Θοδωρής Τσεκούρας: «Αγκάλιασε την άγνοια!»

O υπογράφων στοχάζεται, στο Α’ Νεκροταφείο, και μας καλεί να κάνουμε ένα σύντομο -και απελευθερωτικό- ταξίδι στην άγνοια. (φωτο: Μόνικα Κρητικού για το Andro).

Όταν ήμουν στην ηλικία του μικρού μου γιου θυμάμαι να ρωτάω τη γιαγιά μου, που συχνά μου μιλούσε για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αν οι άνθρωποι που ζούσαν τότε ήξεραν ότι θα τελείωνε το 1945. (Hint: Όχι). Όπως την άκουγα να μου μιλάει για τον πόλεμο, όλα μου φαίνονταν νομοτελειακά προκαθορισμένα, σαν μικρά ντόμινο που ήταν αναπόφευκτο να πέσουν το ένα μετά το άλλο.

Όμως, τώρα που ζούμε μια μεγάλη παγκόσμια θεομηνία από μέσα, αυτό που μας χαρακτηρίζει όλους είναι η άγνοια του τι θα συμβεί. Τα κομμάτια ντόμινο είναι μια ψευδαίσθηση που μας δίνει η αφήγηση του παρελθόντος. Η πραγματικότητα όπως τη ζούμε είναι πιο χαοτική, πιο απρόβλεπτη και πιο τυχαία από όσο νομίζουμε. Και η άγνοιά μας πιο βαθιά από όσο θα θέλαμε να παραδεχτούμε.

Αλλά ας κάνουμε ένα σύντομο ταξίδι στην άγνοια. Θυμηθείτε λίγο πριν την πρώτη καραντίνα το Μάρτιο. Δεν ξέραμε καλά-καλά πώς μεταδίδεται ο ιός. Δεν ξέραμε αν θα έρθει στην Ελλάδα. Αν θα εξαφανιστεί με τη ζέστη. Στο γραφείο έπλενα τα χέρια μου με το σαπούνι των πιάτων με αποτέλεσμα να πληγιάσουν και μετά φοβόμουν ότι θα κολλήσω από τις πληγές. Να ψεκάσουμε με οινόπνευμα τα ψώνια; Να φοράμε μάσκα;

Το καλοκαίρι δεν ξέραμε αν έπρεπε να έρθουν τουρίστες ή όχι. Πότε θα άνοιγαν τα σχολεία; Πώς θα τα κατάφερναν τα παιδιά με τις μάσκες; Θυμάμαι ότι στο τέλος του καλοκαιριού ήμουν αισιόδοξος για το επόμενο κύμα γιατί οι τρόποι προστασίας ήταν πολύ απλοί. “Το να φοράς μάσκες, να κρατάς αποστάσεις και να πλένεις τα χέρια σου δεν είναι τόσο δύσκολο. Θα το κάνουν όλοι και όλα θα πάνε καλά” έλεγα σε φίλους. Και η αισιοδοξία είναι μια μορφή άγνοιας.

Θυμηθείτε αυτή την αίσθηση της άγνοιας, ειδικά της πρώτης καραντίνας. Σταθείτε για μια στιγμή και νιώστε την. Αγκαλιάστε την άγνοια γιατί είναι αναπόφευκτο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης κατάστασης. Όλοι μας έχουμε την ίδια σχέση με το μέλλον. Μόλις συνειδητοποιήσουμε ότι σε σχέση με το μέλλον είμαστε όλοι τυφλοί, ότι ανέκαθεν οι άνθρωποι ως είδος ψάχνουμε ψηλαφιστά κρατώντας χέρι-χέρι ο ένας τον άλλο να βρούμε το δρόμο μας, έχουμε κάνει το πρώτο βήμα για ένα καλύτερο μέλλον.

Γιατί τότε καταλαβαίνουμε πρώτον ότι δεν υπάρχουν παντοδύναμοι ηγέτες που γνωρίζουν το σωστό για τους πολίτες τους αλλά μόνο η δημοκρατία μας βγάζει από τις δύσκολες καταστάσεις. Και δεύτερον ότι καμία ιδεολογία, κανένα δόγμα, καμία θρησκεία, δεν μπορεί να γνωρίζει την απόλυτη αλήθεια επειδή έτσι λέει. Μόνο η επιστημονική μέθοδος, σιγά-σιγά και χέρι-χέρι χαρτογραφεί το άγνωστο και ανάβει το φως στο σκοτεινό σύμπαν.

Από μικρά παιδιά μας μαθαίνουν να απεχθανόμαστε την άγνοια. Στο σχολείο μας μαλώνουν όταν δε γνωρίζουμε κάτι. Έχουμε μάθει αυτόματα να παριστάνουμε ότι γνωρίζουμε ή όταν δεν ξέρουμε κάτι να το κρύβουμε. Ωστόσο η παραδοχή της άγνοιας είναι η αφετηρία της γνώσης. Σε απελευθερώνει. Σου δίνει τη δυνατότητα να μάθεις τα πράγματα από την αρχή, χωρίς παρωπίδες. Κι όμως, εκπαιδευόμαστε στο να ντρεπόμαστε γι αυτή. Μόνο ο Σωκράτης παραδεχόταν την άγνοιά του και είδατε τι του έκαναν.

Τι ωραία που θα ήταν αν ο κόσμος ομολογούσε την άγνοιά του. Θα γλιτώναμε από τα περισπούδαστα status στο facebook, από τους ταξιτζήδες/αναλυτές, από τις ορδές των ψεκασμένων και όλων αυτών των λειτουργικά αναλφάβητων που ουσιαστικά αγνοούν το πιο βασικό στοιχείο της μόρφωσης: Δεν ξέρουν πώς να μάθουν. Έτσι πιστεύουν ό,τι βλακεία τους εντυπωσιάσει.

Καθώς τελειώνει αυτή η χρονιά είμαι αισιόδοξος για την πορεία της πανδημίας αλλά απαισιόδοξος για την αυτοκαταστροφική παλαβομάρα μας. Αυτοί που πιστεύουν στο θεό θα πουν ότι θεραπεύτηκαν από την Παναγία (που από απροσεξία της τους άφησε να κολλήσουν), οι ψεκασμένοι θα πουν ότι τους προστάτευσε η πρόπολη ή όποιο άλλο μαντζούνι du jour. Και οι υπόλοιποι θα τους κοιτάμε με βλέμμα μεταξύ τρόμου και απορίας με την πικρή επίγνωση ότι το Dunning-Krueger effect υπαγορεύει πως όσο μεγαλύτερη άγνοια έχεις τόσο αγνοείς την ίδια σου την άγνοια. Και γι αυτό αποκλείεται να την παραδεχτούν. Ίσως βέβαια φοβούνται μην τους δώσουμε να πιούν κώνειο.

Διαβάστε ακόμα: Ο ορισμός του μαλάκα, από τον Θοδωρή Τσεκούρα.

TAGS :
COVID-19 Θοδωρής Τσεκούρας κορωνοϊός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook