Κάθε μέρα, στις 8.30 το πρωί, η Gricel Valdés-Lombillo κάθετε στην υπερυψωμένη θέση της στο κουβανικό εργοστάσιο πούρων H. Upmann και ξεκινάει την ανάγνωσή της σε περίπου 150 torcedores – όπως ονομάζονται οι εργάτες που στρίβουν τα φύλλα των πούρων. Κατά την διάρκεια της βάρδιάς της θα τους διαβάσει τα νέα της ημέρας, ζώδια, συνταγές, καθώς και αποσπάσματα από κλασικά λογοτεχνικά έργα μεγάλων συγγραφέων. Το πιο δημοφιλές βιβλίοτων εργατών είναι Ο Κόμης Μόντε Κρίστο, το οποίο και έχει διαβάσει τρεις φορές από το 1992 όταν και ξεκίνησε την καριέρα της – ένα βιβλίο που «χάρισε» και το όνομά του στα διάσημα κουβανικά πούρα Montecristo. Την ίδια ώρα, ακόμα περίπου 250 εργάτες σε διάφορες θέσεις -από despalilladoras μέχρι escojedores- ακούν τις αφηγήσεις της Gricel Valdés-Lombillo.
Οι Lectores στα εργοστάσια πούρων στην Κούβα υπάρχουν από το 1865, όταν ο Nicolás Azcárate -ηγέτης ενός κινήματος πολιτικής αναρρύθμισης- πρότεινε αυτή την τακτική ως έναν τρόπο να εκπαιδεύσουν τους εργάτες, αλλά και να τους ανακουφίσουν από την ανία μιας μονότονης δουλειάς. Πολλοί πιστεύουν ότι εξαιτίας αυτών των αναγνωσμάτων, οι Κουβανοί ξεσηκώθηκαν ενάντια στην Ισπανική κυριαρχία, αλλά και έφτιαξαν τα πρώτα εργατικά συνδικάτα.
Σήμερα, περίπου 200 Lectores είναι ακόμα ενεργοί και παρά το γεγονός της ύπαρξης της τηλεόρασης και του ίντερνετ, μοιάζει με ένα επάγγελμα που δύσκολα θα εξαφανιστεί στην Κούβα. Άλλωστε τα πούρα είναι μια από τις λίγες εξαγωγικές βιομηχανίες που αναπτύσσονται. Μπορεί οι εξαγωγές στην Κούβα να μειώθηκαν κατά 33% μέσα στο 2016, ωστόσο παγκοσμίως οι πωλήσεις των πούρων αυξήθηκαν κατά 5%, φτάνοντας τα 445 εκ. δολάρια. Μάλιστα η UNESCO σκέφτεται σοβαρά το ενδεχόμενο να ονομάσει τους Lectores «πολιτιστική κληρονομιά», ώστε να τους βοηθήσει να συνεχίσουν να υπάρχουν.
Το παράδοξο είναι ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στα εργοστάσια πούρων επιλέγουν τους Lectores. «Πρέπει να είναι η μοναδική δουλειά σε όλη την Κούβα που οι εργαζόμενοι επιλέγονται με δημοκρατική διαδικασία» είπε ένας υπάλληλος. Το κοινό, πάντως, είναι απαιτητικό. Όταν οι torcedores εγκρίνουν το ανάγνωσμα χτυπούν τα μαχαίρια τους στο τραπέζι εργασίας τους – αν πάλι δεν τους αρέσει χτυπούν με τα πόδια τους το πάτωμα δείχνοντας έτσι τη δυσαρέσκειά τους. Μάλιστα ψηφίζουν για το τι θέλουν να ακούσουν: πρόσφατα η Gricel Valdés-Lombillo ολοκλήρωσε το A Time to Die του Νοτιοαφρικανού συγγραφέα Wilbur Smith και το Semana Santa en San Francisco του Κουβανού Agustín García.
Όπως πολλοί άλλοι Lectores, έτσι και οι αρμοδιότητες της Valdés-Lombillo έχουν ξεπεράσει το όριο της ανάγνωσης. Τα τελευταία χρόνια κάνει τις μεταδόσεις στους αγώνες μπέιζμπολ ανάμεσα στα εργοστάσια πούρων, καθώς και λέει τις προσευχές στις κηδείες εργατών. Αν, μάλιστα, οι εργάτες έχουν παράπονα -όπως αν το φαγητό στην καντίνα είναι πολύ αλατισμένο ή τα φύλλα των πούρων δεν είναι καλά- αυτή είναι που μεταφέρει το μήνυμα στους εργοδότες.
Ωστόσο οι Lectores δεν είναι πλέον τα επαναστατικά πνεύματα του παρελθόντος. Η Granma, η επίσημη εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος, είναι μέρος των καθημερινών αναγνώσεων, αναλύοντας έτσι τις σκέψεις, τη φιλοσοφία και τις κινήσεις του Προέδρου της χώρας. Οι απόψεις των εξόριστων και όσων αντιδρούν στο πολιτικό σύστημα της χώρας δεν θα ακουστούν ποτέ σε ένα εργοστάσιο πούρων από τους Lectores.
[Πηγή: Economist]
Διαβάστε ακόμα: Ποιος είναι ο Ronan Farrow που αποκάλυψε το μεγαλύτερο σεξουαλικό σκάνδαλο του Hollywood;