Νικόλας Γιατρομανωλάκης: «Η κοινωνία έχει δρόμο να διανύσει στο ρόλο των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ»

«H φύση μου είναι να είμαι συγκεντρωτικός και τελειομανής. Προσπαθώ και τα δύο να τα ελέγξω».

Είναι ένας ευφυέστατος άνθρωπος – αυτό είναι το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό να πω για τον Νικόλα Γιατρομανωλάκη. Όσα έχει κάνει στη ζωή του, τα έχει επιτελέσει με επιτυχία και με μια σπιρτάδα που τους έδωσε τον αέρα της ανατροπής – είναι αυτό το δικό του twist.

Ασφαλώς και αγαπώ την τόλμη του, ειδικά όσον αφορά την προσωπική του ζωή και την υπεράσπιση του καθενός στην επιλογή συντρόφου ή ταυτότητας. Και ασφαλώς, αναμένω τις πιο σύγχρονες και πρωτοποριακές αλλαγές να τις δω από ανθρώπους όπως εκείνος. Επίσης, δεν αντέχω να μην τον μαρτυρήσω: είναι ένας εκπληκτικός μάγειρας και ένας φανταστικός φιλόζωος.

Βρέθηκε σε ένα όχι εύκολο υπουργείο κατά την περίοδο του κορωνοϊού, αυτό του Πολιτισμού αφού οι καλλιτέχνες υπήρξαν από τους πιο δυσαρεστημένους της περιόδου. Ωστόσο μετά την τεράστια υγειονομική κρίση, θέλω να δω τον Υφυπουργό αυτόν να καινοτομεί ξανά με τον δικό του τρόπο.

– Πώς νιώθετε που σήμερα έχετε φτάσει έως εδώ, στη θέση του υφυπουργού Σύγχρονου Πολιτισμού;

Πρώτα απ’ όλα επρόκειτο για μια σταδιακή διαδικασία, γιατί είχε προηγηθεί η θέση μου στη Γενική Γραμματεία, προτού διοριστώ υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού. Επομένως ήρθε ως το επόμενο βήμα στην πορεία μου. Φυσικά έχει άλλη βαρύτητα και γι’ αυτό ένιωσα τεράστια ευθύνη. Κομμάτια που έρχονται πακέτο μαζί με αυτό, ενδεχομένως να μην τα έχω ακόμη συνειδητοποιήσει. Επίσης έχει συμβάλει και το ότι έγινε εν μέσω πανδημίας, όπου είμαι μόνο σπίτι – υπουργείο, υπουργείο – σπίτι. Κλεισμένος, εννοώ, μέσα σε αυτό.

– Ως προς τον χαρακτήρα σας, πόσο σας ταιριάζει η θέση; Θέλω να πω για έναν συγκεντρωτικό χαρακτήρα, δεν είναι δύσκολο να μοιράζει δουλειές και να εμπιστεύεται;

Όντως, η δουλειά που γίνεται σε ένα υπουργείο είναι συλλογική και πολύ περισσότερο σε έναν τομέα όπου υπάρχει και αποκέντρωση, όπως οι εποπτευόμενοι φορείς του Σύγχρονου Πολιτισμού κ.λπ. Αυτό σημαίνει ότι εσύ καλείσαι, όχι κυρίως να δίνεις εντολές λόγω θέσης και αυτές να εκτελούνται, αλλά να μοιραστείς το όραμά σου με αυτοτελείς φορείς, να συνεργαστείς μαζί τους και να τους κερδίσεις. Τουλάχιστον αυτή είναι η δική μου προσέγγιση και αυτή ισχύει και για τους ανθρώπους μέσα στο υπουργείο. Προφανώς υπάρχει ιεραρχία και διαδικασίες, οι οποίες στο δημόσιο, σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, είναι πιο αυστηρά δομημένες. Από την άλλη, όμως, θεωρώ ότι επειδή όλο αυτό συνέβη μέσα στις ειδικές συνθήκες της πανδημίας, κληθήκαμε όλοι να εργαστούμε με έναν ιδιαίτερο τρόπο διαχείρισης αλλά και διοίκησης.

«Πολιτισμός είναι η σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία, που αφορά και το δικό μου κομμάτι, στο οποίο εντάσσω και τη δημιουργική οικονομία -μόδα, ντιζάιν κ.λπ.-, ένα κομμάτι που μέχρι τώρα ήταν ανένταχτο».

– Αναγνωρίζετε λοιπόν ότι είστε συγκεντρωτικός ως άνθρωπος.

Ναι, η φύση μου είναι να είμαι συγκεντρωτικός και τελειομανής. Προσπαθώ και τα δύο να τα ελέγξω όμως και νομίζω ότι το κλειδί σε αυτό είναι να εξηγήσεις στους συνεργάτες σου τον στόχο σου και να τους κάνεις να θέλουν να προχωρήσετε παρέα. Επίσης αυτό που βρήκαμε εδώ στο υπουργείο δεν ήταν κάτι στρωμένο και ρονταρισμένο, που πήγαινε μόνο του. Τουναντίον… Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός αποφάσισε να σχεδιάσει και να φτιάξει αυτό τον τομέα του Σύγχρονου Πολιτισμού. Η πανδημία έφερε χίλια κακά, έφερε όμως και δυο-τρία καλά. Ένα από τα τελευταία είναι ότι εξώθησε και τον μηχανισμό του κράτους να δουλέψει με έναν άλλο τρόπο και να καταλάβει ότι κάποια πράγματα είναι τόσο ευαίσθητα χρονικά, που πρέπει να τρέξει ταχύτατα για να τα προλάβει.

– Τι είναι για σας πολιτισμός, πέρα από τη θέση που έχετε σε αυτό τον τομέα;

Για μένα πολιτισμός είναι η σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία, που αφορά και το δικό μου κομμάτι, στο οποίο εντάσσω και τη δημιουργική οικονομία -μόδα, ντιζάιν κ.λπ.-, ένα κομμάτι που μέχρι τώρα ήταν ανένταχτο, και επίσης είναι όλο το οικοσύστημα γύρω από αυτό το πράγμα. Δηλαδή οι άνθρωποι που δουλεύουν σε αυτό, από τον δημιουργό μέχρι τον τεχνικό. Από εκεί και πέρα, άλλο βαθύτερο κομμάτι έχει να κάνει με την Ιστορία, την κουλτούρα ενός μέρους, με τη φυσική ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί με άλλα μέσα πέραν της απλής επικοινωνίας. Ο πολιτισμός επίσης είναι καταλύτης στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων και είναι και ένα παράθυρο στο αύριο. Ένα εργαλείο που αν το αξιοποιήσουμε σωστά, ανοίγει το μυαλό μας, άρα μας κάνει καλύτερους πολίτες και καλύτερους επαγγελματίες, σε όποιον τομέα κι αν είμαστε, έχοντας επίγνωση του τι κάνουμε.

– Μπορεί το όραμα ενός νέου ανθρώπου στο Υπουργείο να φέρει τον πολιτισμό σε περισσότερα σπίτια;

Για μένα, ο στόχος ονομάζεται «δημιουργική Ελλάδα», δηλαδή πώς η Ελλάδα στο σύνολό της να είναι πιο δημιουργική -κι αυτό μπορούμε να το σπάσουμε σε κομμάτια. Ένα πράγμα είναι η μεγιστοποίηση όλο και περισσότερων ανθρώπων όσον αφορά την πρόσβασή τους στον πολιτισμό και παράλληλα η μεγιστοποίηση των δημιουργικών ικανοτήτων τους. Το δεύτερο κομμάτι είναι πώς ο σύγχρονος πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει έναν ουσιαστικό μοχλό ανάπτυξης, ευημερίας, κοινωνικής συνοχής, βελτίωσης της καθημερινότητας και όλων των άλλων ευεργετημάτων του πολιτισμού.

– Είναι εφικτή η επαφή με τον πολιτισμό για τον κάθε άνθρωπο;

Το θέμα είναι το πώς θα αρθούν διάφορα εμπόδια πρόσβασης που υπάρχουν στον πολιτισμό για διαφορετικούς ανθρώπους. Για κάποιον μπορεί το εμπόδιο να είναι φυσικό, επειδή δεν υπάρχουν πολλά ερεθίσματα στην περιοχή της Ελλάδας που ζει, ή έχει μια αναπηρία που τον δυσκολεύει. Σε μια άλλη περίπτωση, ίσως υπάρχει ένα κοινωνικό εμπόδιο, διότι μπορεί ένας άνθρωπος να νιώθει ότι οι δράσεις που γίνονται δεν τον αφορούν, άρα, και να πάει να δει κάτι, θα τον κάνει να νιώσει αμήχανα και δεν θα περάσει καλά. Για κάποιους άλλους, το εμπόδιο μπορεί να είναι οικονομικό. Επομένως το βασικό είναι να δεις πώς θα αρθούν αυτά τα δυνητικά εμπόδια.

– Τί συγκεκριμένα πλάνα παρέμβασης έχετε για την άρση αυτών των εμποδίων;

Ένα από αυτά είναι το πώς χαράζεις μία πολιτιστική πολιτική, η οποία είναι συμπεριληπτική και ως προς τον λόγο και την επικοινωνία και ως προς τη γεωγραφία ή την πρόσβαση των ΑμεΑ. Πώς εξασφαλίζεις ότι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου, ταυτότητας, ηλικίας, θρησκείας, πεποίθησης ή οτιδήποτε άλλο έχουν πρόσβαση στον πολιτισμό. Πώς επίσης σχεδιάζεις πολιτιστικά προγράμματα σε συνεργασία με πολιτιστικούς φορείς, που καθιστούν τον πολιτισμό φιλικό, προσιτό, κι όχι κάτι απόμακρο και ξένο. Πώς βελτιώνεις τις υποδομές σου προς αυτό τον σκοπό -από μια ράμπα για τα αμαξίδια ή τα καροτσάκια των μωρών μέχρι τα εκπαιδευτικά προγράμματα ενός μουσείου, τα οποία αφορούν συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Πώς ακόμη αξιοποιείται η τεχνολογία για όλα αυτά ή πώς προβάλλεται και αξιοποιείται ο πολιτισμός. Όλα αυτά καταλήγουν σε συγκεκριμένες δράσεις, δεν είναι ένα θεωρητικό κείμενο, και υπάρχουν πάρα πολλά ακόμη.

«Ο σύγχρονος πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει έναν ουσιαστικό μοχλό ανάπτυξης, ευημερίας, κοινωνικής συνοχής, βελτίωσης της καθημερινότητας».

– Έχουν ακουστεί πολλά παράπονα όσον αφορά το θέμα της στήριξης από το κράτος των ανθρώπων που δουλεύουν στον χώρο του θεάτρου ή της μουσικής, την περίοδο του κορωνοϊού. Ποια είναι η δική σας θέση;

Έχω να πω ότι όλο αυτό το διάστημα, οι δίαυλοι επικοινωνίας με τους καλλιτέχνες και τους υπόλοιπους ανθρώπους αυτού του κλάδου ήταν ανοιχτοί. Έχουμε κάνει πάρα πολλές συναντήσεις με διάφορα σωματεία του πολιτισμού και πάντοτε ακούγαμε και προσπαθούσαμε να είμαστε η φωνή του κλάδου, μιλώντας και με την υπόλοιπη κυβέρνηση, όπως το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Ανάπτυξης ή το Υπουργείο Εργασίας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο δουλεύουν τα πράγματα, δεν μπορούν να γίνουν μονομερώς. Αυτά που έγιναν, αποτυπώνονται και σε νούμερα – πάνω από 320 εκατ. ευρώ – και σε πράξεις, όπως το μητρώο καλλιτεχνών. Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια ζητήματα και παθογένειες πολλών δεκαετιών, τα οποία έμπαιναν συνεχώς κάτω από το χαλί. Πλέον δεν υπήρχε το περιθώριο να εξακολουθήσουν να κρύβονται -και ούτε είχαμε τέτοια πρόθεση. Επομένως, είναι και μια ευκαιρία να μπουν όλα αυτά στο τραπέζι, να συζητηθούν και να βρεθούν λύσεις.

– Το μητρώο καλλιτεχνών είναι μια σημαντική κίνηση.

Κι όμως, στην αρχή κατηγορήθηκε το υπουργείο ότι πάει να «φακελώσει», ότι κάνει διακρίσεις, ότι είναι ένα πρόσχημα για να μην κάνει τη δουλειά του. Όταν όμως έγιναν συζητήσεις, κατάλαβαν και τα σωματεία ότι το μητρώο καλλιτεχνών είναι ένα εργαλείο που θα βοηθήσει σε διάφορα επίπεδα.

– Εσείς θα προλαβαίνετε να πηγαίνετε στις παραστάσεις που περιμένουμε;

Σίγουρα όχι σε όλες. Χαίρομαι όμως πάρα πολύ, γιατί μέχρι τώρα ήταν πολύ περίεργο που ήμουν αρμόδιος σε έναν τομέα, ο οποίος ήταν κλειστός. Ήδη έχω πάει σε δύο θερινά σινεμά και σε μια συναυλία. Είμαι σίγουρος ότι θα είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πολιτιστικό καλοκαίρι, θα υπάρχουν πολύ ωραία πράγματα από πολλούς φορείς, επομένως, μακάρι το πρόβλημά μου να είναι το τι θα πρωτοδώ.

«Οι δίαυλοι επικοινωνίας με τους καλλιτέχνες και τους υπόλοιπους ανθρώπους αυτού του κλάδου ήταν ανοιχτοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας».

– Υπήρξαν στιγμές αυτή την περίοδο, με την επίθεση που δέχτηκε το υπουργείο, που σας έκαναν να λυγίσετε;

Σαφώς υπήρξαν σκοτεινά διαστήματα. Από την άλλη, όμως, όταν έχεις την ευθύνη που έρχεται μαζί με τέτοιους ρόλους και θέσεις, θα πρέπει να βρεις τον τρόπο να αναλάβεις πρωτοβουλίες, να κινηθείς προς τη σωστή κατεύθυνση και να δώσεις λύσεις. Είναι πολύ σημαντικό, μαζί με τους συνεργάτες σου, να βρεις ό,τι αποθέματα έχεις και να τα αξιοποιήσεις.

– Πιστεύετε ότι το κίνημα #metoo, που «άνοιξε» πολύ και στη χώρα μας, ωφελεί τελικά, μας δίνει την ελπίδα να προσβλέπουμε σε μια καλύτερη κοινωνία;

Θα πω ναι. Εξάλλου κι εγώ ο ίδιος έχω βγει κι έχω μιλήσει για το ποιος ακριβώς είμαι. Θα ήταν πολύ υποκριτικό εκ μέρους μου, να πω, «παιδιά, εγώ μιλάω, αλλά εσείς οι υπόλοιποι αφήστε τα πράγματα όπως είναι, στη σιωπή». Θεωρώ ότι είναι μια επώδυνη ιστορία σε προσωπικό επίπεδο για τους ανθρώπους που εμπλέκονται αλλά και για όλο τον κλάδο. Από την άλλη, προσωπικά στηρίζω οποιαδήποτε διαδικασία θα σε πάει σε κάτι καλύτερο στο μέλλον. Θα σε οδηγήσει κάπου όπου περισσότεροι άνθρωποι θα νιώθουν ασφαλείς και περισσότεροι άνθρωποι θα νιώθουν καλά με τον εαυτό τους. Θα ξέρουν πως οτιδήποτε συμβεί, θα υπάρχει ένας μηχανισμός υποστήριξης και αντίδρασης του συστήματος σε όλο αυτό. Επομένως θεωρώ ότι πάλι, όπως και στην περίπτωση του κορωνοϊού, μιλάμε για παθογένειες και ζητήματα που αφορούν την κατάχρηση εξουσίας που υπήρχαν επί δεκαετίες και μπορεί να απλώνονται οριζόντια και όχι μόνο στις δομές του πολιτισμού. Οπότε, οτιδήποτε μπορεί να θέσει ένα πλαίσιο για να φύγουμε από αυτό, είναι καλοδεχούμενο. Τα πάντα είναι μια διαδικασία. Κάποια στιγμή, ελπίζω ότι η συζήτηση θα πάει στην ουσία του πράγματος. Θεωρώ ότι όλα είναι στάδια, για να πας παρακάτω. Ο θόρυβος κοπάζει, η σκόνη κατακάθεται και μένει η ουσία.

– Ωστόσο έχουμε δρόμο ακόμα. 

Η κοινωνία μας έχει δρόμο να διανύσει σε μια σειρά από πράγματα: σε σχέση με τον ρόλο και τη θέση της γυναίκας, με τα άτομα με αναπηρία, με τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, με ανθρώπους που για κάποιους λόγους δεν τους θεωρούμε ίδιους με μας, ακόμη και για την ηλικία δημιουργούνται διακρίσεις. Θεωρώ ότι οι συζητήσεις αυτές, όσο πιο καθαρά και ανοιχτά γίνονται, μόνο καλό θα κάνουν. Δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέρος μιας διαδικασίας που θα σε οδηγήσει κάπου καλύτερα.

«Προσωπικά στηρίζω οποιαδήποτε διαδικασία θα σε πάει σε κάτι καλύτερο στο μέλλον. Θα σε οδηγήσει κάπου όπου περισσότεροι άνθρωποι θα νιώθουν ασφαλείς».

– Θέλετε να μου πείτε κάποια πράγματα για τα οποία είστε περήφανος που βοηθήσατε να υλοποιηθούν;

Από το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης εξασφαλίστηκαν 250 εκατομμύρια ευρώ για τον Σύγχρονο Πολιτισμό κι αυτό αισθάνομαι ότι είναι σημαντικό και αποτέλεσμα στρατηγικής και δουλειάς. Ανοιξε το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μετά από χρόνια, ήταν κι αυτό σημαντικό. Επίσης κάνουμε σοβαρή δουλειά για την καταπολέμηση της πειρατείας και την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων. Το «Ακροπόλ» αρχίζει και στήνεται. Σε λίγο καιρό ξεκινάει η πλατφόρμα για μεταφράσεις βιβλίων. Για μας είναι ζητούμενο να βρούμε τρόπους να ενδυναμώσουμε τους ανθρώπους του πολιτισμού και να τους θωρακίσουμε απέναντι σε αυτά που έρχονται και σε αυτά που ήδη πέρασαν με την πανδημία.

– Βλέπω πάντως ότι και η επαρχία ενεργοποιείται πιο έντονα πολιτιστικά.

Ναι, έτσι είναι και προσπαθήσαμε αυτό να το υποστηρίξουμε όσο μπορούμε, θέλουμε να υπάρχει μια γεωγραφική ισορροπία. Ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης μιας τοπικής κοινωνίας. Ας πούμε, το Φεστιβάλ Χορού στην Καλαμάτα έχει μεγάλο αντίκτυπο και κοινωνικά, και αναπτυξιακά, και οικονομικά. Άλλο παράδειγμα είναι το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου, το οποίο καταπιάνεται με διάφορα κοινωνικά ζητήματα και είναι πολύ σημαντικό. Το ευχάριστο είναι ότι στο Ταμείο Ανάκαμψης υπάρχει ένα κομμάτι που θα διοχετευθεί για την ανάπτυξη τέτοιων δράσεων πολιτισμού και εκεί έχω εστιάσει στο διάστημα που βρίσκομαι σε αυτή τη θέση. Έτσι αποδεικνύεται ότι αν υπάρχει η θέληση και η όρεξη για δουλειά, μπορούν να γίνουν πράγματα και να βρεθούν οι λύσεις για θέματα που βάλτωναν για καιρό.

Διαβάστε ακόμα: Λόης Λαμπριανίδης & Θεοδόσης Συκάς – «Το brain drain μπορεί να μετατραπεί σε brain regain».

TAGS :
ηθοποιός θέατρο Νικόλας Γιατρωμανωλάκης πολιτισμός υπουργείο Πολιτισμού Υπουργός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook