Από βόλτες στο κέντρο μέχρι βραδιές στο Osteria Serafina (δεξιά) η Εύα Μαρκάκη το έζησε έντονα το Μιλάνο.

Το καλό του Λονδίνου, ή μάλλον ένα από τα καλά του, είναι ότι μπορείς να ταξιδέψεις κυριολεκτικά παντού, ότι ώρα θες και κάποιες φορές, με εισιτήρια φτηνότερα και από uber από Putney για Soho. Έτσι λοιπόν, είχε μπει στο ραντάρ μου το Μιλάνο και με την ευκαιρία των Πασχαλινών διακοπών πετάχτηκα για ακριβώς 60 ώρες και έφαγα και ήπια το καταπέτασμα (θυσία έχω γίνει για σας βρε) για να έρθω τώρα και να σας τα διηγηθώ, σε περίπτωση που ψήνεστε για μια απόδραση με μιλανέζικη φινέτσα.

Ξεκινάμε με δυο τρία βασικά σχετικά με τη γαστρονομία και το κρασί. Το Μιλάνο βρίσκεται στη Λoμβαρδία (την πατρίδα της Franciacorta και της Valtellina) και γειτονεύει με την Emilia Romagna (Prosciutto, Βαλσάμικο και Παρμεζάνα), το Piemonte (Nebbiolo, τρούφες, φουντούκια) και το Alto Adige (κρασάρες από Riesling, Sauvignon Blanc, Pinot Grigio και Lagrein).

Όπως εύκολα μπορείτε να καταλάβετε στο Μιλάνο το καλό κρασί και το καλό φαΐ δεν λείπει. Η Franciacorta είναι το αντίπαλο δέος της σαμπάνιας, μιας και πρόκειται για αφρώδες κρασί που γίνεται με την παραδοσιακή μέθοδο, με πάνω κάτω τις ίδιες ποικιλίες, μακρά ωρίμαση στη φιάλη και φυσικά παρόμοια premium ποιότητα και τιμή. Η βασική διαφορά είναι πως η Franciacorta είναι λιγότερο αυστηρή, έχει πιο στρογγυλή οξύτητα και εκφραστικό φρούτο. Παράλληλα παίζουν και άλλα αφρώδη όπως το Lambrusco (ερυθρό αφρώδες που παίζει από γλυκό έως ξηρό, με υψηλή οξύτητα). H Valtellina πάλι παίζει από πλούσια και ρωμαλέα κόκκινα (Sforzato di Valtellina) ή φίνα και κερασένια (Rosso di Valtelina) από Nebbiolo ή Chiavennasca όπως το λένε εκεί.

Φυσικά δε γίνεται να φύγετε χωρίς να φάτε Costoletta alla Milanese, δηλαδή μπριζολάκι από μοσχαράκι γάλακτος που έχει παναριστεί και τηγανιστεί μέχρι να χρυσίσει.

Ριζότο με παντζάρι, καπνιστή scamorza, speck και φουντούκια, παρέα με μια εξαιρετική Ribolla Gialla στο Riso e Latte.

Καλά θα πιούμε, αλλά τι να φάμε; Φυσικά πρώτο και καλύτερο φιγουράρει το ριζότο Μιλανέζε. Εκεί όπως ο παραδοσιακός τρόπος σερβιρίσματος είναι με μεδούλι βοδινό (και ενίοτε και μια σάλτσα κρέατος). Ο άλλος τρόπος που θα το βρείτε είναι Riso al Salto, κάπως σαν τηγανητό και τραγανό είναι αυτό, σαν πίτα οπτικά (αμαρτωλά νόστιμο). Μετά έχουμε το ossobuco, το σιγομαγειρεμένο μοσχαρίσιο κότσι, κομμένο σε φέτες και σερβιρισμένο πάνω από ριζότο Μιλανέζε. Φυσικά δε γίνεται να φύγετε χωρίς να φάτε Costoletta alla Milanese, δηλαδή μπριζολάκι από μοσχαράκι γάλακτος (υπάρχουν μερικοί πολύ αυστηροί κανόνες: μόνο οι πρώτες έξι κοτολέτες από μοσχαρίσιο sirloin θεωρούνται κατάλληλες για αυτή τη συνταγή) που έχει χτυπηθεί για να λεπτύνει, έχει παναριστεί και τηγανιστεί μέχρι να χρυσίσει. Για τους πιο ψαγμένους παίζουν και τα mondeghili, κεφτεδάκια που έχουν κιμά, πατάτες, τυρί, μπιζέλια, αυγά, ψωμί, ωδή στην cucina povera.

Μέρα πρώτη λοιπόν και μόλις φτάσαμε στο Μιλάνο θέλαμε να τσιμπήσουμε κάτι και να κάνουμε το aperitivo μας. Επειδή δεν ήξερα ακριβώς πότε θα φτάσουμε δεν είχα κλείσει τραπέζι. Κάνουμε μια βόλτα στα γύρω μαγαζιά στη γειτονιά της Brera (η αυτοσυγκράτηση μου χτύπησε κόκκινο λέμε, σκεφτείτε ότι έμενα πάνω από τη boutique του Louboutin). Όπως περπατάμε λέω ας δω στο google τι υπάρχει τριγύρω και bingo, υπάρχει ένα μαγαζάκι, το Salsamenteria di Parma, που έχει κυρίως αλλαντικά, τυριά και μεζέδες.

Η Franciacorta είναι η ιταλική εκδοχή της σαμπάνιας, με τη διαφορά ότι είναι λιγότερο αυστηρή, έχει πιο στρογγυλή οξύτητα και εκφραστικό φρούτο.

Αριστερά: Culatello ή αλλιώς η Rolls Royce των ιταλικών αλλαντικών. Δεξιά:η εξαιρετική Franciacorta.

Φτάνοντας εκεί το καλύτερο σημάδι ήταν πως το μαγαζάκι είχε σχεδόν κρυφή ταμπέλα και δεν το έπιανε το μάτι, τύπου speakeasy. Μπαίνοντας μέσα κατεβαίνουμε τα σκαλιά και τσουπ, μόνο ντόπιοι, κανείς δε μίλαγε αγγλικά (δεύτερο καλό σημάδι). Καθόμαστε και παίρνουμε τα «κλασικά»: Culatello (η Rolls Royce των ιταλικών αλλαντικών που κοιτάει το Prosciutto υποτιμητικά), burrata, τραγανή πολέντα με gorgonzola dolce, τορτέλι με τρούφα και παρμεζάνα (τι άλλο;) και φυσικά panfocaccia με λάδι και δεντρολίβανο. Ήπιαμε Franciacorta και Lambrusco σε ανορθόδοξα ποτήρια τύπου φλιτζάνι (η φάση είναι ρουστίκ). Εξαιρετικά όλα.

Το Riso e Latte είναι γεμάτο με μεμοραμπίλια και απίστευτο ριζότο (δεξιά, το Riso al Salto).

Για το βράδυ η κράτηση μας ήταν για το Riso e Latte στο Duomo. Το μαγαζί ήταν γεμάτο μεμοραμπίλια και αίσθηση σπιτιού γιαγιάς από τα ξέγνοιαστα καλοκαίρια της παιδικής μας ηλικίας. Τα σερβίτσια ήταν τύπου «το καλό των γιορτών» αλλά όλα διαφορετικά μεταξύ μας. Το μαγαζί ειδικεύεται στο ριζότο οπότε και εμείς του δώσαμε και κατάλαβε. Έχουμε και λέμε, Riso al Salto με κρέμα παρμεζάνας, ριζότο μαγειρεμένο σε γάλα, τυρί και βούτυρο (θύμιζε cacio e pepe) και ριζότο με παντζάρι, καπνιστή scamorza, speck και φουντούκια. Όλα θεϊκά αλλά το al Salto εμένα με κέρδισε παραπάνω λόγω υφής. Είχανε και εξαιρετικό τιραμισού και ένα ορεκτικό με ψητά καραμελωμένα κρεμμύδια με Gorgonzola στο πήλινο (κλάψαμε). Ήπιαμε μια Ribolla Gialla και μια υπέροχη Valtellina.

Οι 60 ώρες στο Μιλάνο είχαν και βόλτες στην πόλη.

Η επόμενη μέρα είχε μουσεία (Pinacoteca di Brera, το Μουσείο Τεχνολογίας Leonardo da Vinci) και βόλτες από το πρωί. Κατά το μεσημέρι που έκανε πείνα πήγαμε για πίτσα στο Pizza Am. Η ουρά (μιας και δεν κάνει κρατήσεις) με απογοήτευσε αρχικά αλλά προχωρούσε γρήγορα ευτυχώς. Καθόμαστε και έρχεται το μενού το οποίο όλο κι όλο είχε 5 πράγματα, τέσσερις πίτσες και ένα τιραμισού. Πήραμε τις 3 από τις 4 γιατί η τέταρτη ήταν πίτσα έκπληξη (και αρκετές εκπλήξεις μου επιφυλάσσει η ζωή, δεν θα παίζω και με το φαΐ μου).

Η πίτσα μαργαρίτα ήταν όπως έπρεπε, αέρινη, ζουμερή, λεπτή, με μαστιχωτό λεοπάρ στεφάνι αλλά αυτή που πραγματικά τα έσπασε ήταν η μαρινάρα (σάλτσα, σκόρδο, βασιλικός, λάδι).

Γίνεται να πας στο Μιλάνο και να μην φας πίτσα;

Η μαργαρίτα ήταν όπως έπρεπε, αέρινη, ζουμερή, λεπτή, με μαστιχωτό λεοπάρ στεφάνι αλλά αυτή που πραγματικά τα έσπασε ήταν η μαρινάρα (σάλτσα, σκόρδο, βασιλικός, λάδι). Η πεμπτουσία της γεύσης μέσα από την απλότητα και την αστεράτη ποιότητα της πρώτης ύλης. Η τρίτη ήταν μια λευκή (bianca) με chives, μοτσαρέλα και παρμεζάνα. Φίνα και νόστιμη αλλά άμα δεν έχει σάλτσα τομάτας εμένα δε με καλύπτει. Όταν ξαναπάω θα ρισκάρω γιατί η πίτσα έκπληξη που έβλεπα στα γύρω τραπέζια με έψηνε (μαργαρίτα με burrata, με prosciutto και ρόκα ή capricciosa με ελιές και αγκινάρα). Ήπιαμε Pinot Grigio και Primitivo που ήταν οκ αλλά σε αυτό το μαγαζί δεν πας για το κρασί.

Βόλτα στην Brera, μια από τις πιο ωραίες και fashion γειτονιές του Μιλάνου.

Κάπως έτσι κύλισε και η τρίτη μέρα με πάνω κάτω και βόλτες (στη Brera, στη Via Montenapoleone, στη Scala και στο Navigli) και απερόλια και ένα πέρασμα από τα χαλαρά wine bar της περιοχής όπως το Signorvino (και για ψώνια και για καθιστό), το Tannico (πιο κυριλέ και με επιλογές που ξεφεύγουν από την Ιταλία) και το Cavallante (ένα ιστορικό wine bar που είναι για μυημένους μιας και δεν το βρίσκει κανείς εύκολα). Εν μέσω κατακλυσμού μας έβγαλε ο δρόμος στο Dongio, ένα εστιατόριο με Καλαβρέζικη κουζίνα, το οποίο για να μη σας κάνω την έξυπνη, το βρήκα από τον οδηγό Michelin. Cozy και αρκετά κλασικό, με σκούρο ξύλο και λευκά περιποιημένα τραπεζομάντηλα.

Το Dongio είναι ένα εστιατόριο με Καλαβρέζικη κουζίνα και εξαιρετική wine list. Αριστερά έχουμε μια Spaghetti Ignoranti με ψητά τοματίνια, πέστο βασιλικού και ελιές και δεξιά το κόκκινο Bivongi Rosso Riserva.

Το μαγαζάκι αυτό μίλησε στην καρδιά μου γιατί αρχικά η φρέσκια πάστα του ήταν από άλλο πλανήτη, η λίστα κρασιών ωραία και με καλές τιμές αλλά κυρίως γιατί μας έφεραν ένα βάζο με ψιλοκομμένα pepperoncino, σε ελαιόλαδο με μπαχαρικά, για να βάλουμε στο φαγητό μας. Πεντανόστιμα καυτερά και αρωματικά φυσικά και τα έβαλα παντού. Εκεί φάγαμε Maccheroni alla Disperata με σάλτσα τομάτας, peperoncino, μαΐντανό και προβολόνε, Spaghetti Ignoranti με ψητά τοματίνια, πέστο βασιλικού και ελιές, ψητό caciocavallo και Filetto alla Normanna (φιλέτο μοσχαρίσιο με σκόρδο, μαϊντανό, κατσικίσιο τυρί και έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Τέτοιο φιλέτο ομολογουμένως δεν έχω ξαναφάει, ήταν πραγματικά λουκούμι. Ήπιαμε ένα Friulano από το Collio και ένα υπέροχο κόκκινο κρασί από την Καλαβρία το Bivongi Rosso Riserva από ένα χαρμάνι μυστήριων ποικιλιών (Gaglioppo, Greco Nero και Calabrese (Nero d’Avola)). Εξαιρετικό!

Η λίμνη Κόμο είναι περίπου μια ώρα μακριά, είναι πανέμορφα και αξίζει να πάτε, αν έχετε παραπάνω μέρες και ο καιρός το επιτρέπει.

Στο παραδοσιακό Galleria Campari για negroni.

Φτάνουμε λοιπόν στο αποχαιρετιστήριο όπου πήγαμε κλασικά στο Duomo και στην υπέροχη Galleria Vittorio Emanuele με τα πολυτελή μαγαζιά της. Εκεί καθίσαμε στο Galleria Campari για πραγματικό Aperol (ή και πειραγμένο, είχε ευφάνταστες επιλογές) και Negroni Spagliato (το οποίο κατέληξα, είναι το μόνο negroni που μπορώ να πιω και δεν μου θυμίζει ceclor των 500mg). Πανέμορφο μέσα, κατακόκκινο και οι mixologists ντυμένοι στα λευκά, απολαυστικό να τους χαζεύει κανείς. Στη μπάρα είχε και διάφορα μεζεδάκια για να συνοδεύσεις το ποτό σου (το aperitivo καλέ αυτό είναι). Μας έφεραν και συνοδευτικά τσάγαλα τουρσί και τηγανητά λαζάνια, αντί για πατατάκια, πολύ μου άρεσε.

Ειδική μνεία στο τραμ του Μιλάνου, που είναι ρετρό και πανέμορφο και μπορείτε να χαζέψετε όλη την πόλη.

Οι τίτλοι τέλους έπεσαν στην Osteria Serafina για το τελειότερο ριζότο μιλανέζε με μεδούλι και σάλτσα κρέατος.

Και κλείνουμε με το highlight του Μιλάνου, την Osteria Serafina. Θέλετε καλό κρασί, θέλετε επικό φαγητό της περιοχής, θέλετε άψογο σέρβις, θέλετε υπέροχη ατμόσφαιρα; Τα έχει όλα αυτά και με το παραπάνω. Φάγαμε μια συγκλονιστική burrata με μια ιδιότυπη πικάντικα σάλτσα τομάτας με φρέσκια τομάτα, που κράταγε σε υφή (κάτι μεταξύ σάλτσας και ταρτάρ), φρέσκα tagliolini με φρέσκια τρούφα, που έτριψε γενναιόδωρα ο σερβιτόρος στο τραπέζι μας, Costoletta alla Milanese και το μακράν καλύτερο και τελειότερο ριζότο μιλανέζε που έχω φάει ποτέ με μεδούλι και σάλτσα κρέατος. Ήπιαμε ένα υπέροχο Soave και κλείσαμε με Barolo γιατί πως αλλιώς θα γινόταν άλλωστε. Να πάτε!

Bonus tips: Τα μέσα του Μιλάνου τα σπάνε και μπορείτε να πάτε παντού, χωρίς να χρειαστεί να βγάλετε εισιτήριο, χρησιμοποιώντας απλά την κάρτα σας. Ειδική μνεία στο τραμ που είναι ρετρό και πανέμορφο και μπορείτε να χαζέψετε όλη την πόλη. Η λίμνη Κόμο είναι περίπου μια ώρα, είναι πανέμορφα και αξίζει να πάτε, αν έχετε παραπάνω μέρες, ο καιρός το επιτρέπει και αν τσεκάρετε ότι τα μαγαζιά είναι ανοιχτά. Υπάρχει εκπτωτικό χωριό με μυθικά ιταλικά brand, το Fidenza Village (αδερφάκι του δικού μας Bicester) κανένα δίωρο μακριά, αν σας ψήνει αλλά και γενικά παίζουν τέτοια μαγαζιά σε όλο το Μιλάνο απλά μικρότερης κλίμακας. Ήθελα πάρα πολύ να πάω για φαγητό και στο Trippa, στο La Dogana del Buongusto και στο L’Alchimia αλλά δυστυχώς δεν υπήρχε διαθεσιμότητα, οπότε έχετε κι αυτά στο μυαλό σας.

 

Διαβάστε ακόμα: Τι κρασί πας στο δεύτερο, κρίσιμο, ραντεβού;

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top