Επισκεφθήκαμε τη έκθεση για το Νόμπελ του Γιώργου Σεφέρη: η ελληνική υπερηφάνεια υπάρχει ακόμη

To δίπλωμα και το μετάλλιο που έλαβε ο Γιώργος Σεφέρης από τη Σουηδική Ακαδημία.

Είναι μια πράξη εθνικής υπερηφάνειας. Αληθινή αυτή τη φορά, όχι κάλπικη όπως μας την έχουν εμφανίσει τα τελευταία χρόνια κάποιοι που κόπτονται για τα δίκαια της χώρας τραυματίζοντάς τα με κάλπικες ιαχές και βία που βαφτίζεται «καθαρότητα της φυλής».

Το να επισκεφθεί κανείς την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη για τα 60 χρόνια από το Νόμπελ του Γιώργου Σεφέρη, είναι ένα δώρο που μπορεί να κάνει στον εαυτό του. Είναι μια κίνηση αφύπνισης, ένα αίσθημα αγαλλίασης μπρος στον καθημερινό ζόφο. Εκεί, στην καρδιά της Αθήνας, στην οδό Κριεζώτου 3, το Μουσείο Μπενάκη – Πινακοθήκη Γκίκα μάς προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία να θυμηθούμε γιατί αξίζει να είμαστε Έλληνες.

Τα μετάλλια του Γιώργου Σεφέρη.

Το Νόμπελ Λογοτεχνίας που έλαβε ο Γιώργος Σεφέρης (στις 24 Οκτωβρίου 1963) ξεπερνάει τα όρια της ποίησης και της λογοτεχνίας. Γίνεται μια σπουδή στο ελληνικό πνεύμα, αυτό που μας καταξίωσε διεθνώς. Τότε που η Ελλάδα δεν ήταν μια χώρα του Νότου που δημιουργεί συνεχώς προβλήματα, που δεν χρωστάει σε διεθνείς δανειστές, που δεν είναι μόνο ο υποδοχέας των μεταναστών και των προσφύγων για να μην «λερωθούν» τα χέρια των χωρών του Βορρά.

Ο Γιώργος Σεφέρης έκανε πράξη για όλους μας τους στίχους του: «Λίγο ακόμα/να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα». Αυτό ακριβώς προσφέρει τούτη η έκθεση. Δεν είναι μεγάλη σε έκταση, δεν θα χρειαστείτε πάνω από λίγα λεπτά να διατρέξετε όλα τα εκθέματα. Φωτογραφίες, βιβλία, σημειώματα, μετάλλια, παλαιές εφημερίδες.

Τα χαρακτηριστικά γυαλιά και η πίπα του.

Κι όμως, είναι μια έκθεση που αποτυπώνεται μέσα σου, είτε έχεις εξοικειωθεί με την ποίηση (του Σεφέρη ή άλλων σπουδαίων ποιητών) είτε όχι. Δεν γίνεται να μην σταθείς με δέος μπρος στο δίπλωμα και το μετάλλιο που έλαβε ο Γιώργος Σεφέρης από τη Σουηδική Ακαδημία κατά τη βράβευσή του.

Δεν γίνεται να μην αισθανθείς υπερηφάνεια όταν βλέπεις τα πρωτοσέλιδα παλαιών εφημερίδων του εξωτερικού να γράφουν για τον Έλληνα ποιητή που έλαβε την ύψιστη τιμή να στεφθεί Νομπελίστας. Σ’ αυτές τις γραμμές, η Ελλάδα δεν είναι απλώς η χώρα του ατέλειωτου καλοκαιριού, της ραστώνης και των διακοπών. Είναι ένας χώρος μαγικός, αρχέγονος, γεμάτος από δημιουργία και πνευματικότητα.

Τα διθυραμβικά πρωτοσέλιδα του Τύπου της εποχής.

Περιδιαβάζοντας τα εκθέματα γίνεσαι μέρος μιας μεγάλης ιστορίας που αγκαλιάζει όλη την Ελλάδα. Οχι μόνο τότε, αλλά και τώρα. Ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Καβάφης και τόσοι άλλοι ποιητές που διαβάστηκαν και τραγουδήθηκαν δεν είναι χαμένοι από τη σκόνη του χρόνου. Κυκλοφορούν μέσα μας, είναι μέρος του συλλογικού φαντασιακού.

Αυτή η έκθεση αξίζει γιατί μας θυμίζει τι μπορούμε να γίνουμε και πόσο άδοξα σπαταλάμε τις δυνάμεις μας. Πόσο είμαστε μακριά από αυτό που μπορεί να καταφέρει η χώρα μας όσο μικρή κι αν είναι. Δεν είναι μόνο το κλέος των Αρχαίων Ελλήνων που κι αυτό διαφημιστικά και εμπορικά πια το διαχειριζόμαστε, αλλά η αλήθεια και η σπουδαιότητα που είμαστε σε θέση να προβάλουμε και τώρα, εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες.

Ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας συγχαίρει τον Γιώργο Σεφέρη με ιδιόγραφο σημείωμα.

Δεν γνωρίζω πολλές ευκαιρίες που μπορείς να ξεκλέψεις μέσα στην πνιγηρή καθημερινότητα, που, όντως, να σε σηκώσουν λίγο ψηλότερα. Βγαίνοντας από την επιβλητική είσοδο του Μουσείου, ακόμη και το πολύβουο Σύνταγμα φαντάζει διαφορετικό, ποικιλμένο από τα χρώματα ενός φωτός καθαρού και ατόφιου.

Δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά, μόνο να κρατήσεις μέσα σου τις εικόνες που μόλις είδες λίγο πριν μέσα στο μουσείο. Τον Γιώργο Σεφέρη να περιστοιχίζεται από σημαντικές φυσιογνωμίες του εξωτερικού, να γίνεται αντικείμενο λατρείας από τους ξένους, να στέργουν όλοι να τον συγχαρούν, να βλέπουν στο πρόσωπό του μια άλλη Ελλάδα.

Αυτή είναι η πρώτη εικόνα που αντικρύζεις μπαίνοντας στην αίθουσα της έκθεσης.

Λίγο καιρό μετά τη βράβευσή του, η χώρα έπεσε σε ένα βαθύ πηγάδι. Ήταν η σκληρή επταετία όπου ο Σεφέρης δεν έμεινε άπραγος. Χρησιμοποίησε τη διεθνή επιρροή του για να καταδείξει στους ξένους τι ακριβώς βιώνει η χώρα του. Ηταν η στιγμή που ο ποιητής πήρε στις πλάτες του ένα έθνος. Οπως μόνο ένας ποιητής μπορεί να το κάνει.

Η έκθεση παρουσιάζει πλήθος τεκμηρίων και φωτογραφικού υλικού και αναπτύσσεται σε τρεις ενότητες: η πρώτη αφορά την ημέρα της ανακοίνωσης, η δεύτερη επικεντρώνεται στη βραδιά της απονομής, ενώ η τελευταία στον απόηχό της, με τα σχετικά δημοσιεύματα, συγχαρητήριες επιστολές και τηλεγραφήματα. Αφίσες, εφημερίδες της εποχής, οπτικά και ηχητικά ντοκουμέντα καθώς και προσωπικά αντικείμενα του ποιητή δημιουργούν ένα περιβάλλον που ανακαλεί τη σπουδαιότητα του γεγονότος και αναδεικνύει την προσωπικότητά του.

Αριστερά: η έκδοση της Στροφής από το 1931. Δεξιά: τα τηλεγραφήματα αμέσως μετά την ανακοίνωση της βράβευσης.

Το υλικό της έκθεσης προέρχεται από το αρχείο του Σεφέρη που βρίσκεται κατατεθειμένο στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη καθώς και από ιδιωτικές συλλογές. Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συνεργασία της Σουηδικής Πρεσβείας στην Αθήνα.

Oλα αυτά τα «τεχνικά» στοιχεία της έκθεσης έχουν την αξία τους, όμως, περισσότερη αξία έχει το αποτύπωμα που αφήνει μέσα σου. Πραγματικά αξίζει να την επισκεφθείτε για να θυμηθείτε πως το «έδαφος» δεν είναι ο προορισμός μας. Η προτροπή να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα δεν είναι ένα ευφάνταστο όνειρο ή μια ποιητική «εκτίναξη».

Έχει πρακτικό αντίκρισμα, καθημερινό. Σκεφτείτε μόνο τι μπορούμε να καταφέρουμε ως έθνος και πόσα λίγα, τελικά, γίνονται κτήμα μας. Η ποίηση δεν υπάρχει για να μας δώσει λύσεις ή απαντήσεις, αλλά για να δημιουργήσει μέσα μας το μέτρο των πραγμάτων που όντως αξίζουν στη ζωή μας. Ο Γιώργος Σεφέρης παραμένει ένας από τους φωτεινούς οδηγούς μας.

//Η έκθεση διαρκεί έως τις 24 Φεβρουαρίου 2024

TAGS :
Γιώργος Σεφέρης μουσείο μπενάκη Νόμπελ Λογοτερχνίας Ποίηση

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook