H ώρα των αποτιμήσεων. Μπορεί οι τέχνες να μην υπάρχουν στη ζωή μας για να μπαίνουν σε ένα αξιολογικό καλούπι, εντούτοις είναι φανερό πως κάποια βιβλία είναι πάντα καλύτερα από κάποια άλλα. Δεν χρειάζεται να κάνετε πειράματα με τα λογοτεχνικά έργα που προτίθεστε να διαβάσετε μέσα στις γιορτές.
Σας δίνουμε τα δικά μας 1ο καλύτερα μυθιστορήματα της χρονιάς που φεύγει. Ναι, σαφώς είναι υποκειμενική η κρίση, αλλά και ποια κρίση δεν είναι; Αν θέλετε, πάντως, ακολουθείστε τις δικές μας επιλογές και σας υποσχόμαστε πως δεν θα χάσετε το χρόνο σας με ανούσια βιβλία.
Υπερωκεάνιο – Πιέρ Ασουλίν (εκδ. Πόλις)
Ο γάλλος συγγραφέας μας έχει συνηθίσει να αναπτύσσει τα βιβλία του σε κλειστούς χώρους. Τώρα ήταν η σειρά μιας πλωτής πολιτείας. Το υπερωκεάνιο Ζορζ Φιλιππάρ αποπλέει το έτος 1932 από τη Μασσαλία με προορισμό την Ιαπωνία του. Επιβάτες του είναι απλοί άνθρωποι, αλλά και επιφανείς άνδρες. Εκεί βρίσκεται και ο παράξενος βιβλιοπώλης Ζαν-Μαρί Μποέρ που είναι μετρ στο να ξεψαχνίζει σπάνια βιβλία.
Η παράξενη πανίδα που φιλοξενείται στο Ζαρζ Φιλιππάρ, εν μέσω ωκεανού θα γίνει ακόμη πιο παράξενη. Εξυφαίνονται έρωτες, οξύνονται πολιτικά πάθη, αναπτύσσονται θεωρίες συνωμοσίας, ενώ κυκλοφορούν συνεχώς φήμες ότι το πλουμιστό Ζορζ Φιλιππάρ θα έχει την τύχη του Τιτανικού.
Στο βάθος, τα φαιά τάγματα του Χίτλερ αρχίζουν να παίρνουν κεφάλι στη Γερμανία και πάνω στο πλοίο βρίσκονται ουκ ολίγοι θιασώτες τους. Στο τέλος, ναι, το υπερωκεάνιο θα βυθιστεί, αλλά μήπως και η Ευρώπη το ίδιο δεν έπαθε στα κατοπινά χρόνια; Ο Ασουλίν συνθέτει ένα μαγευτικό βιβλίο, ενώ ο ίδιος αναδεικνύεται σε μέγα στυλίστα της γραφής. Η μετάφραση ανήκει στη Μαριάνθη Πάσχου.
Μαθήματα – Ίαν ΜακΓιούαν (εκδ. Πατάκη)
Είναι σπουδαίος, το ξέρουμε. Ωστόσο, αυτή τη φορά ο Ίαν ΜακΓιούαν φτιάχνει ένα πολυσέλιδο σύμπαν που περιλαμβάνει όχι μόνο τη ζωή του ήρωά του, του Ρόλαντ Μπέινς, αλλά όλη τη σύγχρονη ιστορία της Ευρώπης, από τα δύσκολα χρόνια, γεμάτα πληγές, του Β ‘ Παγκοσμίου Πολέμου, το Σιδηρούν Παραπέτασμα έως τις μέρες μας.
Ο Μπέινς μπαίνει εσωτερικός σε ένα οικοτροφείο κι εκεί, μικρός ων, θα δελεαστεί από τη δασκάλα πιάνου του, τη Μίριαλ Κορνέλ. Μια χειριστική γυναίκα, η οποία θα θελήσει να τον κάνει δικό της, έως και τον φυλακίσει με σκοπό να τον παντρευτεί. Αυτή η τοξική σχέση θα επηρεάσει τον Μπέινς και ουσιαστικά θα διαλύσει κάθε ελπίδα υγιούς συνάφειας με άλλη γυναίκα.
Τον βλέπουμε σε όλες τις φάσεις της ζωής του, μεγάλο, πατέρα ενός γιου, σύζυγο μιας γυναίκας που τον παράτησε για να γίνει σπουδαία συγγραφέας. Τριγύρω του ο κόσμος αλλάζει ραγδαία, καταλυτικά, εκκωφαντικά. Ο ΜακΓιούαν παραδίδει μαθήματα με τη σειρά του για το πώς γράφονται σπουδαία μυθιστορήματα. Για να μην λέμε πως στις μέρες μας δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Η μετάφραση είναι της Κατερίνας Σχινά.
Herscht 07769– Λάζλο Κρασναχορκάι (εκδ. Πόλις)
Ίσως ο πιο πυρετικός συγγραφέας των καιρών μας, με την έννοια ότι η γραφή του δεν σε αφήνει σε ησυχία, δεν σου επιτρέπει να ξαποστάσεις, αλλά σε ρουφάει σε δίνη λέξεων, προτάσεων και νοημάτων που δεν διακόπτονται από σημεία στίξης (μόνο μια τελεία υπάρχει σε 400 κάτι σελίδες) και που όλα καταλήγουν σε ένα αποτέλεσμα που ξεπερνάει κάθε αναγνωστική προσδοκία.
Αυτό το βιβλίο με τον άκρως αινιγματικό τίτλο, κρύβει έναν παράξενο ήρωα, βγαλμένο από το εργαστήριο ηρώων του Κρασναχορκάι, τούτου του καταστροφέα των συμβάσεων και των συμβατικών καταστάσεων. Ο διαταραγμένος Φλόριαν Χερστ στέλνει σωρηδόν επιστολές στην Άνγκελα Μέρκελ με σκοπό να την προτρέψει να πάρει μέτρα που θα αποτρέψουν την καταστροφή του κόσμου.
Κάπως έτσι η άσημη γερμανική κωμόπολη, Κάνα της Θουριγγίας, να γίνει το κέντρο εξελίξεων, διόλου φυσιολογικών. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ξεπηδούν νεοναζί, τυφλοί λύκοι, αποτρελαμένοι λάτρεις του Μπαχ, διασαλευμένοι γιατροί και φυσικά ο Χερστ που δεν θα διστάσει να παίξει τη ζωή του κορώνα γράμματα κόντρα με τη νεοναζί Κάριν. Οχι, δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουν αυτό το βιβλίο και το γιατί ο Κρασναχορκάι αυτή τη στιγμή είναι ό,τι καλύτερο διαθέτει η ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Η μετάφραση είναι της Μανουέλας Μπέρκι.
Απειρόγωνο– Κόλουμ ΜακΚαν (εκδ. Καστανιώτη)
Τη στιγμή που ο πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και την Χαμάς μαίνεται με τα αθώα θύματα να πληθαίνουν με γεωμετρική πρόοδο, οφείλουμε να σκεφτούμε πως αυτή η αβίωτη κατάσταση δεν είναι αποτέλεσμα μιας τυχαιότητας, αλλά έχει τις ρίζες της βαθιά μέσα στην ιστορία. Το αίμα έχει προσφέρει αίμα και ο Κόλουμ ΜακΚαν μπορεί να μην ανήκει σε καμία από τις αντιμαχόμενες πλευρές, αλλά ως σημαντικός συγγραφέας ξέρει να αποτυπώνει όλες τις πλευρές.
Το Απειρόγωνο είναι ένα μαθηματικό σχήμα με πολλές πλευρές. Οπως και τα γεγονότα της Ιστορίας. Στο πολυεπίπεδο μυθιστόρημά του δύο πατεράδες, ένας Εβραίος και ένας Παλαιστίνιος έχουν χάσει τα κορίτσια τους, τα οποία έπεσαν θύματα παράπλευρων απωλειών. Χάθηκαν στο άνθος της ηλικίας τους για έναν πόλεμο που ούτε προκάλεσαν ούτε μετείχαν ούτε τον ήθελαν.
Κόντρα σε όλους και σε όλα, αυτοί οι δύο πατεράδες θα ενώσουν τις ραγισμένες φωνές τους θέλοντας να μεταφέρουν σε όλους το μήνυμα της ειρήνης, της ανεκτικότητας, της λήθης για να μην χυθεί άλλο αθώο αίμα στους τόπους του μαρτυρίου. Το πένθος γίνεται η κινητήρια δύναμή τους. Εχοντας κάνει κι αυτοί λάθη, θέλουν πλέον να εξιλεωθούν και να ησυχάσουν μέσα τους. Ενα σπουδαίο βιβλίο. Η μετάφραση ανήκει στην Τόνια Κοβαλένκο.
Νυχτωδία της Χιλής– Ρομπέρτο Μπολάνιο (εκδ. Άγρα)
Σε ένα μικρό βιβλίο όπου το παρελθόν και το παρόν ενώνονται ωσάν να είναι ένα σώμα, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο, αυτό το λογοτεχνικό «τέρας» που μας άφησε τόσο νωρίς, δημιουργώντας ένα κενό που ουδείς κατάφερε να συμπληρώσει, καταφέρνει να μιλήσει για την ιστορία της χώρας του, της Χιλής με τρόπο χειμαρρώδη, βλάσφημο, άμεσο και σατιρικό.
Ηρωας είναι ο ιερέας και κριτικός λογοτεχνίας, Σεμπαστιάν Ουρούτια Λακρουά, μέλος του Opus Dei και μέτριος ποιητής, ο οποίος, κατά τη διάρκεια μιας νύχτας αγωνίας, προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του από τις κατηγορίες που ακούει και οι οποίες πιθανώς είναι μια τελευταία εκδήλωση της συνείδησής του πριν απ’ το θάνατό του.
Από το βιβλίο ξεπηδάει ο στυγνός δικτάτορας Πισονέτ, μια κυρία επί των τιμών που στο υπόγειο του σπιτιού της βασανίζονται άνθρωποι, ενώ ο πρωταγωνιστής θα έρθει αντιμέτωπος με την προσωπική του «σκατοπαγίδα». Ο Μπολάνιο μάς κλείνει το μάτι και είναι σαν να μας λέει: «Λογοτεχνία είναι, τι περίμενετε;» Αλήθεια, μπορεί η λογοτεχνία να μας βάλει με τα μαύρα σκοτάδια της Ιστορίας; Η μετάφραση ανήκει στον Κρίτωνα Ηλιόπουλο.
Πετροχελίδονα– Φερνάντο Αραμπούμπου (εκδ. Πατάκη)
Πόσο εύκολο είναι να ταυτιστείς έως και να αγαπήσεις έναν κλασικό αντιήρωα; Ο Φρεςρνάντο Αραμπούρου φτιάχνει έναν τέτοιο που είναι βγαλμένος από την πραγματική ύλη των ανθρώπων. Είναι ένας καθηγητής γυμνασίου που τα έχει βάλει με όλους και με όλα και ο οποίος αποφασίζει να βάλει τέλος στη ζωή του.
Ζει με τη σκυλίτσα του, την Πέπα, και καθημερινά γράφει τις σκέψεις του θέλοντας έτσι να συντάξει το παρελθόν του σε αράδες, να αποκαλύψει την ιδιωτική του ζωή, αλλά και εκφράσει τις απόψεις του για το πολιτικό μπάχαλο της Ισπανίας. Κοντά του βρίσκεται ο φίλος του ο Κούτσαβλος με τον οποίο όμως δεν τα πηγαίνουν πάντα καλά.
Ολα θα ανατραπούν όταν θα εμφανιστεί στη ζωή του η Άγκεδα. Θα είναι ικανή να του αλλάξει την κυνική ματιά στον κόσμο; Θα του ρίξει το σπόρο της αγάπης για τη ζωή αποτρέποντας έτσι την επικείμενη αυτοκτονία του; Πώς θα συμπεριφερθεί ο Κούτσαβλος που ως τέρας ενσυναίθησης θέλει να σταθεί στον φίλο του; Οι ανατροπές σε τούτο το βιβλίο είναι σημαντικές και καθοριστικές. Ισως δείτε τη ζωή με διαφορετικό μάτι μετά από αυτό το βιβλίο. Τη μετάφραση έχει κάνει η Τιτίνα Σπερελάκη.
Τα φιλιά– Μανουέλ Βίλας (εκδ. Ίκαρος)
Πανδημία, λοκντάουν και όλη η Ισπανία βρίσκεται σε μια κατάσταση θυμωμένης υπομονής. Ενας άντρας, όμως, ο Σαλβαδόρ, ένας 58χροπνος καθηγητής, αποφασίζει να αφήσει την πρωτεύουσα και να καταλύσει σε ένα γειτονικό χωριό με σκοπό να βιώσει την απόλυτη μοναξιά εν μέσω κορονοϊού.
Εχει πάρει μαζί τον Δον Κιχώτη του Θερβάντες για συντροφιά. Εκεί θα γνωρίσει την Μονσεράτ που δουλεύει στο παντοπωλείο του χωριού και μεταξύ τους η αρχική οικειότητα θα μετατραπεί σε πάθος και φλογερή αγάπη. Τα φιλιά που ανταλλάσσουν, εν μέσω απαγόρευσης κάθε επαφής, είναι μια παναθρώπινη πράξη αντίστασης στη φθορά.
Τι κι αν ο έρωτάς τους δεν θα ευδοκιμήσει όταν τα πράγματα θα ομαλοποιηθούν; Ποιος έρωτας, άλλωστε, έχει ευτυχή κατάληξη; Για τον Σαλβαδόρ αυτή η γυναίκα είναι σαν την Αλτισιδόρα του Δον Κιχώτη. Μια ονειρική γυναίκα. Ναι, είναι ένα ερωτικό μυθιστόρημα από αυτά, όμως, που δεν προσφέρουν ιδανικές και έτοιμες λύσεις. Η μετάφραση ανήκει στην Νάννα Παπανικολάου.
Τα τρία φώτα– Κλαιρ Κίγκαν (εκδ. Μεταίχμιο)
Λίγες λέξεις, αλλά καίριες. Κάπως έτσι μπορεί να νοηματοδοτηθεί αυτό που κάνει η Κλαιρ Κίγκαν. Τα Τρία φώτα μάς μεταφέρουν στην ιρλανδική επαρχία, εν μέσω ενός καυτού καλοκαιριού. Το κορίτσι της νουβέλας είναι ο πυρήνας του δράματος.
Την πηγαίνει ο πατέρας της στο αγρόκτημα κάποιων συγγενών για να περάσει το καλοκαίρι της και τότε, μέρα με τη μέρα, στιγμή τη στιγμή, το μικρό κορίτσι έρχεται σε επαφή με έναν άλλο κόσμο που είναι πλημμυρισμένος από ενδιαφέρον, αγάπη και συμπόνοια. Κατά μια έννοια αντικαθιστά η παρουσία της το πεθαμένο παιδί της οικογένειας που τη φιλοξενεί.
Τι θα γίνει, όμως, όταν θα πρέπει να επιστρέψει σπίτι της με το τέλος του καλοκαιριού; Τι αφήνει πίσω της και τι θα χάσει για πάντα; Αυτή η πορεία προς την ενηλικίωση φέρνει μια μορφή συντριπτικής αποκάλυψης. Ενα βαθύτατα ανθρώπινο βιβλίο όπου τα συναισθήματα βάφονται με έντονα χρώματα. Η μετάφραση είναι της Μαρτίνας Ασκητοπούλου.
Ο μάγος– Κολμ Τόιμπιν (εκδ. Ίκαρος)
Τι ξέρουμε για τον Τόμας Μαν; Τα πάντα γύρω από τα έργα του που αποτελούν στις μέρες μας (πάντα θα αποτελούν) σημαντικές κορυφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ξέρουμε ότι έχει πάρει Νόμπελ Λογοτεχνίας και ότι αναγκάστηκε να φύγει από τη Γερμανία όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία.
Τι ξέρουμε, όμως, για τον ιδιωτικό βίο του Μαν; Ο σπουδαίος συγγραφέας Κολμ Τόιμπιν αποφάσισε να γράψει τη βιογραφία του γερμανού συγγραφέα υπό μορφή μυθοπλασίας. Κάπως έτσι, ο Μαν γίνεται ήρωας της ίδια του της ζωής. Μαθαίνουμε τις μύχιες σκέψεις του, τους κρυφούς ερωτικούς -ομοφυλοφιλικούς- πόθους του, τη σχέση του με τη γυναίκα του, τα παιδιά του και τα αδέλφια του. Σχέσεις που πολλές φορές ήταν οργής και ψυχρότητας.
Το είδωλο του Μαν εμφανίζεται στις φυσικές του διαστάσεις, μακριά από τον μύθο που δημιουργήθηκε τριγύρω του σκεπάζοντας τον άνθρωπο από τη βαριά θωριά του δημιουργού. Ο Τόμπιν κάνει σπουδαία δουλειά στην αποτύπωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών μιας μεγάλης φυσιογνωμίας. Η μετάφραση είναι της Αθηνάς Δημητριάδου.
Κρέας για τους λύκους– Χάρι Κούνζρου (εκδ. Δώμα)
Αν υπάρχει ένα βιβλίο που σε ρίχνει σε μια φαντασιακή τρύπα από την οποία δεν είναι εύκολο να ξεφύγεις είναι το Κρέας για τους λύκους του Κούνζρου. Ενας συγγραφέας παίρνει μια τρίμηνη υποτροφία για το Βερολίνο. Είναι μια ευκαιρία να γράψει το βιβλίο του. Είναι, όντως;
Μέσα στην πλήξη και τη μοναξιά, βλέπει αστυνομικές σειρές και σερφάρει στο ίντερνετ. Αρχίζει τότε να αισθάνεται ότι απειλείται. Οχι μόνο αυτός, αλλά και η οικογένειά του. Είναι, άραγε, καιρός να αποφασίσει αν θα βρεθεί στη πλευρά των αρνιών που θα κατασπαραχθούν ή σε εκείνη των λύκων που επιτίθενται;
Ολο το μυθιστόρημα είναι ένα διανοητικό παιχνίδι που ο Κούνζρου με τον πρωταγωνιστή του να πρέπει να πάρει μια απόφαση για τη ζωή του ή την τέχνη του. Ενα από τα πλέον ιδιαίτερα μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2023. Η μετάφραση ανήκει στην Δέσποινα Κανελλοπούλου.
Διαβάστε ακόμα: Τζόναθαν Κόου. «Ο νεποτισμός, η διαφθορά και η απληστία δεν έχουν σύνορα».