Πόσο αντρική -σωματικά και ψυχολογικά- ασθένεια είναι ο κορονοϊός;

Οι άντρες στέκουν αμήχανοι μπρος στον ιό που εξαπλώνεται δίχως να μπορούν να κάνουν κάτι (Photo by Fred Lee/Getty Images/Ideal image).

Τα στατιστικά τουλάχιστον στην Ιταλία καταγράφουν ότι άνδρες σε μεγαλύτερο βαθμό καταλήγουν από την ασθένεια του κορονοϊού. Το 59% είναι άνδρες και μόλις το 41% είναι γυναίκες. Το ίδιο φαίνεται και στην Ελλάδα. Οι 17 νεκροί που έχουν καταγραφεί μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία άνδρες. Ίσως, μια πρόχειρη σκέψη να μας οδηγεί στο ότι άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας ήταν σε μεγαλύτερο ποσοστό κάποτε καπνιστές. Ή ήταν οργανικά πιο καταπονημένοι με χειρωνακτικές εργασίες ή άλλα νοσήματα. Ήταν πιο επιβαρυμένοι σε καρδιολογικά ή σε αναπνευστική ανεπάρκεια. Ή τα οιστρογόνα είναι καλύτερη ασπίδα για τις γυναίκες, έναντι των ανδρογόνων.

Ό,τι και να σημαίνει αυτό, δείχνει ότι η ασθένεια επιλέγει να αφανίσει περισσότερο τους άνδρες. Αυτό θα έχει συνέπειες που θα μας απασχολήσουν τον επόμενο καιρό. Και είναι σωστό αυτό που λέγεται ότι έχουμε να κάνουμε με έναν Παγκόσμιο Πόλεμο, διότι πάλι ο ανδρικός πληθυσμός είναι αυτός που θα πήγαινε στα χαρακώματα, και ας είναι ο μέσος όρος λίγο παραπάνω από τα 60 έτη.

Υπάρχει όμως και η ψυχολογία που δοκιμάζεται. Και μπορεί κάποιος να μη νοσήσει αλλά σίγουρα ψυχικά θα ταλαιπωρηθεί από την επιβεβλημένη απαγόρευση εξόδου. Δεν έχει γίνει έρευνα ακόμα για το ποιο από τα δύο φύλα ταλαιπωρείται περισσότερο ψυχικά από την καραντίνα. Για το ποιο από τα δύο φύλα επιβαρύνεται περισσότερο μέσα στο σπίτι; Τις ψυχολογικές συνέπειες αυτής της ασθένειας θα τις αντιμετωπίσουμε εν ευθέτω χρόνω.

Τα πρώτα όμως συμπτώματα, άνδρες γυναίκες, τα βιώνουμε ήδη στο πετσί μας. Μιλώντας με γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, που καλούνται να κρατήσουν μέσα στο σπίτι την ισορροπία της οικογένειας, τον ασθενή σύζυγο ή άλλους συγγενείς, τείνω να διαπιστώσω ότι από την καραντίνα ζορίζονται ψυχολογικά πιο πολύ οι γυναίκες. Και όχι μόνον οι γιαγιάδες, αλλά και οι νεότερες σε ηλικία γυναίκες που μένουν στο σπίτι με μικρά ή μεγαλύτερα παιδιά και προσπαθούν να διαμορφώσουν μια νέα πραγματικότητα. Και τούτο συμβαίνει διότι η γυναίκα από τη φύση της είναι περισσότερο πολυπράγμων.

Ιδίως η σύγχρονη γυναίκα είχε μεν τη διαχείριση του σπιτιού, αλλά εγκατέλειπε το σπίτι γιατί είχε επαγγελματική ιδιότητα, είχε κοινωνική ζωή, φρόντιζε τον εαυτό της και τους γύρω της. Είχε μεγαλύτερες ανάγκες για πηγές ικανοποίησης, διότι η ενέργεια πολύ συχνά που δαπανούσε στην ανεύρεση της “χρυσής” ισορροπίας ήταν μεγαλύτερη. Αλλά τη βοηθούσε αυτός ο καταμερισμός. Τη βοηθούσε ότι ήξερε ότι θα φύγει το πρωί από το σπίτι. Τη βοηθούσε ότι θα συναντούσε μια φίλη της ή θα έφτιαχνε τα μαλλιά της.

Έχω ακούσει πολλές γυναίκες να λένε ότι “η δουλειά μου είναι η ξεκούρασή μου”. Και αυτό γιατί πολλές φορές στο σπίτι είναι πολύ δύσκολη η απομόνωση για μια γυναίκα. Διότι η γυναίκα είναι πιο κοινωνικό ον, με την ευρύτερη έννοια, τη σχεσιακή. Σπάνια μπορεί να επιτευχθεί απόλυτη ισότητα και ίσως τελικά δεν είναι καν αυτό το ζητούμενό μας. Από την άλλη οι άνδρες νοητικά και ψυχικά συνδέονται μονοθεματικά με κάτι. Ίσως αυτό ανάγεται στην παιδική τους ηλικία που η σχέση με τη μητέρα ήταν το παν και λόγω επιβίωσης και λόγω προτίμησης φύλου και έπειτα η ενασχόληση επεκτάθηκε στην μπάλα, στο ποδήλατο, στον υπολογιστή, στις σπουδές και τελικά στην εργασία.

Ο άνδρας έχει ανάγκη να αφοσιώνεται σε ένα πράγμα τη φορά. Δεν διαθέτει -ακόμα και οι πιο θηλυκοί άνδρες- πολύ συχνά τα αντανακλαστικά της ροής του περιβάλλοντος, δεν ενδιέφερε ποτέ κανένα αγόρι τι σχέση έχει αναπτύξει η μητέρα του με τον πατέρα του στο σπίτι, εκτός και να ζούσε σε ένα απόλυτα δυσλειτουργικό περιβάλλον. Ήθελε πάντα να επικεντρώνεται σε αυτό που έκανε και “να τον αφήνουν στην ησυχία του”. Αυτό δεν συμβαίνει με τις γυναίκες. Το φύλο εδώ διαφοροποιεί τον τρόπο που αντιδρά στην οικογένεια, τον τρόπο που αντιδρά στην πανδημία.

«Αυτή η ιστορία είναι ένας αγώνας αντοχής, ένας αγώνας μεγάλων αποστάσεων και ο καθένας από εμάς θα δοκιμαστεί σε σημεία που δεν φαντάζεται», σημειώνει η Μαριαλένα Σπυροπούλου.

Η έγνοια στρέφεται σε πολλές κατευθύνσεις, η μητρική φροντίδα αυξάνεται και η ανάγκη για απτές κοινωνικές επαφές, όχι διαμεσολαβημένες, είναι μεγαλύτερη. Άλλωστε και φαινόμενα κατάθλιψης που θα εμφανιστούν ίσως να πλήξουν ένα μεγάλο μέρος των γυναικών, που τους απαγορεύεται η δράση. Η κοινωνικοποίηση. Θα έλεγα ότι ίσως από αυτή την πανδημία πλήττονται οργανικά περισσότερο οι άνδρες αλλά ψυχικά οι γυναίκες καλούνται να σηκώσουν ένα καθημερινό βάρος αναζήτησης καινούριων ισορροπιών μέσα στο σπίτι. Ισορροπιών που και εκείνες είχαν χάσει, λόγω της ζωής που κυλούσε κανονικά, που τις έβρισκε εκτός σπιτιού. Από την άλλη  οι γυναίκες έχουν και λόγω φύσης πιο αναπτυγμένη σχέση με το σώμα. Το σώμα τώρα πάσχει ή βρίσκεται σε κίνδυνο. Το σώμα βρίσκεται σε απομόνωση. Αυτό τις κάνει πιο αμήχανες και σε βάθος χρόνου ίσως και πιο ζορισμένες.

Πώς όμως νιώθουν οι άνδρες μέσα σε αυτή την ιστορία; Νομίζω αμήχανοι. Στέκονται μπροστά σε ένα φαινόμενο για το οποίο δεν μπορούν να κάνουν κάτι. Μπορεί στην αρχή να το υποτιμούσαν, τώρα όμως τα γεγονότα μας έχουν όλους ξεπεράσει. Πρόσφατα συνομίλησα με έναν Ιταλό συνάδερφο, ο οποίος πριν τα τραγικά νούμερα της Ιταλίας ήθελε να συνεχίσει κανονικά τις δραστηριότητές του και τα ταξίδια του, αλλά μετά και εκείνος αναδιπλώθηκε. Οι εξελίξεις κάνουν και τους άνδρες να στέκονται εντός σπιτιού παροπλισμένοι. Μπορεί κάποιοι να εργάζονται εντός του σπιτιού, κάποιοι όμως χάνουν την εργασία τους μαζί με την απόμονωση που βιώνουν.

Είναι ένας Πόλεμος για τον οποίο δεν έχουν όπλα να τον αντιμετωπίσουν, παρά κρατώντας μια παθητική στάση. Μια στάση αναμονής. Αυτό πηγαίνει λίγο κόντρα στη δική τους ψυχολογία, διότι οι άνδρες είναι περισσότερο ενεργητικά όντα. Είναι το φύλο της δράσης. Της εξέλιξης, της αύξησης, της ανάδειξης πορείας ακόμα και της μάχης. Τώρα όμως η μάχη δίνεται με την πλάτη στον τοίχο. Καλούνται, λοιπόν, και οι άνδρες να επανατοποθετηθούν. Να αποκτήσουν περισσότερη υπομονή και ψυχραιμία. Να βρουν τρόπους να εκτονώνονται. Να ακούν τις ματαιώσεις τους. Να επικοινωνήσουν βαθύτερα με τον εαυτό τους και με τους δικούς τους ανθρώπους. Ίσως να παραδεχτούν και το φόβο τους.

Το σίγουρο είναι αυτή η ιστορία είναι ένας αγώνας αντοχής, ένας αγώνας μεγάλων αποστάσεων και ο καθένας από εμάς θα δοκιμαστεί σε σημεία που δεν φαντάζεται. Δεν λέω ότι κάθε κρίση φέρνει και κάτι καλό, ίσως όμως να πρέπει να σκεφτούμε πώς αυτή η απειλή θα μας τοποθετήσει καλύτερα στο αύριο. Και αυτό φυσικά δεν ισχύει μόνο για τους απλούς ανθρώπους, αλλά κυρίως για τους ισχυρούς αυτού του κόσμου. Η έννοια του κοινωνικού κράτους ίσως να είναι κάτι που θα πρέπει να μπει στην πρώτη σειρά της σκέψης των κρατών.

Μετά από αυτή την ιστορία έχουμε πολλά να σκεφτούμε για τη ζωή. Διότι ο θάνατος και η αρρώστια δίνουν πάντα την πιο δυνατή ώθηση στη ζωή.

//Η Μαριαλένα Σπυροπούλου είναι ψυχολόγος, ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας. Αρθρογραφεί σταθερά στην Καθημερινή.

Διαβάστε ακόμα: Ο (παράνομος) έρωτας στα χρόνια του κορονοϊού.

TAGS :
COVID-19 Κορονοϊός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook