Δεν είσαι ακτιβιστής του καναπέ; Μη νιώθεις τύψεις!

Οι περισσότεροι online ακτιβιστές είναι ουσιαστικά οι βλοσυροί ιεροκήρυκες του facebook που απονέμουν στον εαυτό τους το χαρακτηρισμό του ευαίσθητου και δίκαιου και κουνάν στους άλλους επικριτικά το δάχτυλο. (Φωτογραφία: carbonated.tv)

Νοέμβριος του 2010. Ως εθελοντής στο φορέα διαχείρισης ενός σημαντικότατου εθνικού πάρκου υγροτόπων, το οποίο φιλοξενεί κάποια από τα πιο σπάνια είδη προστατευόμενων πουλιών, κατεβαίνω στο πάρκο δυο ώρες προτού ξημερώσει, μέσα στην ομίχλη, να κάνω τις καταγραφές και τις παρατηρήσεις μου για τη βιοποικιλότητα. Είναι η αγαπημένη μου ώρα: η ομίχλη δίνει κάτι ονειρικό στο τοπίο, τα πουλιά περνάν πέντε μέτρα δίπλα μου, καθώς δεν μπορούν να με δουν, και επιπλέον το ραντεβού με την ροδοδάκτυλη Ηώ του Ομήρου, η καθημερινή μου συνάντηση με τη μαγεία της αυγής που ροδίζει! Είμαι μόνος, κάθομαι σιωπηλός κι ακούω κάθε φτερούγισμα γύρω μου, καθώς κάποια από τα πιο σπάνια κι εξωτικά πουλιά στον κόσμο βγαίνουν να αναζητήσουν πρωινό.

Μαθαίνεις να τα ξεχωρίζεις με το αφτί, κάθε είδος κάνει άλλο φτερούγισμα. Τα βροχοπούλια που ήρθαν να ξεχειμωνιάσουν από τη Σιβηρία σκίζουν τον αέρα τόσο γρήγορα που ακούς το σφύριγμα, σαν κάποιο τζετ να περνά από πάνω σου. Οι αγριόπαπιες έχουν κοφτό και δυνατό φτερούγισμα, ακούς τους μύες τους που ανεβοκατεβαίνουν. Οι ερωδιοί με το νωθρό τους πέταγμα και το χαρακτηριστικό κρώξιμο, που ενέπνευσε την κραυγή των δεινοσαύρων στις ταινίες. Και τελευταία στιγμή τα βλέπεις και σε βλέπουν μέσα στην ομίχλη, με το πτέρωμά τους να γυαλίζει στο πρώτο φως της αυγής. Ναι, τόσο μαγικό όσο ακούγεται. Αν φτιάχναμε τρέιλερ με τις ζωές μας, αυτή θα ήταν μια σκηνή που θα έβαζα στο δικό μου.

Ξάφνου, ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με λαθροθήρες, που ήρθαν ως εδώ με ένα 4×4. Aιφνιδιάστηκαν όσο κι εγώ. Πήγαν και σταμάτησαν λίγο πιο πέρα. Με θεωρούσαν από χρόνια ενοχλητικό, και πάντα έψαχναν να βρουν για ποιον εργάζομαι. Δεν χωρούσε το μυαλό τους ότι κάποιος μπορεί να διαθέσει κυριολεκτικά χιλιάδες ώρες της ζωής του ως εθελοντής για το περιβάλλον.

Ένα καμπανάκι χτυπάει μέσα μου: κανείς δεν ξέρει ότι βρίσκομαι εδώ, κανείς δεν τους είδε στην ομίχλη να έρχονται εδώ, ο πιο κοντινός συνοικισμός απέχει 10 χιλιόμετρα – το τέλειο έγκλημα. Είναι μια από τις ελάχιστες φορές που αισθάνθηκα ότι η ζωή μου στα αλήθεια κινδυνεύει. Στέλνω με μιας sms στον διευθυντή του φορέα, να το βρει μόλις ξυπνήσει, με τον αριθμό κυκλοφορίας του 4×4. Γυρίζουν το 4×4 εκφοβιστικά προς το μέρος μου. Κάνω στην άκρη. Μου ρίχνουν δολοφονικά βλέμματα και φεύγουν. Παίρνω βαθιά ανάσα κι αποφασίζω να είμαι πιο προσεκτικός στο μέλλον.

Είναι ένα άσχημο περιστατικό στο οποίο σπάνια αναφέρομαι. Όταν έχω ζήσει τόσες μαγικές στιγμές ως εθελοντής, γιατί να μιλάω για τη μία άσχημη; Ο ακτιβισμός μπορεί να εμπεριέχει κι ένα στοιχείο κινδύνου. Εκείνη τη μέρα, άθελά μου, συνάντησα αυτόν τον κίνδυνο.

Ας σταματήσουμε επιτέλους να κλαίμε και να κρίνουμε μέσα από τα social media κι ας βγούμε στο πεδίο δράσης. (Εικονογράφηση: Eleanor Doughty)

Για όποιον αναρωτιέται γιατί αφιερώνω τον εθελοντισμό μου σε περιβαλλοντικά ζητήματα και όχι σε κάποια ανθρωπιστική κρίση: μα αν δεν προστατέψουμε το περιβάλλον, οι ανθρωπιστικές κρίσεις που θα έρθουν σε μια-δυο γενιές, όταν οι πόλεμοι πλέον θα γίνονται για το νερό, θα κάνουν τους σημερινούς πολέμους και τις σημερινές κρίσεις να αναφέρονται ως μικρές παράγραφοι στα ιστορικά βιβλία του μέλλοντος.

Κι εν πάση περιπτώσει, όποιος θεωρεί ότι οι ανθρωπιστικές κρίσεις είναι πιο επείγουσες, απόλυτα σεβαστό, ας αφιερώσει σ’ αυτές το δικό του εθελοντισμό. Ας πάει εθελοντής με κάποια σοβαρή ανθρωπιστική οργάνωση σε όποιο μέρος υποφέρουν πολλοί άνθρωποι. Ή έστω ας γίνει εθελοντής στο εδώ παρακλάδι της. Γιατί έτσι πάει: όποιος αληθινά πιστεύει σ’ ένα σκοπό, γίνεται ακτιβιστής γι’ αυτόν το σκοπό. Και υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ακτιβιστές, κυρίως στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, αλλά και την παιδεία.

Διαβάστε ακόμα: Γιατί μας είναι τόσο δύσκολο να είμαστε ευγενικοί σήμερα;

Ακούω, όμως, τελευταία κάποιους να δηλώνουν «online ακτιβιστές». Και είναι χιλιάδες. Μισό λεπτό: σε μια ανθρωπιστική κρίση υπάρχουν αληθινοί άνθρωποι που αληθινά υποφέρουν και αληθινά πεθαίνουν. Τα προβλήματά τους δεν λύνονται online. Πρέπει να πας δίπλα τους για να τους βοηθήσεις. Όπως κι εγώ για να βοηθήσω τη διατήρηση της βιοποικιλότητας πρέπει να ξυπνήσω χαράματα και να πάω στους προστατευόμενους υγροτόπους. Η online δουλειά, με στόχο την ευαισθητοποίηση των συνανθρώπων μας για το σκοπό στον οποίο πιστεύουμε, είναι ένα μικρό μέρος της δράσης μας, που μπορεί να λειτουργήσει μόνο επικουρικά στον έμπρακτο εθελοντισμό μας. Για να λειτουργήσει η online ευαισθητοποίηση, πρέπει να έχουμε ήδη να δείξουμε τη δράση μας εκεί που απαιτήθηκε ο εθελοντισμός μας και, βέβαια, να πλησιάσουμε ευγενικά το ακροατήριό μας. Γιατί αλλιώς θα μας γυρίσουν με μιας την πλάτη κι απλώς θα τους χάσουμε. Δεν εξυπηρετούμε έτσι το σκοπό μας.

Αν δεν σκοπεύετε να πάτε εθελοντές ως εκεί να βοηθήσετε αυτούς τους ανθρώπους (απ’ ό,τι καταλαβαίνω, δεν σκοπεύετε), σταματήστε τουλάχιστον να εκμεταλλεύεστε τον πόνο τους για να προσβάλετε όλους τους άλλους και να μοστράρετε τη δήθεν ανώτερου επιπέδου ευαισθησία σας από το ασφαλές σπίτι σας. (Φωτογραφία: cpsrenewal.ca)

Όμως, αρκετοί από αυτούς τους λεγόμενους online ακτιβιστές όχι μόνο δεν έχουν να επιδείξουν την παραμικρή δράση, είναι επιπλέον συχνά επιθετικοί και προσβλητικοί. Είναι οι βλοσυροί ιεροκήρυκες του facebook που απονέμουν στον εαυτό τους το χαρακτηρισμό του ευαίσθητου και δίκαιου και κουνάν στους άλλους επικριτικά το δάχτυλο.

Γιατί καλοί μου άνθρωποι το κάνετε αυτό; Γιατί κουνάτε το δάχτυλο, σαν ιεροκήρυκες από τον άμβωνα σε αμαρτωλούς; Γιατί προσπαθείτε να μας πείσετε πως είμαστε υπεύθυνοι για ό,τι κακό συμβαίνει στον κόσμο; Γιατί προσβάλλετε όποιον έχει άλλη άποψη από εσάς; Γιατί χλευάζετε τους άλλους για τα ζε σουί που βάζουν ή δεν βάζουν;

Γιατί λοιπόν έβαλαν ζε σουί από αυτό, αλλά δε έβαλαν ζε σουί από το άλλο; Να σας λύσω την απορία: Επειδή εδώ στη δημοκρατία έτσι το έχουμε έθιμο, καθένας να βάζει στο δικό του προφίλ τη φωτογραφία που θέλει αυτός και όχι τη φωτογραφία που θέλετε εσείς. Τη φωτογραφία που θέλετε εσείς θα τη βάλετε στο δικό σας προφίλ. Δεν είναι ότι συμφωνώ με τα ζε σουί τους. Είναι ότι συμφωνώ με το δικαίωμά τους να τα διαλέγουν οι ίδιοι. Άλλο ένα έθιμο που έχουμε στη δημοκρατία είναι διαφορετικοί άνθρωποι να έχουμε διαφορετικές απόψεις. Και μέσα από το δημοκρατικό συγκερασμό των διαφορετικών απόψεων, να προχωράμε όλοι μαζί και να προκόβουμε. Είναι τόσο απλό, και μάλιστα λειτουργεί.

Το χειρότερο που μπορείτε να κάνετε για τα παιδιά μιας εμπόλεμης ζώνης είναι αυτό που κάνετε: αναρτάτε μια φωτογραφία τους και κάτω από αυτήν κουνάτε επιτιμητικά το δάχτυλο προς όλους τους άλλους. Κατ’ αρχάς, ρωτήσατε αυτά τα παιδιά αν συμφωνούν με τη δημοσίευση της φωτογραφίας με το πονεμένο τους πρόσωπο; Καταλαβαίνετε τι κάνετε; Προκαλείτε μιθριδατισμό. Να θυμίσω, ο Μιθριδάτης ήταν εκείνος ο βασιλιάς που έπινε από λίγο δηλητήριο, ώστε στο τέλος δεν κινδύνευε να τον δηλητηριάσουν. Έτσι κι εδώ, υπάρχει κίνδυνος πια να προσπεράσουμε κάποιον που έχει κάτι ουσιαστικό να μας πει για τους βασανισμένους ανθρώπους, επειδή θα νομίζουμε πως έχουμε άλλον ένα βλοσυρό ιεροκήρυκα του facebook που μας κουνάει επιτιμητικά το δάχτυλο.

Γι’ αυτό λοιπόν, αν δεν σκοπεύετε να πάτε εθελοντές ως εκεί να βοηθήσετε αυτούς τους ανθρώπους (απ’ ό,τι καταλαβαίνω, δεν σκοπεύετε), σταματήστε τουλάχιστον να εκμεταλλεύεστε τον πόνο τους, για να προσβάλετε όλους τους άλλους και να μοστράρετε τη δήθεν ανώτερου επιπέδου ευαισθησία σας από το ασφαλές σπίτι σας. Βάλτε σοβαρά λινκ από αξιόπιστες πηγές προς τα θέματα που σας συγκινούν, αυτό θα ήταν πολύ σεβαστό και θεμιτό και χρήσιμο, μα κατεβείτε από τον άμβωνα που μόνοι σας ανεβήκατε.

Μια ταινία που με είχε ταρακουνήσει όταν ήμουν μικρός ήταν ο Σιδηρούς Σταυρός του μεγάλου Σαμ Πέκινπα. Εξελισσόταν στον πόλεμο, από τη μεριά των Γερμανών, στη φάση που οι Γερμανοί πλέον έχαναν τον πόλεμο. Ο Μαξιμίλιαν Σελ στο ρόλο ενός αριστοκράτη αξιωματικού που πήγε στο μέτωπο ελπίζοντας να παρασημοφορηθεί με το Σιδηρού Σταυρό, ώστε να φανεί αντάξιος των προγόνων του. Ο Τζέιμς Κόμπερν στο ρόλο ενός λαϊκού λοχία, ο οποίος έχει ήδη παρασημοφορηθεί με το Σιδηρού Σταυρό. Στην τελευταία σκηνή, μέσα στο αμπρί, ενώ έξω πέφτουν χαλάζι οι σφαίρες, οι όλμοι και οι οβίδες, ο λοχίας λέει στον αξιωματικό: «Θέλεις να πάρεις το Σιδηρού Σταυρό; Πάμε εκεί έξω να σου δείξω πού φυτρώνει».

Επιτρέψτε μου να παραφράσω αυτή τη φοβερή γραμμή: Όποιος θέλει να λέγεται ακτιβιστής, ας βγει εκεί έξω στο πεδίο. Γιατί μόνο εκεί φυτρώνει ο ακτιβισμός.

//Ο Βασίλης Γούσιας είναι MSc του Πολυτεχνείου Πατρών και Υποψήφιος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Διαβάστε ακόμα: Κόλακας, αυτή η μάστιγα

TAGS :
facebook social media Ακτιβισμός ιντερνετ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook