύο εταιρείες μαζί πετυχαίνουν ετήσιο τζίρο 5 δισ. γεν (40,2 εκατ. ευρώ) και καλύπτουν το 80% της αγοράς ομοιωμάτων τροφίμων στη χώρα. Ο κ. Iwasaki σημειώνει στον Economist πως, ουσιαστικά, δεν έχουν ανταγωνιστές. Ο χώρος αποτελείται από μικρές βιοτεχνίες που οι περισσότερες έχουν την έδρα τους στην πόλη Gujo, μια πόλη στην περιφέρεια Gifu όπου γεννήθηκε ο ιδρυτής της Iwasaki Co, που ξεκίνησε τις εργασίες της το 1932. Οι πωλήσεις της αμέσως επόμενης εταιρείας αναλογούν στο 10% της δικής του.

Ο μύθος που συνοδεύει την ίδρυση της εταιρείας περιγράφει το πώς ο παππούς του Tsuyoshi Iwasaki έχυσε λιωμένο κερί σε ένα χαλί τατάμι και το χρησιμοποίησε για να αναπαραστήσει ένα πιάτο ομελέτας με κέτσαπ, αντιγράφοντας ένα πιάτο που είχε μαγειρέψει η σύζυγός του. Η αγορά των αντιγράφων είχε μόλις ανοίξει. Τα άρτι αφιχθέντα, κατά τη δεκαετία του ’30, δυτικά πιάτα χρειάζονταν διαφήμιση καθώς οι άνθρωποι αποκτούσαν όλο και περισσότερο τη συνήθεια να γευματίζουν εκτός σπιτιού. Τα παραδοσιακά εστιατόρια καταργούσαν σιγά-σιγά τις κουρτίνες από νόρεν -που έδιναν την ευκαιρία στους περαστικούς να ρίχνουν μια ματιά- εγκαθιστώντας πόρτες και δημιουργώντας την ανάγκη να έχουν βιτρίνες όπου τα πιάτα τους θα φαίνονταν όσο γίνεται πιο λαχταριστά, εξηγεί στον Economist ο κ. Iwasaki.

Τις πρώτες δεκαετίες τα αντίγραφα αποτελούνταν από κερί, το οποίο, όμως, έχανε το σχήμα του και ξεθώριαζε γρήγορα. Στις μέρες μας χρησιμοποιείται το γνωστό μας PVC, το πιο διαδεδομένο πλαστικό για τη φύλαξη τροφίμων. Οι σχεδιαστές πηγαίνουν στα εστιατόρια όπου οι σεφ ετοιμάζουν το πιάτο, τραβούν φωτογραφίες και κρατούν σημειώσεις για τα πάντα, από την υφή μέχρι την ακριβή απόχρωση του κάθε υλικού, δημιουργώντας ένα «αρχιτεκτονικό σχέδιο», όπως το αποκαλεί ο κ. Iwasaki. Στο εργοστάσιο δημιουργείται από ένα εκμαγείο για το κάθε τμήμα του πιάτου ώστε να φτιαχτεί ένα καλούπι από σιλικόνη μέσα στο οποίο εγχύεται το PVC, ψήνεται, στεγνώνει και βάφεται με το χέρι ή αερογράφο για να πάρει την τελική μορφή μισού βρασμένου αυγού σε ένα μπολ ράμεν, ή ενός πιάτου νουντλς (κλωστή καλυμμένη με ρετσίνι). Στη συνέχεια όλα τοποθετούνται ώστε να συνθέσουν το ολοκληρωμένο πιάτο.

Τα βιομηχανικά μυστικά είναι από τα καλύτερα φυλαγμένα της αγοράς και ο κύριος ανταγωνιστής εδώ είναι η ίδια η πραγματικότητα. Η ομάδα του κ. Iwasaki τελειοποίησε την απεικόνιση των διάφανων υγρών μόλις πριν από δέκα χρόνια, με την ανακάλυψη ενός νέου υλικού. Το δυσκολότερο φαγητό στην απεικόνισή του είναι το ωμό ψάρι. Οι σχεδιαστές αναφέρουν υπερήφανοι πως για να τελειοποιήσει κανείς την τεχνική χρειάζεται μια δεκαετία, δηλαδή όσο χρειάζεται κάποιος για να γίνει σούσι σεφ. Κάθε κόκκος ρυζιού είναι χειροποίητος και οι μπάλες ρυζιού πλάθονται επίσης στο χέρι. Για ακόμα ρεαλιστικότερη απεικόνιση χρησιμοποιούνται αληθινά όστρακα, μπαχαρικά και βότανα μαζί με το πλαστικό.

Ο χρόνος κατασκευής κάθε ρέπλικας ορίζει και την τελική τιμή της, η οποία μπορεί να φτάσει και τις είκοσι φορές εκείνης του πραγματικού πιάτου.

Ένας από τους δημιουργούς πλαστικού φαγητού της Ιαπωνίας, ποζάρει μαζί με τα «έργα» του. (Φωτογραφία: Japan Times)

Όμως η ζήτηση έχει αρχίσει να φθίνει. Η νεολαία συχνάζει πια στα food blogs για να μάθει τι γεύση έχει το κάθε πιάτο. Μοδάτα εστιατόρια χρησιμοποιούν ψηφιακά μενού με ελκυστικές εικόνες σε τάμπλετ και οθόνες. Τα ακριβά εστιατόρια καταργούν τα πλαστικά ομοιώματα. Επιπλέον, η κορυφαία ποιότητα των αντιγράφων σημαίνει ότι δεν χρειάζονται αντικατάσταση για πολλά χρόνια. Ο κ. Iwasaki αναζητά νέα πεδία για νέους πελάτες όπως τουριστικά αναμνηστικά και εκπαιδευτικά αντίγραφα για νοσηλευόμενους ασθενείς που θα τους ενημερώνουν για τις τροφές που επιτρέπεται να καταναλώσουν μετά από εγχείριση.

Ταυτόχρονα, το ίδιο το φαγητό αλλάζει, δημιουργώντας νέα ζήτηση. Η πρόσφατη έκρηξη δημοφιλίας του ράμεν έφερε την ανάγκη για νέα αντίγραφα σε νέα σχήματα και μεγέθη. Οι αλυσίδες εστίασης λανσάρουν συνεχώς νέα πιάτα και παραλλαγές των παλαιών, ενώ αλλάζουν το μενού ανάλογα με την εποχή. Το τελευταίο δημιούργησε μια αγορά ενοικιαζόμενων ομοιωμάτων, τα οποία σήμερα αντιπροσωπεύουν το 60% του τζίρου της Iwasaki Co. Περίπου 13.000 εστιατόρια σε όλη τη χώρα πληρώνουν πάγιο 1.000 γεν (8 ευρώ) το μήνα για ένα αντίγραφο χάμπουργκερ, ποσό που καλύπτει την ανανέωση και την αντικατάσταση υλικών στο πιάτο κάθε τρεις μήνες. Η εταιρεία ανακυκλώνει πολλά από τα αντίγραφά της από τη μία βιτρίνα στην άλλη. Και αυτή είναι μόνο μία από τις αρετές του να δουλεύεις με αναλλοίωτα τρόφιμα.

[Πηγή: Economist]

Διαβάστε ακόμα: Ο George Clooney ξεκίνησε κατά λάθος μια εταιρία ποτού και τώρα την πούλησε για 1 δισ. δολάρια

TAGS :
εστιατόριο Ιαπωνία πλαστικό φαγητό ρέπλικες

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook