Το δέντρο που πληγώναμε

Δεν είναι σκηνικό από ταινία καταστροφής, είναι η σκληρή πραγματικότητα στη Βαρυμπόμπη (Φωτογραφία: Aris Oikonomou / SOOC).

Καμία επίκληση στο συναίσθημα. Θα ήταν ανέξοδο, άλλωστε. Η εικόνα αποκάλυψης, την οποία έχουμε ξαναζήσει πριν από τρία χρόνια στο Μάτι (με το τραύμα των χαμένων ψυχών να είναι ακόμη ανεπούλωτο), αυτή την φορά είχε ως «θέατρο» θλίψης τη Βαρυμπόμπη. Οι περιοχές αλλάζουν, το δράμα όμως παραμένει ανέπαφο και εξακολουθητικά καταστροφικό.

Καμία προσπάθεια, λοιπόν, να υφαρπάξουμε τον εύκολο κοπετό με θέα τις στάχτες. Το δέντρο το πληγώνουμε και μάλιστα με αυξανόμενα επικίνδυνο τρόπο. Το γνωρίζουμε πολύ καλά, το αντιλαμβανόμαστε, το βλέπουμε να αποκτάει υπόσταση κάθε καλοκαίρι. Το θυμόμαστε ξανά, πάλι με δραματικό τρόπο, τον χειμώνα όταν το αποτέλεσμα των θερινών πυρκαγιών εμφανίζεται με άλλο τρόπο: ποτάμια ολόκληρα -ανεμπόδιστα από τους καμένους κορμούς, πνίγουν ολόκληρες πόλεις. Η φύση δεν ξεχνάει, σε αντίθεση με εμάς που την ξεχνάμε.

Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι προκάλεσε την καταστροφή στη Βαρυμπόμπη. Αν ήταν αμέλεια, εσκεμμένος εμπρησμός, αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών που έχουν μετατρέψει την πρωτεύουσα σε καψαλισμένο σώμα ή κάποιο άλλο τυχαίο γεγονός. Ενδέχεται να μην το μάθουμε και ποτέ.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι όλοι κάνουμε κάτι λάθος και το κάνουμε αβασάνιστα εδώ και δεκαετίες. Μπορεί η πανδημία να έχει σκεπάσει όλα τα άλλα προβλήματα του 21ου αιώνα, αλλά την καταστροφή του περιβάλλοντος θα την βρούμε μπροστά μας. Ο ιός κάποια στιγμή θα νικηθεί, δεν γίνεται να μας ταλαιπωρεί για δεκαετίες. Η καταστροφή του περιβάλλοντος, όμως, θα εξακολουθήσει να μας υπενθυμίζει τα δικά μας λάθη.

Οι ισχυρές χώρες, καίτοι οι περισσότερες αντιλαμβάνονται θεωρητικά το πρόβλημα, ουσιαστικά δεν πράττουν κάτι άμεσα. Η ανεξέλεγκτη βιομηχανική ανάπτυξη, η εξάντληση των πόρων, οι εκπομπές αερίων και κάμποσες άλλες καίριες -και κατάφωρα αρνητικές- παρεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση, έχουν ως αποτέλεσμα αυτά τα «τρελά» 40άρια που βιώνουμε αυτές τις μέρες. Το χειρότερο σενάριο; Οι υψηλές θερμοκρασίες να γίνουν στο άμεσο μέλλον υψηλότερες.

Μια πρόσφατη μελέτη της βρετανικής εταιρίας επενδύσεων Arabesque που δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο Απρίλιο ήταν πέρα για πέρα αποκαλυπτική. Λιγότερες από μια στις τέσσερις μεγάλες επιχειρήσεις στον κόσμο έχουν πάρει κατάλληλα μέτρα για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου ως το 2050.

Σύμφωνα με την Arabesque, το 24,84% μεγάλων, εισηγμένων στα χρηματιστήρια επιχειρήσεων στον κόσμο έχουν λάβει μέτρα που επιτρέπουν τον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου στον 1,5% βαθμό Κελσίου. Οι ερευνητές παρατηρούν ωστόσο ότι το 15% των επιχειρήσεων που είναι εισηγμένες σε σημαντικούς δείκτες των χρηματιστηρίων 14 κορυφαίων κρατών δεν δημοσιοποιούν τις εκπομπές τους των αερίων που ευθύνονται για τις κλιματικές αλλαγές. Το ποσοστό αυξάνεται ακόμη και σε 29% για τον κινεζικό Hang Seng.

Ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού που υπεγράφη το 2015 είναι να περιοριστεί το φαινόμενο της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη σε πολύ πιο κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου, ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Μας λένε, άραγε, κάτι όλα αυτά τα στοιχεία;

Εχουμε την αίσθηση πως το περιβάλλον θα συνεχίσει να μας υπηρετεί για πάντα. Οτι η δύναμή του θα είναι αείζωη και θα υπηρετεί διά βίου τους οικονομικούς μας στόχους. Θεωρούμε πως το περιβάλλον είναι ένα πρόβλημα που μπορούμε να το μεταθέσουμε για μετά, καθώς προέχουν άλλα πιο άμεσα ζητήματα της καθημερινότητας. Πόσο λάθος κάνουμε.

Μια οικολογική καταστροφή, μια πυρκαγιά, μια πλημμύρα είναι ικανά να μας επαναφέρουν στο μέτρο των πραγμάτων: εκεί όπου ο άνθρωπος και οι κοινωνίες που έχει συγκροτήσει είναι ολότελα ανίσχυρες να αναχαιτίσουν το μένος της καταστροφής. Πολύ περισσότερο να επουλώνουν τα τραύματα που ο ίδιος ο άνθρωπος έχει προκαλέσει στον εαυτό του. Είναι ένας αειθαλής παραλογισμός.

Η κομματική εκμετάλλευση σε συνδυασμό με τα μικρά και μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα είναι οι σοβαροί αντίπαλοι του περιβάλλοντος. Η φύση υπόκειται σε νόμους ήσσονος σημασίας (όπως το πολιτικό παίγνιο ή το υπερκέρδος), ενώ θα έπρεπε να ισχύει το αντίθετο. Το να συγκρίνει κανείς το Μάτι με τη Βαρυμπόμπη δεν είναι το μείζον. Καμία κυβέρνηση δεν πρέπει να λαμβάνει εύσημα για το προφανές: ότι οφείλει να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μια κατάσταση που ξεφεύγει από την κανονικότητα.

Μια πυρκαγιά είναι ένα γεγονός αστάθμητο. Οσα μέσα κι αν διαθέτεις, όση τεχνογνωσία κι αν κουβαλάς, η φωτιά θα σε νικήσει. Το θέμα είναι, λοιπόν, τι κάνεις για να λειτουργήσεις προμηθεϊκά. Πώς διαμορφώνεις εκείνες τις συνθήκες, γνωρίζοντας πως οι θερμοκρασίες κάθε χρόνο θα ανεβαίνουν, έτσι ώστε να σώσεις το μεγαλύτερο μέρος της παρτίδας. Διότι όλη, ας μην κρυβόμαστε, δεν θα καταφέρουμε να την σώσουμε άμεσα. Εκτός και αν η παγκόσμια κοινότητα κατανοήσει με ειλικρίνεια και ηθική συντριβή ότι το «καράβι», αν δεν αλλάξει ρότα, θα βυθιστεί μέσα στις στάχτες του.

Διαβάστε ακόμα:  Γίναμε, άραγε, σοφότεροι από την τραγωδία στο Μάτι;

TAGS :
κλιματική αλλαγή Μάτι περιβάλλον πυρκαγιά φωτιά

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook