«Εάν οι μέθοδοι του Ayrton στα μάτια των Ιαπώνων παρουσίαζαν χτυπητές ομοιότητες με το αρχέτυπο του Σαμουράι που είχαν εντυπωμένο στο συλλογικό τους ασυνείδητο, ο Senna, στην καλύτερη περίπτωση, θα μπορούσε να ήταν ένας ‘‘ronin’’. Ένας Σαμουράι χωρίς αφέντη, ένας αδέσμευτος μαχητής…» (Photo by Patrick Behar/Corbis via Getty Images/Idealimage).

[…] Η ιαπωνική κουλτούρα τιμά τα στοιχεία του θανάτου, της εμμονικής αφοσίωσης, της θυσίας και, βεβαίως, της αυτοκαταστροφής ως θεμελίους λίθους της. Επομένως, η λατρεία που απολάμβανε ο Senna στην Ιαπωνία δεν είχε να κάνει μόνο με το γεγονός ότι κατέκτησε τους τρεις παγκόσμιους τίτλους του οδηγώντας για λογαριασμό της McLaren-Honda. Πολλοί πιλότοι οδήγησαν μονοθέσια με ιαπωνικούς κινητήρες, κάποιοι από αυτούς υπήρξαν, μάλιστα, πρωταθλητές, όμως μόνο ο Senna δέθηκε τόσο πολύ με τους Ιάπωνες, τα στελέχη των εταιριών με τις οποίες συνεργάστηκε, κυρίως όμως με τα εκατομμύρια των οπαδών του σε όλη τη χώρα. Φαίνεται ότι τα πλήθη των θαυμαστών του στην Ιαπωνία είχαν γοητευτεί από την ιερή μανία που χαρακτήριζε τον Senna, κάτι που μπορεί να ήταν καταστροφικό και επικίνδυνο, για έναν Ιάπωνα όμως είναι επίσης και ευλογημένο. Αυτό ήταν πιθανότατα το κρίσιμο εκείνο ψυχικό ένζυμο το οποίο μετέτρεπε την αφοσίωση, μια αρετή που τόσο εκτιμούν οι Ιάπωνες, σε καθοσίωση του Senna.

«Τα πλήθη των θαυμαστών του στην Ιαπωνία είχαν γοητευτεί από την ιερή μανία που χαρακτήριζε τον Senna».

Ωστόσο από την αρχή της καριέρας του ο Senna ενδιαφερόταν σοβαρά για τις εγκεφαλικές/ψυχικές συνιστώσες της οδήγησης. Είναι επίσης δεδομένο ότι γύμναζε το μυαλό του εξίσου σκληρά και συστηματικά με το σώμα του, υπό την καθοδήγηση του προπονητή και καθοδηγητή Nuno Cobra, ο οποίος ερανιζόταν στοιχεία από διάφορες παραδόσεις, κυρίως όμως από τη μέθοδο του Ζεν. Για τους Σαμουράι το Ζεν δεν ήταν απλώς ένας τρόπος να βελτιώνουν τις ικανότητές τους με τον διαλογισμό και την αυτοσυγκέντρωση. Ήταν μάλλον η μόνη συγκροτημένη πίστη που υιοθέτησαν ποτέ. Από οποιαδήποτε άλλη σχολή της βουδιστικής διδασκαλίας, οι Ιάπωνες εξ επαγγέλματος μαχητές στρέφονταν στο Ζεν γιατί σε αυτό έβρισκαν τα εφόδια προκειμένου να θωρακίσουν την ψυχή τους ενάντια στα επικίνδυνα συναισθήματα – επί της ουσίας να ξορκίσουν τον υπαρξιακό τους τρόμο.

«Είναι δεδομένο ότι ο Senna γύμναζε το μυαλό του εξίσου σκληρά και συστηματικά με το σώμα του, υπό την καθοδήγηση του προπονητή και καθοδηγητή Nuno Cobra, ο οποίος ερανιζόταν στοιχεία από διάφορες παραδόσεις, κυρίως όμως από τη μέθοδο του Ζεν» (Estadão Conteúdo).

Είναι πολύ πιθανόν, λοιπόν, ότι οι Ιάπωνες διέκριναν τον Σαμουράι μέσα στον Ayrton και προέβαλαν πάνω του τα στοιχεία που συνέθεταν το προφίλ του μεγάλου μαχητή. Κι αυτό συνέβη διότι το ιαπωνικό έθνος, έως κάποιο βαθμό και βαθιά στο συλλογικό του υποσυνείδητο, δεν ξεπέρασε ποτέ την καθήλωσή του σε μια πολεμοχαρή, στρατιωτική –και οπωσδήποτε στρατευμένη- κοσμοαντίληψη. Ο Senna ένιωθε ότι ταυτίζεται τόσο πολύ με την ιαπωνική νοοτροπία ώστε είχε οραματιστεί μια ουτοπία, μια καινούργια χώρα, η οποία θα συνδύαζε τα καλύτερα στοιχεία της Βραζιλίας με εκείνα της Ιαπωνίας.

Ο Senna μπορεί να είχε μεγάλη ιδέα για την προσωπική του τιμή, να ήταν εξαιρετικά μαχητικός και ανηλεής μέσα στην πίστα, ποτέ όμως δεν φαίνεται να αναγνώρισε «αφέντη (Photo by Paul-Henri Cahier/Getty Images/Ιdealimage).

«Ο Senna είχε οραματιστεί μια ουτοπία, μια καινούργια χώρα, η οποία θα συνδύαζε τα καλύτερα στοιχεία της Βραζιλίας με εκείνα της Ιαπωνίας».

«Κατόπιν αιώνων πολιτισμικής εκπαίδευσης υπό τον πολεμικό νόμο των Σαμουράι, οι Ιάπωνες είναι γενικώς σε θέση να βιώνουν και να διαχειρίζονται σχεδόν τα πάντα σαν καταστάσεις ζωής ή θανάτου» – αυτό γράφει στην εισαγωγή του ο επιμελητής μιας από τις πάμπολλες εκδόσεις του Βιβλίου των Πέντε Κύκλων, ενός «ιερού» κειμένου για το πνεύμα των Σαμουράι.

«Ο Σαμουράι-Senna δεν ήταν διατεθειμένος να σκοτωθεί στην πίστα. Δεν οδηγούσε ριψοκίνδυνα, παράτολμα, επειδή επεδίωκε έναν τιμημένο και ηρωικό θάνατο εν ονόματι της Honda ή οποιουδήποτε άλλου. Ο Ayrton δεν ήθελε να πεθάνει. Ήθελε να κερδίσει». H φωτογραφία είναι τραβηγμένη λίγα λεπτά μετά το θανατηφόρο ατύχημα του Senna στην πίστα της Ίμολα την Πρωτομαγιά του 1994 (Credit: Anton Want/ALLSPORT/Idealimage).

Ο Senna, ως Νάρκισσος της ταχύτητας και της (αυτό)καταστροφής, επεδείκνυε μια συμπεριφορά η οποία, σε διαφορετικό περιβάλλον και εποχή, θα του εξασφάλιζε πανηγυρικά μια θέση στην κάστα των Σαμουράι. Παρ’ όλα αυτά, ο Σαμουράι-Senna δεν ήταν διατεθειμένος να σκοτωθεί στην πίστα. Δεν οδηγούσε ριψοκίνδυνα, παράτολμα, επειδή επεδίωκε έναν τιμημένο και ηρωικό θάνατο εν ονόματι της Honda ή οποιουδήποτε άλλου. Η αυτοθυσία αποτελεί το όριο της ταύτισής του με την ιαπωνική νοοτροπία, διότι ο Ayrton δεν ήθελε να πεθάνει. Ήθελε να κερδίσει. Κι αν η οδήγησή του ήταν από ορισμένες απόψεις οριακή, είτε σχετικά με την αθλητική της ορθότητα είτε από την άποψη της ασφάλειας, αυτό συνέβαινε διότι τα όρια όπως τα αντιμετώπιζε ο ίδιος, σε κάθε τομέα, ήταν διαφορετικά από εκείνα των υπολοίπων συναγωνιστών του.

«Πολλοί πιλότοι οδήγησαν μονοθέσια με ιαπωνικούς κινητήρες, κάποιοι από αυτούς υπήρξαν, μάλιστα, πρωταθλητές, όμως μόνο ο Senna δέθηκε τόσο πολύ με τους Ιάπωνες» (Getty Images/Idealimage).

Η έννοια του Σαμουράι, περιληπτικά, θα μπορούσε να απεικονιστεί με τη μορφή ενός υψηλά και ολοκληρωμένα εκπαιδευμένου μαχητή, ο οποίος έχει εκ προοιμίου αποδεχτεί ότι η ζωή του έχει αξία μόνο όσο υπηρετεί τον αφέντη του και ότι μπορεί, πρέπει, οφείλει να τη θυσιάσει χωρίς δεύτερη σκέψη όταν η ασφάλεια του κυρίου του το απαιτεί. Ο Senna μπορεί να είχε μεγάλη ιδέα για την προσωπική του τιμή, να ήταν εξαιρετικά μαχητικός και ανηλεής μέσα στην πίστα, ποτέ όμως δεν φαίνεται να αναγνώρισε «αφέντη», μια βούληση, έστω, πιο ισχυρή από τη δική του. Εάν λοιπόν οι μέθοδοι του Ayrton στα μάτια των Ιαπώνων παρουσίαζαν χτυπητές ομοιότητες με το αρχέτυπο του Σαμουράι που είχαν εντυπωμένο στο συλλογικό τους ασυνείδητο, ο Senna, στην καλύτερη περίπτωση, θα μπορούσε να ήταν ένας «ronin». Ένας Σαμουράι χωρίς αφέντη, ένας αδέσμευτος μαχητής, κάποιος που, ανεξαρτήτως των όποιων ομοιοτήτων με τους εκάστοτε συμμάχους του, επί της ουσίας παρέμενε μόνος σε έναν πόλεμο εναντίον όλων.

 

// Απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Τσακίρογλου «Senna, Το Πνεύμα της Ταχύτητας» (και το Κεφάλαιο 2 με τίτλο «… αυτό το γελοίο ένστικτο του θανάτου»), Εκδόσεις Key Books, 2014.

 

Διαβάστε ακόμα, Μίκαελ Σουμάχερ: «Πάντα πίστευα ότι δεν είμαι πολύ καλός».

 

 

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top