«Τοξικοί άνθρωποι»: η νέα καραμέλα

O Johnny Depp αποδεικνύεται αρκούντως τοξικός στις προσωπικές του σχέσεις (Φωτογραφία: shutterstock).

Κάντε μια γρήγορη αναζήτηση στο hashtag #toxicpeople στο Instagram και θα βρείτε κοντά μισό εκατομμύριο δημοσιεύσεις. Βάλτε απλώς #toxic και τα αποτελέσματα θα είναι πάνω από 1,5 εκατ., τα περισσότερα τετριμμένα σχόλια σχετικά με την καλοπέραση του στυλ «Μακριά από ανθρώπους με αρνητική ενέργεια» και «Μην αφήνετε τα τοξικά άτομα να πιάνουν χώρο στο κεφάλι σας».

Τα hashtags #toxicMasculinity και #toxicFeminism βρίσκονται στην κορυφή της λίστας στο Twitter, με θέμα να τα καίει διάφορες καταχρηστικές και υπερβολικές συμπεριφορές μελών διαφορετικών φύλων (τουλάχιστον 27 τον αριθμό). Σε τι διάολο αναφέρεται επιτέλους όλη αυτή η κουβέντα περί «τοξικότητας»; Τι σόι πράμα είναι αυτή η νέα καραμέλα; Οι τοξικοί άνθρωποι είναι σαν τα δηλητηριώδη μανιτάρια ή μήπως σαν τα τοξικά απόβλητα;

«Τοξικός», τουλάχιστον για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι ένας μειωτικός χαρακτηρισμός που δηλώνει τα άτομα εκείνα που οι άλλοι θεωρούν δηλητηριώδη, αρνητικά, κακεντρεχή, χειριστικά, άσπλαχνα ή βάναυσα. Που τους «γαμάνε» τη ζωή. Συχνά σχετίζεται επίσης με το ναρκισσισμό, λέξη που έχει εξίσου μεγάλη πέραση, άσχετα αν οι περισσότεροι δεν ξέρουν τι ακριβώς σημαίνει. Ό,τι δηλαδή ισχύει και για το σεξισμό.

Το νέο trend θέλει οι αναρτήσεις σου να στοχεύουν στην εξάλειψη από τη ζωή σου εκείνου που θεωρείς «τοξικό» κι αυτό να εκλαμβάνεται ως υγιές, εποικοδομητικό κι αξιεκτίμητο. Να κοινοποιείς τον εξοβελισμό του για να κερδίσεις likes και δημοφιλία. Να κράζεις κάποιον δημόσια, φωτογραφίζοντάς τον, ώστε ν’ αλλάξει τις συνήθειές του και να φερθεί «σωστά». Ένας γρήγορος και εύκολος τρόπος να κάνεις στην άκρη βαθύτερα προβλήματα διαπροσωπικών σχέσεων, λοιδορώντας.

Αλλά και τα έντυπα δεν πάνε πίσω. Από το Psychology Today ώς το Harvard Business Review κι από το Marie Claire ώς τη LIFO, δημοσιεύονται άρθρα σχετικά με το πώς να εντοπίσεις, να διαχειριστείς ή να αποφύγεις τους τοξικούς ανθρώπους. Το ίδιο κι οι πολιτικοί. Ο Μητσοτάκης μιλάει για τον τοξικό λόγο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακόμα και πανεπιστημιακοί έχουν αρχίσει να υιοθετούν τον όρο.

Οι ψυχίατροι αποφαίνονται περί της διαταραχής προσωπικότητας του Πούτιν (Φωτογραφία: ΕPA).

Το MeToo καταγγέλλει αναρίθμητα καυτά και πιασάρικα παραδείγματα σεξισμού στους χώρους εργασίας. Οι ψυχίατροι αποφαίνονται περί της διαταραχής προσωπικότητας του Τραμπ ή του Πούτιν. Τα αιτήματα για κοινωνική δικαιοσύνη αναφέρονται στην «τοξική αρρενωπότητα». Και η ψυχολογία του ποδαριού δίνει οδηγίες για το πώς να καταλάβετε τους τοξικούς ανθρώπους στις συνεντεύξεις πρόσληψης.

Όπως και πολλοί άλλοι όροι καθημερινής χρήσης που περιγράφουν ψυχολογικά φαινόμενα, η τοξικότητα δεν αποτελεί εξαίρεση. Αν και γοητευτικός, αυτός ο τρόπος να βάζεις ετικέτες κι όποιον πάρει ο Χάρος, είναι προβληματικός. Ας πούμε, η διάγνωση της διαταραχής ναρκισσιστικής προσωπικότητας βασίζεται σε μια τόσο νεφελώδη συμπτωματολογία που οι κλινικοί την έχουν απορρίψει. Ή, η ποπ κουλτούρα μιλάει για ψυχοπαθείς (όπως τα τοξικά άτομα) την ώρα που τέτοια διάγνωση δεν υπάρχει στα ψυχιατρικά εγχειρίδια.

Οπότε, τι ξέρουμε για τους «δύσκολους» ανθρώπους; Εν γένει, οι άνθρωποι είναι εύπλαστοι. Το περιβάλλον και οι εμπειρίες προκαλούν μεγάλη ποικιλία συμπεριφορών. Ακόμα και οι δύσκολες προσωπικότητες μπορούν ν’ αλλάξουν συν τω χρόνω, δεν είναι σταθερές κι αμετάβλητες. Οι καταστάσεις είναι τοξικές, όχι τα πρόσωπα.

Πάρτε, για παράδειγμα, την τοξικότητα στη δουλειά. Μπορεί κάλλιστα το αφεντικό σας να είναι ηλίθιο, αλλά το να το χαρακτηρίσετε «τοξικό» είναι εξίσου. Ο ιεραρχημένος χώρος εργασίας και η ανεξέλεγκτη εξουσία είναι το πρόβλημα και όχι κάποια εγγενής ιδιότητα του αφεντικού σας.

Μας ικανοποιεί συναισθηματικά να κατηγορούμε άλλους ως υπαίτιους για τη στενοχώρια μας. Στους ανθρώπους αρέσει να παραπονιούνται, εθίζονται σ’ αυτό. Ειδικά όταν είμαστε αγχωμένοι, ψάχνουμε τρόπους να αφηγηθούμε δύσκολες καταστάσεις, όπως στιγμές όπου με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μάς έχουν αδικήσει.

Για την ιστορία, ενδέχεται ο όρος να πέρασε στον κόσμο όταν η Μπρίτνεϊ Σπίαρς κυκλοφόρησε το τραγούδι της Toxic το 2003 (Φωτογραφία: popcrush.com).

Αυτήν την παρόρμηση να κατηγορούμε τους άλλους εκμεταλλεύονται οι γκουρού της αυτοβοήθειας: σε προτρέπουν να αφήσεις τις αποχρώσεις ή την ενδοσκόπηση και να περάσεις στην καταδίκη. Όταν ένα κομμάτι του εαυτού σου ανησυχεί μπας και το φταίξιμο είναι δικό σου, το να το ρίξεις στον άλλον λειτουργεί προστατευτικά, σημαίνει ότι δεν τρέχει τίποτα στραβό με την πάρτη σου.

Για την ιστορία, ενδέχεται ο όρος να πέρασε στον κόσμο όταν η Μπρίτνεϊ Σπίαρς κυκλοφόρησε το τραγούδι της Toxic το 2003. Μετά, με τον κορωνοϊό και την απομόνωση, η χρήση του λήμματος γενικεύτηκε κι απογειώθηκε, καθώς η συμβίωση δυσκόλεψε και το στρες διοχετεύτηκε online.

Όπως και νά ‘χει, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι τοξικές σχέσεις δεν δημιουργούνται μέσα σε κάποια φυσαλίδα. Το τανγκό θέλει δύο. Τοξικοί άνθρωποι δεν υπάρχουν. Μόνον καλά και κακά «vibes» (Ε, μα!).

Συμβουλές: Βάλτε τη γιόγκα στη ζωή σας. Μην ακούτε τη μαμά. Τα selfies θα μας σώσουν. Κάντε τάμα στον Άγιο Ονούφριο (τι φταίει κι αυτός;). Ή βρείτε κάποιον, τελοσπάντων.

Διαβάστε ακόμα: Η δυστυχία τoυ να είσαι «τοξεράκιας».

TAGS :
instagram Βλαντιμίρ Πούτιν Κυριάκος μητσοτάκης τοξικός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook