«Μοριάς ’21»: ένα σύγχρονο ταξίδι μνήμης, γεύσης και Ελληνικής Επανάστασης

Επιβλητική τοιχογραφία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στη Μεσσήνη.

Θα ήταν μια χρονιά ορόσημο. Για την χώρα. Για την ελληνική κοινωνία. Για την σχέση της με την Ιστορία της, για την απαρχή του νεοελληνικού κράτους, για τόσα πολλά, μια ευκαιρία για ανασκόπηση, για επανέναρξη, για τόσα πολλά.

Κι αν η παγκόσμια συγκυρία δεν το επέτρεψε, υπήρξαν άνθρωποι και φορείς που κράτησαν ψηλά το ηθικό τους και επικεντρώθηκαν στην προσπάθεια που είχαν ξεκινήσει για τον κατάλληλο εορτασμό της απίθανα σημαντικής επετείου της ελληνικής επανάστασης του 1821. Το «Μοριάς 21» είναι χωρίς αμφιβολία, η πλέον έξυπνη, καλά οργανωμένη, και, αν μου επιτρέπεται μια προσωπική πρόβλεψη, κι αυτή που θα αποδειχθεί πιο επιδραστική απ’ όλες, προσπάθεια εορτασμού και γνωστικής επαφής με την αληθινή ιστορία της Επανάστασης.

Πριν από λίγες ημέρες, ανήμερα της επετείου (194^ης για την ακρίβεια) της πιο κρίσιμης στιγμής της ελληνικής επανάστασης λοιπόν, της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου, (της οποίας την βαρύνουσα σημασία δεν επισημαίνουμε σχεδόν ποτέ, ούτε στην Ιστορία που διδάσκεται στο σχολείο, ούτε πολύ περισσότερο στις όποιες αναφορές περί του αγώνα εναντίον του οθωμανικού ζυγού) που ουσιαστικά «εγκαινίασε» την ως τότε πολύ εύθραυστη, ύπαρξη ενός κράτους των Ελλήνων, ταξιδέψαμε για ένα διήμερο, με τους ανθρώπους του Μοριάς 21, σε αρκετά από τα πιο σημαντικά σημεία της Επανάστασης, βιώνοντας με έναν υπέροχο τρόπο, συμπυκνωμένες εμπειρίες.

Δημόσια τοιχογραφία στη Μάνη.

Τις δράσεις του προγράμματος οραματίστηκαν και έστησαν το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, η ΤΕΜΕΣ Α.Ε και η Costa Navarino, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και αρχές, αλλά και με ιδιωτικούς φορείς που όλοι μαζί δημιούργησαν μια πολυεπίπεδη εμπειρία που θα μπορούσε να μετατρέψει όλους μας από απλούς «επισκέπτες» ενός τόπου ή ακόμα και τους «περαστικούς τουρίστες», σε θιασώτες μιας πολυεπίπεδης «παράστασης» που περιλαμβάνει και τουριστικά στοιχεία, αλλά επικεντρώνεται στην γνωστική εμπειρία συνδυάζοντας πολιτισμό, ιστορία, γαστρονομία και σύγχρονη τεχνολογία με την παράδοση σε όλη την Πελοπόννησο, όπου και άναψε και μεγάλωσε η φλόγα της Επανάστασης που δημιούργησε τελικά και το Ελληνικό Κράτος.

Το ταξίδι μας ξεκίνησε από την Μεσσήνη, όπου και βρεθήκαμε απέναντι στην πρώτη από τις δέκα συνολικά δημόσιες τοιχογραφίες, που φιλοτέχνησε το ΙΓ’ Εργαστήριο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών «υπό την εποπτεία της Προέδρου του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών δρος Ερατούς Χατζησάββα» για την δράση του Μοριάς 21, σε δέκα σημεία σε όλη την Πελοπόννησο. Στις περισσότερες φυσικά, κυριαρχεί ο «Γέρος του Μοριά», ο στρατηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, θυμίζοντας την σημασία του στον αγώνα εναντίων του οθωμανικού ζυγού.

Στην τοιχογραφία της Μεσσήνης, απέναντι από την κεντρική πλατεία, που υπογράφουν οι αδερφοί Κρέτση, όση ομορφιά έχουν οι πινελιές των δημιουργούν, άλλη τόση σημασία και συγκίνηση κρύβουν τα λόγια από την επιστολή του Κολοκοτρώνη στον Ιμπραήμ Πασά που αναγράφονται στη βάση της, κάτι που όπως ανέφερε κι η αντιδήμαρχος Ελένη Τσέλιου-Μουρούφα, αγγίζει, με διαφορετικό τρόπο όλα τα διαφορετικά ηλικιακά γκρουπ που έρχονται αντιμέτωπα με την τοιχογραφία.

Εντυπωσιακές ψηφιακές αποτυπώσεις της Επανάστασης.

Συνέχεια στην μαγική Πύλο, η οποία γιόρταζε στολισμένη κι ηλιόλουστη την επέτειο της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου, υποδεχόμενη την Πρόεδρο της Δημοκρατίας εκείνη τη μέρα, αλλά χωρίς να διοργανώνει ως συνήθως, μια αναπαράσταση γεμάτη ιστιοφόρα και κόσμο στον καταπληκτικό Κόλπο που την αγκαλιάζει – λόγω covid φυσικά. Ακόμα κι έτσι όμως, αντιπρόσωποι του Γαλλικού και του Ρωσικού πολεμικού Ναυτικού υπήρχαν για να τιμήσουν τους προγόνους τους, που μαζί με τους Βρετανούς πέτυχαν την σημαντικότερη νίκη στον πόλεμο που δημιούργησε την σύγχρονη Ελλάδα.

Η τοιχογραφία, στην άκρη του λιμανιού, έχει τους τρεις ναυάρχους των συμμαχικών δυνάμεων που κέρδισαν (πανεύκολα και πολύ γρήγορα μάλιστα) την τελευταία ναυμαχία με ιστιοφόρα πλοία στην Ιστορία. Κόδρινγκτον, Χέιδεν και Δεριγνύ. (Οι Ρώσοι είχαν τον Ολλανδό Χέιδεν επικεφαλής του στόλου τους). Λίγα λεπτά μετά, μεταφερόμαστε στην οικία Τσικλητήρα, ένα καλοδιατηρημένο νεοκλασικό, σπίτι του μεγαλύτερου Ολυμπιακού πρωταθλητή της Ελλάδας πριν τον Πύρρο Δήμα. Εκεί υπάρχει η συλλογή René Puaux με έργα τέχνης και κειμήλια από την Επανάσταση, ενώ φιλοξενείται και ένα από τα πολυμεσικά ψηφιακά εκθέματα του προγράμματος, στα οποία με τη βοήθεια υψηλής τεχνολογίας, «ζωντανεύουν» μπροστά μας εμβληματικοί πίνακες από μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού -εν προκειμένω «Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου» που εκτίθεται στο Εθνικό Ναυτικό Μουσείο Greenwich στο Λονδίνο.

Τα «Πιάτα της Επανάστασης» επιμελημένα από τον chef Λευτέρη Λαζάρου.

Η δική μας βόλτα πέρασε από το Νιόκαστρο, απ’ όπου ο κόλπος του Ναυαρίνου έμοιαζε ακόμα πιο μαγικός, κάτω από εκείνη την απίθανη μεσημεριανή λιακάδα, και με την αύρα των πολεμικών πλοίων που βρίσκονταν από κάτω, και τις σημαίες και τις μπάντες να παίζουν, έμοιαζε σαν ένα ταξίδι στον χρόνο, σε μια τόσο μοναδική, όσο και άγνωστη για τους περισσότερους, στιγμή της Ιστορίας μας.

Γαρίδες με τομάτα και σφέλα.

Στη συνέχεια γνωριστήκαμε και με την γαστρονομική πλευρά του Μοριάς ’21. Για το πρόγραμμα, φτιάχτηκαν τα «Πιάτα της Επανάστασης». Επιμελημένα από τον chef Λευτέρη Λαζάρου, συνδυασμένα με τοπικές ποικιλίες κρασιών από τον master of wine Κωνσταντίνο Λαζαράκη και σε συνεργασία με τα πέντε Επιμελητήρια της Περιφέρειας Πελοποννήσου και επαγγελματικούς συνδέσμους της περιοχής, μπορεί να τα βρει κανείς σε εστιατόρια σε όλη την Πελοπόννησο. Δεν θα βρείτε πατάτες, και ντομάτες και γεύσεις που δεν ήξεραν οι αγωνιστές του ’21, αλλά θα βρείτε υπέροχα πιάτα, όπως σαλάτα με λούπινα, φασόλια φενεού μαρούλι, ελιές, ξερά σύκα και βερύκοκα, ή σφυρίδα με τσιγαριστά χόρτα, ή λαχανοντολμάδες με μοσχαρίσιο κιμά, κολοκύθι κι αμύγδαλο.

Σφυρίδα με τσιγαριστά χόρτα.

Στην συνάντηση με τον φιλόξενο δήμαρχο της Πύλου Παναγιώτη Καρβέλα, το επίκεντρο της κουβέντας ήταν η επίδραση των δράσεων τέτοιων προγραμμάτων και ο ιδεατός συνδυασμός δημόσιων και ιδιωτικών πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη του τόπου, που τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει μεταλλαχθεί και συνεχίζει να εξελίσσεται, χωρίς να επικεντρώνεται στον μαζικό τουρισμό αλλά στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη.

Η μέρα τελείωσε στην Costa Navarino, όπου ξεναγηθήκαμε στην μεγάλη συλλογή έργων Τέχνης του Resort που σχετίζονται άμεσα με την Επανάσταση, και ένα ακόμα γεύμα με Πιάτα της Επανάστασης, παρόντος του εμπνευστή τους, σεφ Λευτέρη Λαζάρου.

Εκθεση παραδοσιακών ενδυμασιών του Ιδρύματος Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια.

Η δεύτερη μέρα ξεκίνησε με μια ακόμα υπέροχη διαδρομή, αυτή την φορά στην Καλαμάτα, με την επετειακή έκθεση «Ήρωες από μέταλλο» του Νίκου Φλώρου που φιλοξενείται στη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια», όπου υπάρχει η μεγαλύτερη και πιο πλήρης συλλογή παραδοσιακών ενδυμάτων από όλη την χώρα. Το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια, σε συνεργασία με τη Συλλογή αλλά και με το Λύκειον των Ελληνίδων Καλαμάτας διοργανώνει φέτος τη σπονδυλωτή έκθεση τοπικών ενδυμασιών της Πελοποννήσου και του Αργοσαρωνικού με τίτλο «Ο Μοριάς της Ελευθερίας», που συστεγάζεται με τα ψηφιακά εκθέματα του προγράμματος «Μοριάς ‘21», σε πέντε πόλεις της Πελοποννήσου.

Η επίσκεψη στο υπέροχο, καλοφτιαγμένο αυτό μουσείο, έγινε ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, όταν εμφανίστηκε η ίδια η κυρία Καρέλια, η οποία συγκεντρώνει την συλλογή της με τα παραδοσιακά ρούχα απ’ όλη την Ελλάδα, ξεκινώντας την δράση της ως απλό μέλος στο Λύκειο Ελληνίδων, για πάνω από 50 χρόνια! Οι ιστορίες και το πάθος των ανθρώπων του μουσείου, ήταν μια «λογική συνέχεια» στο γνήσιο ενδιαφέρον και την αγωνία όλων των εμπλεκομένων με το πρότζεκτ Μοριάς ’21, κι αυτό διαπερνά όλες τις δράσεις του προγράμματος.

Συνέχεια, στη δημόσια τοιχογραφία που κοσμεί το 24ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας, που απεικονίζει έξι ήρωες της Επανάστασης που απελευθέρωσαν την πόλη στις 23 Μαρτίου του 1821, αλλά και το εστιατόριο «Οινοπαντοπωλείον», όπου δοκιμάσαμε νέα «πιάτα της Επανάστασης». Παστό λακέρδα με σαλάτα φακής, Σουπιές με το μελάνι τους, Κότσι με σάλτσα από κόκκινο κρασί.

Στην πλατεία Σκάκι, στην Τρίπολη, «πρωταγωνιστούν» ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Παναγιώτης Κεφαλάς.

Η πορεία μας συνεχίστηκε προς την θρυλική «Τριπολιτσά». Η άγνωστη για τους πολλούς Τρίπολη, ήταν πριν και κατά την διάρκεια του αγώνα, μια πολύ σημαντική, πλούσια, μεγάλη πόλη, κι ένα εξαιρετικά σημαντικό «κάστρο» για όποιον ήθελε να ελέγξει τον πόλεμο στην Πελοπόννησο.

«Ο Παναγιώτης Κεφάλας υψώνει τη σημαία της ελευθερίας στα τείχη της Τριπολιτσάς» του Peter von Hess “ζωντανεύει” ψηφιακά στο Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο. Μια βόλτα στην εντυπωσιακή Πλατεία Άρεως, και πορεία στην τοιχογραφία (και πάλι των αδερφών Κρέτση) της πόλης, στην πλατεία Σκάκι, όπου «πρωταγωνιστούν» Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και Παναγιώτης Κεφαλάς.

Πριν ολοκληρωθεί το διήμερο, μια στάση για μια κουβέντα με την αντιδήμαρχο Ελένη Καρούντζου και φορείς της πόλης, στο «Μεγάλο Καφενείο», ένα από τα παλιότερα της χώρας, και μέλος του συνδέσμου ιστορικών καφέ της Ευρώπης.

Μια αιωνόβια ελιά στην Καλαμάτα.

Το πρόγραμμα Μοριάς ’21

Ιστορία, τέχνη, γαστρονομία και φύση, είναι οι τέσσερις άξονες που συνθέτουν τις επιτόπιες δραστηριότητες και διαδραστικές εμπειρίες στο πρόγραμμα πολιτιστικού τουρισμού που ανέπτυξαν το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και η Costa Navarinο, καλώντας «τους απανταχού Ελληνες ν’ ανταμώσουν φέτος στην Πελοπόννησο». Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 21 θεματικές διαδρομές, στον τόπο όπου εδραιώθηκε ο Αγώνας για την Ανεξαρτησία, οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν σε εξορμήσεις τριών, πέντε, ή επτά ημερών.

Συναντάς εμβληματικές πόλεις, χωριά, καστροπολιτείες, σημεία όπου πάρθηκαν σημαντικές αποφάσεις στην Ανατολική και Δυτική Μάνη, στην Καλαμάτα, στην Κόρινθο, στη Μονεμβασιά, στο Ναύπλιο, στην Πύλο και στην Τρίπολη. Στις 21 ειδικές διαδρομές του προγράμματος έχουν ενσωματωθεί «Τα δέντρα της Επανάστασης», 27 στον αριθμό, φέροντας ειδική σήμανση για να αφηγηθούν σημαντικές στιγμές του Αγώνα.

Το Μοριάς ’21 δημιουργήθηκε με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την εθνική παλιγγενεσία, με τη συμμετοχή πάνω από 74 ιδρυμάτων, φορέων και εταιριών. Με εφαλτήριο την πρωτοβουλία της Costa Navarino, σε αυτό ενεπλάκησαν η Περιφέρεια Πελοποννήσου και οι Δήμοι Ανατολικής Μάνης, Δυτικής Μάνης, Καλαμάτας, Κορινθίων, Μονεμβασίας, Ναυπλιέων, Πύλου-Νέστορος, Τρίπολης, καθώς και οι Δήμοι Μεσσήνης, Οιχαλίας, Τριφυλίας. Την επιστημονική τεκμηρίωσή του ανέλαβε το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, με τον συντονισμό του καθηγητή Νικόλαου Ζαχαριά, την εποπτεία του ομότιμου καθηγητή Θάνου Βερέμη και του καθηγητή Θανάση Χρήστου.

//INFO

Tο πρόγραμμα πολιτιστικού τουρισμού «Μοριάς ’21» αποτελεί πρωτοβουλία του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, της Costa Navarino και της ΤΕΜΕΣ Α.Ε., με στρατηγικούς εταίρους την Περιφέρεια Πελοποννήσου και Δήμους της περιοχής. Υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» και σε συνεργασία με την «Πρωτοβουλία 1821-2021», το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ανέλαβε την ιστορική έρευνα, η Discover Greek Culture την υλοποίηση και τον συντονισμό, ενώ για τον εμπλουτισμό του προγράμματος συνεργάστηκαν το Μουσείο Μπενάκη, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, η ΑΣΚΤ, το Λύκειο Ελληνίδων Καλαμάτας, το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια και δεκάδες ακόμα ιδρύματα.

Διαβάστε ακόμα: Κώστας Ακρίβος. «Ο Καραϊσκάκης από διάβολος μπόρεσε να μεταμορφωθεί σε άγγελο».

TAGS :
Costa Navarino Επανάσταση του 1821

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook