Πώς θα ζήσουμε χωρίς να αγγίζουμε ο ένας τον άλλον;

Όπως ακριβώς το έκανε ο Χάμφρεί Μπόγκαρτ στην Λορίν Μπακόλ (Courtesy of Warner Bros).

Κάθε άγγιγμα είναι ένα αποθησαύρισμα. Ο Τζον Κητς το έλεγε μνήμη. Κάθε σώμα κρατάει τη θύμηση των άλλων σωμάτων που το άγγιξαν. Ο Έρμαν Έσσε στο «Σιντάρτα» έκανε λόγο για τα μυστικά που κρύβει κάθε άγγιγμα, κάθε θωπεία μέσω των χεριών. Έχουμε μάθει να πλησιάζουμε ο ένας τον άλλον. Είμαστε φτενοί άνθρωποι, ποτέ ολόκληροι. Χρειαζόμαστε την εγγύτητα για να υπάρξουμε.

Ακόμη και ο μονήρης, στην ουσία διατρανώνει τη δύναμη της συνάφειας που δεν μπορεί να έχει. Όπως ο αυτόχειρας που άλλο δεν κάνει από το αποθαυμάζει τη ζωή που δεν μπόρεσε ποτέ να ορίσει. Η ουδέτερη χειραψία, το περιπαθές χάδι, το θάλπος της ψηλάφησης, η τραγουδιστή χαρά του ακραγγίγματος. Όλα τούτα είναι το σωματικό προνόμιο του συναισθήματος που μετατρέπεται σε ύλη, αποκτάει υπόσταση διά της επαφής.

Ο κορονοϊός προσβάλλει καίρια τους πνεύμονες, αυτό μας λένε οι επιστήμονες, όμως, η παράπλευρη απώλεια είναι η βαναυσότητα της απομάκρυνσης. Είναι κάτι που δεν χρειάζεται να το πιστοποιήσει κανένας ειδικός, αποδεικνύεται εμπράκτως καθημερινά. Τα δρακόντεια μέτρα που ακολουθούν πλέον οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι μια ξεκάθαρη προτροπή στην απομάκρυνση. Στάσου δέκα μέτρα μακριά από τον άλλο. Κατ’ ουσίαν, δες τον σαν πιθανό ξενιστή του ιού.

Με αφορμή τη νέα δεσμευτική συνθήκη που ορίζει η έξαρση του κορονοϊού, ο ψυχαναλυτής Saverio Tomasella απαντάει δίχως δεύτερη σκέψη σε άρθρο της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde»: «Δεν μπορούμε να ζήσουμε δίχως τη φυσική επαφή». Περισσότερο από μια δήλωση παρουσίας, ακόμη και η απλή χειραψία σημαίνει στοργή και αποδοχή. Ποιος θα χαιρετούσε ενθέρμως κάποιον που απεχθάνεται;

Το να ακουμπάς έναν άνθρωπο σημαίνει ότι ζεις, ότι εκδηλώνεις τη ζωτικότητά σου. Μόνο οι νεκροί δεν μπορούν να αγγίξουν ο ένας τον άλλον. Σκέφτομαι τους νεκρούς πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος του Τζορτζ Σόντερς «Λήθη και Λίνκολν». Μιλούν ακατάπαυστα για το ένα και το άλλο, όμως, δεν διανοούνται να πλησιάσουν μεταξύ τους – τους λείπει η σωματικότητα.

Είμαστε ανθρώπινα όντα κι όχι μηχανές. Δεν γίνεται να υπάρξουμε μόνο με το δικό μας σώμα. Είναι τόσο στενή γεωγραφία, ένα σύνορο που έχει μάθει να καταλύεται. Ο Tomasella μάς υπενθυμίζει πως τα μωρά που στερούνται επαφής από τους γονείς τους αποχωρούν πολύ γρήγορα από την επικράτεια του συναισθήματος όσο μεγαλώνουν και ουσιαστικά νεκρώνουν μέσα τους κάθε πηγή αγάπης.

Ζώντας σε εποχές υπεραπόδοσης και άκρατου ορθολογισμού που φτάνει ακόμη και στο σημείο της κυνικότητας, τείνουμε να ξεχνάμε πως κι εμείς πολλές φορές αφαιρούμε από τη φαρέτρα μας τον χείμαρρο της προσέγγισης που φουντώνει μέσα μας. Το άκρατο συναίσθημα φτάνει να θεωρείται εξοβελιστέο, το άγγιγμα μια πιεστική παρότρυνση του σώματος που αντιστρατεύεται την καρτεσιανή λογική του πνεύματος.

Από την άλλη, το ασυνείδητο αγνοεί τον θάνατο. Στην πραγματικότητα, ο θάνατος ενός ανθρώπου ή ζώου, είναι πάντα μια έκπληξη, ένα σοκ, ένα διάλειμμα από τη φυσιολογική ροή της καθημερινότητας. Η απειλή του θανάτου, λόγω μιας ασθένειας, ενός πολέμου ή άλλου γεγονότος (όπως συμβαίνει στις μέρες μας), δεν εμπόδισε ποτέ οποιονδήποτε να αναλάβει κινδύνους, αψηφώντας ταμπού, ξεπερνώντας τους φόβους, πηγαίνοντας κόντρα στον κίνδυνο. Που σημαίνει: ακόμη και στις πιο ακραίες στιγμές μας πάντα ένα άγγιγμα από κάποιο προσφιλές μας πρόσωπο, αυτομάτως κατευνάζει τις φοβίες, μετριάζει τη φθαρτότητα που είναι μέρος της ανθρώπινης συνθήκης.

Γίνεται να αντικατασταθούν τα χέρια από τους αγκώνες ή τα πόδια; Μπορούμε να φανταστούμε τα άνω άκρα να τεθούν σε ασκητική αφάνεια; Οι ερωτευμένοι αγγίζονται ακόμη και με τα μάτια, όμως, ποτέ δεν τους φτάνει για να ολοκληρώσουν τη σχέση τους. Το σώμα είναι ο πύργος που ζητούν να ανέβουν, το καταφύγιο στο οποίο επιθυμούν να κρυφτούν από τους άλλους. Το άγγιγμα είναι ένα στέγαστρο ανθρωπιάς. Αυτή τη στιγμή το χάνουμε λόγω των συνθηκών. Μένει να φανεί αν αυτή η δυστοπική συνθήκη του κορονοϊού θα μας αφήνει ανεπούλωτα τραύματα.

Λοιπόν, θα έρθεις ξανά κοντά μου; Θα πιαστούμε χέρι-χέρι;

Διαβάστε ακόμα: «Be a lady, they said» – πού να δείτε τι ζητούν κι από έναν άντρα.

TAGS :
Κορονοϊός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook