Πολ Όστερ: το πολλαπλό είδωλο ενός σπουδαίου συγγραφέα

Παιδί της Νέας Υόρκης, ο Πολ Όστερ την περιλαμβάνει έντονα μέσα στα βιβλία του (Telegraph.co.uk).

Αναγνωστικό αξίωμα: αν δεν σου αρέσει ο Πολ Όστερ μάλλον κάτι λάθος έχεις διαβάσει. Λογοτεχνικό αξίωμα: αν θεωρείς πως ο Πολ Όστερ είναι ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή συγγραφείς αυτού του μάταιου κόσμου, τότε είσαι στο σωστό δρόμο.

Έχοντας ολοκληρώσει το magnum opus του, το θρυλικό «4321», ένα μυθιστόρημα που κουβαλάει μέσα του τέσσερις «ποταμούς» απλωμένους σε 1224 σελίδες, ο 74χρονος, πλέον, αμερικανός συγγραφέας μπορεί να χαρεί τα σημερινά του γενέθλια (3 Φεβρουαρίου 1947) με μια εγκαρτέρηση για ό,τι πρόκειται να του συμβεί στο μέλλον.

Οι πληροφορίες ότι αυτό μπορεί να είναι το τελευταίο του βιβλίο (η σιωπή είναι πάντα δικαίωμα των δημιουργών), σκορπάει ανησυχία στους απανταχού αναγνώστες του, εντούτοις μας εξηγεί κάτι που σπάνια το φανταζόμαστε για τους συγγραφείς: χρειάζονται πάντα το σώμα, την ίδια τη μουσική του, για να δημιουργήσουν. Κι όταν αυτό αρχίζει να σκορπάει περίεργες νότες, τότε, οι πραγματικοί αυθέντες, καταλαβαίνουν πως ήρθε ο καιρός να αφήσουν τις παρτιτούρες τους να ξεκουραστούν. Επειδή, όμως, ο Όστερ είναι μέγιστος συνθέτης, εξακολουθούμε να πιστεύουμε πως έχει μπόλικη μουσική ακόμη μέσα του.

Γέννημα-θρέμμα της Νέας Υόρκης, ο Οστερ είχε το απαραίτητο έρμα για να φτιάξει ιστορίες που τραβούσαν το αυτί της πραγματικής πραγματικότητας. Ο ίδιος θα πει πως για να γράψεις ιστορίες πρέπει να έχεις γερό στομάχι. «Το να γράφεις και να ζεις όλη τη μέρα σ’ ένα δωμάτιο με δαίμονες, δεν είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για να μεγαλώνει κανείς. Χρειάζεσαι έναν πολύ σκληρό καταναγκασμό για να γίνεις συγγραφέας».

Eχει πει πως για να γίνει κάποιος συγγραφέας χρειάζεται γερό στομάχι (John Meyer).

Aν χρειάστηκε να ενεργοποιήσει στη ζωή του αυτά τα «συστατικά» του συγγραφικού μόχθου; Ούτε λόγος! Θέλει guts να έχεις μόλις αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια και να πηγαίνεις, νιόβγαλτος ων και άγνωστος μεταξύ αγνώστων, στο Παρίσι, να ζεις σε μια μικρή σοφίτα και να βγάζεις τα προς τη ζην μεταφράζοντας γαλλική λογοτεχνία. Στα τέσσερα χρόνια που έμεινε στην πόλη του φωτός είχε προλάβει να μεταφράσει τα πάντα: από ποίηση έως δοκίμια.

To πρώτο του βιβλίο, το 1981, «Η επινόηση της μοναξιάς» θα γίνει δεκτό με ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Πρόκειται για ένα memoir που κουβαλάει το πορτρέτο του πατέρα του (τον έχασε αδόκητα και χρειάστηκε να ακολουθήσει μια τρίχρονη απομόνωση για να αντέξει την απώλεια), ενώ στο δεύτερο μέρος του βιβλίου αρχίζει να διερευνά θεματικές που στα επόμενα βιβλία του θα αναπτυχθούν επί μακρόν: η τυχαιότητα, το πεπρωμένο, η απομόνωση.

Εντούτοις, το βιβλίο που για χρόνια έχτισε τη φήμη του ήταν η «Τριλογία της Νέας Υόρκης». Ένα εκκεντρικό τρίπτυχο που εν πρώτοις μοιάζει να έχει νουάρ χρωματισμούς (έως και αστυνομικό βιβλίο μπορείς να το πεις), αλλά στην ουσία διερευνά την ανθρώπινη ταυτότητα και το συναισθηματικό νόημα που προσδοκά κάθε άτομο στην κοινωνία. Η σύμπτωση και τα τυχαία συμβάντα θα αποτελέσουν κι εδώ μια διάσταση που ο Όστερ θα δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα. Το μεταμοντέρνο στα καλύτερά του.

Oταν πέθανε ο πατέρας του έμεινε κλεισμένος επί τρία χρόνια σε ένα διαμέρισμα.

Ακολουθούν ένα πλήθος βιβλίων που θα εδραιώσουν τη φήμη του. O ίδιος, όμως, θα παραδεχθεί πως όλα αυτά τα χρόνια της συγγραφικής φρενίτιδας τα πάντα μέσα του πάλευαν. Κοιμόταν λίγο, κατανάλωνε μπόλικο αλκοόλ και καφέδες. Ο αληθινός θρήνος ίσως και να τον είχε σώσει από τη διάλυση. Για άλλη μια φορά, θα δώσει μια σωματική διάσταση στη γραφή του.

Από την άλλη, υπάρχει ένας κανόνας ζωής που τον ακολουθεί πάντα: «Θα ήταν πολύ βαρετό αν δεν τα βάζαμε με τον εαυτό μας και δεν του εναντιωνόμασταν. Θα ήταν πολύ κουραστικό να είναι κανείς ζωντανός. Να αλλάζουμε ιδέες και απόψεις είναι, πιθανώς, από τα πιο όμορφα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι. Προσωπικά άλλαξα γνώμη για πολλά πράγματα με την πάροδο των ετών».

Σε όλα του τα βιβλία υπάρχει ένας απόηχος της Νέας Υόρκης, ένας διαρκής αστικός χτύπος αυτή της μητρόπολης του κόσμου. Ο Όστερ παραδέχεται πως θα ήταν ο ίδιος συγγραφέας αν είχε ζήσει κάπου αλλού. Η πόλη τον σμίλεψε κι εκείνος της το ανταπέδωσε με τον καλύτερο τρόπο που ξέρει: να γράφει και γράφοντας να την περιέχει.

Το magnum opus του «4321» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Τώρα, στα 77 του, με τους δαίμονες να έχουν ησυχάσει αρκετά, ζει με τη σύζυγό του, επίσης συγγραφέα, Σίρι Χούστβεντ, μια ζωή πληρότητας. Είναι μαζί 36 χρόνια και για τον Όστερ είναι ο πιο έξυπνος άνθρωπος που έχει γνωρίσει στη ζωή του. Εχει σταματήσει να οδηγεί από το τότε που ήταν 55 χρονών λόγω εγώ τροχαίου που παραλίγο να κοστίσει τη ζωή του και τη ζωή των αγαπημένων του ανθρώπων που βρίσκονταν μέσα στο αυτοκίνητο εκείνη τη στιγμή.

Κρατάει ακόμη εν ζωή την αγαπημένη του γραφομηχανή, μια Olympia του ’62 που είχε αγοράσει το 1974 έναντι 40 δολαρίων. Ωστόσο, πρώτα γράφει στο χέρι και στη συνέχεια δακτυλογραφεί. Ακούγεται λίγο μακριά από τη σύγχρονη τεχνολογία, αλλά ο Όστερ είναι ένας αγαπημένος παλιοκαιρίτης και δεν ντρέπεται να το παραδεχθεί.

Είναι φανατικός οπαδός των New York Mets και λάτρης του μπέιζμπολ, τάχθηκε ανοιχτά κατά του Τραμπ, αισθάνεται περίφημα με την ηλικία του. «Δεν έχω κανένα πρόβλημα υγείας, αισθάνομαι πιο ευτυχισμένος από ποτέ. Βέβαια, το σώμα μου δεν είναι όπως παλιά. Αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι’ αυτό. Όπως λέει ένας φίλος μου, αν έχεις περάσει τα εξήντα και ξυπνάς το πρωί χωρίς να πονάς πουθενά, μάλλον έχεις πεθάνει!», θα πει σε μια συνέντευξή του στην Καθημερινή.

Ο Όστερ μας επισκέφθηκε το 2014 σε μια εκδήλωση που τράβηξε πάρα πολύ κόσμο, πράγμα σπάνιο για τη χώρα μας, αποδεικνύοντας πως υπάρχουν ακόμη συγγραφείς που μπορούν να μας θωπεύσουν με τις λέξεις τους. Μπορεί ο Οστερ να θεωρεί πως στις ΗΠΑ οι συγγραφείς δεν έχουν τη θέση στη δημόσια συζήτηση όπως παλιά, εντούτοις ο ίδιος παραμένει ένα (πολλαπλό) είδωλο.

Όπως μας είπε με τον τρόπο του στο «4321», όλοι κουβαλάμε πολλούς εαυτούς και μεταφερόμαστε από τον έναν στον άλλο δίχως να το καταλαβαίνουμε. Ευτυχώς…

//Oλα τα βιβλία του Πολ Όστερ κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. 

Διαβάστε ακόμα: Τζάκσον Πόλλοκ – ο ζωγράφος που έσταξε μπογιά και αλκοόλ στη ζωή του.

TAGS :
βιβλία συγγραφέας

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook