Το #ΜeΤoo της Ουκρανίας

«Cancel Putin» διπλωματικά, ηθικά και οικονομικά, εκτός από στρατιωτικά. Ας επικρατήσει λίγη παραπάνω woke κουλτούρα πλάι στον κυνισμό της ρεαλπολιτίκ.

Υπάρχει συσσωρευμένη πικρία στην Ελλάδα για το γεγονός ότι ο «πολιτισμένος» (δυτικός κυρίως) κόσμος δεν αντέδρασε σε προηγούμενες βαρβαρότητες κρατών – bullies όπως είναι η Τουρκία και η κατοχή της στη βόρεια Κύπρο, με τον τρόπο που αντιδρά στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.

Πέραν του ότι το 1974 η Ελλάδα δεν ήταν στην Ε.Ε. και είχε Χούντα (που υποκίνησε και αυτοκαταστροφικό για τον ελληνισμό πραξικόπημα στην Κύπρο), ενώ η Τουρκία ήταν (όπως και η Ελλάδα) μέλος του ΝΑΤΟ, υπάρχει ένας άλλος παράγοντας, πιθανόν σημαντικότερος αν και αθέατος, που εξηγεί -ως ένα βαθμό- τα δυο μέτρα και δυο σταθμά: ο πλανήτης τότε δεν ήταν… woke δεν είχε «αφυπνιστεί» δηλαδή, δεν ήταν σε επιφυλακή, απέναντι στο bullying (ρατσιστικό, σεξουαλικό, και πλέον… γεωπολιτικό). Και βέβαια δεν ήταν συνδεδεμένος εμπορικά, πολιτισμικά, ιντερνετικά, με τον τρόπο που είναι συνδεδεμένος σήμερα, ώστε τα #woke αντανακλαστικά στη #metoo κραυγή μιας χώρας που βιάζεται, να ξεσηκώσουν… #cancel αντίδραση παγκόσμιου βεληνεκούς.

Ξέρω ότι αυτά που γράφω ίσως ακούγονται λίγο χαζοχαρούμενα και «αμερικανιές», αλλά σκεφτείτε το: Μέχρι πριν λίγα χρόνια και σίγουρα πριν από μερικές δεκαετίες, θεωρούνταν αναπόφευκτο αν όχι φυσιολογικό το να τραμπουκίζει μια ισχυρή χώρα μια μικρότερη χώρα, όπως θεωρούνταν αναπόφευκτο κάποιοι άνδρες να χτυπούν τις γυναίκες τους. Επισήμως αποδεκτό δεν ήταν, αλλά εμείς οι άνθρωποι και οι κοινωνίες μας νιώθαμε λίγο πολύ ανήμποροι απέναντι στα φαινόμενα αυτά και προτιμούσαμε να «μην μπλέξουμε» και να κάνουμε τα στραβά μάτια, είτε σε διαπροσωπικό είτε -τηρουμένων των αναλογιών- και σε διακρατικό επίπεδο.

Προφανώς τα παραπάνω εξακολουθούν να αφορούν κυρίως την Ευρώπη και τη βόρεια Αμερική. Όντως (υποκριτικά, ας το δεχτούμε) εξακολουθούμε να κάνουμε τα στραβά μάτια και να κλείνουμε τα αυτιά στο βιασμό μιας γυναίκας ή μιας χώρας κάπου μακριά, στην Αφρική ή στην Ασία. Όμως στη Δύση, τα πράγματα αλλάζουν ραγδαία και αν το σκεφτούμε, οι αντιδράσεις και η «αφυπνισμένη» νοοτροπία μας στην καθημερινότητα μας είναι λογικό να έχουν αντίκτυπο στη στάση των κυβερνήσεων μας.

Άλλωστε, πολλές από τις συντονισμένες ενέργειες ενάντια στη Ρωσία και στα ρωσικά συμφέροντα (μποϊκοτάζ προϊόντων, ακύρωση συνεργασιών, καταγγελίες στα social media κ.α.) δεν περιμένουν την κυβερνητική ομπρέλα αλλά οργανώνονται αυθόρμητα και άμεσα από πολίτες και ιδιωτικούς φορείς. Η παγκόσμια κοινωνία των πολιτών κάνει cancel αυτή τη στιγμή τη Ρωσία του Πούτιν, ανεξάρτητα και παράλληλα με τα μέτρα που λαμβάνουν οι δυτικές κυβερνήσεις.

Με τα νέα δεδομένα, αν αύριο ο Ερντογάν έκανε το απονενοημένο διάβημα να εισβάλλει στη χώρα μας, τολμώ να υποθέσω -και να ελπίσω- ότι οι αντιδράσεις διεθνώς θα ήταν μεγαλύτερες όχι μόνο από τις ψοφοδεείς αντιδράσεις που υπήρξαν στο Κυπριακό, αλλά ίσως μεγαλύτερες και από τις αντιδράσεις που βιώνουμε αυτή την ώρα στο Ουκρανικό.

Ας μη λησμονούμε ότι η Ελλάδα, σε αντίθεση με την τιμημένη μεν αλλά παγωμένη, απόμακρη και ως πρόσφατα σχετικώς άγνωστη στους πολλούς Ουκρανία, έχει ένα τεράστιο και παγκόσμιο κεφάλαιο «ήπιας ισχύος» (soft power) που πηγάζει από την ιστορία, τον πολιτισμό, τον τουρισμό και τους ανθρώπους μας (εντός των τειχών και στις κοινότητες της διασποράς). Αν ποτέ παραστεί ανάγκη, τα συστατικά αυτού του soft power θα είναι και το ιδανικό οπλοστάσιο για μια επιχείρηση διεθνούς «ακύρωσης» (cancellation) οποιουδήποτε μας επιτεθεί απρόκλητα.

Ασφαλώς, σκοπός εδώ δεν είναι να συγκριθούμε με τους αγαπητούς και ηρωικούς Ουκρανούς αλλά να θυμηθούμε ότι το ελληνικό «brand name» φέρει τις αξίες της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της χαράς της ζωής για όλους, που είναι ακριβώς οι αξίες που προωθεί (έστω και καταχρηστικά καμιά φορά) η woke κουλτούρα. Για να μη μιλήσουμε για το στάτους μας ως το ένδοξο αουτσάιντερ που δια μέσου των αιώνων ξαναγεννιέται από τις στάχτες του, ένα αφήγημα που είναι το κατεξοχήν «λίπασμα» για μια συγκινητική διεθνή κινητοποίηση. Ποιος μπορεί να διανοηθεί στρατό κατοχής στην Ακρόπολη στον 21ο αιώνα χωρίς να υπάρξει παγκόσμια φρίκη και συμπαράσταση τεράστιας  ισχύος;

Είμαστε μια χώρα ειρηνική που θέλει σταθερότητα και τη διατήρηση του παγκόσμιου στάτους κβο, ώστε να υποδεχόμαστε εκατομμύρια τουρίστες από όλο τον κόσμο, να φιλοξενούμε επιδραστικά συνέδρια, να δίνουμε Ολυμπιακές φλόγες και να ακτινοβολούμε διεθνώς ως ο τόπος της δημοκρατίας, του πανανθρώπινου πολιτισμού και της χαράς της ζωής που όλοι οι ελεύθερα σκεπτόμενοι άνθρωποι θα νιώθουν και σαν δικό τους τόπο.

Προφανώς, τα ευχολόγια και τα πολιτισμικά και ηθικά πολεμοφόδια δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την εθνική άμυνα. Ούτε η παγκόσμια «ακύρωση» του βιαστή μπορεί να αναιρέσει το έγκλημα και να επουλώσει ως δια μαγείας τις πληγές. Στην περίπτωση της Ουκρανίας μάλιστα, η τραγική ειρωνεία είναι ότι όσο στριμώχνεται στη γωνία ο Πούτιν με τα εξαντλητικά οικονομικά αντίποινα, τόσο πιο βίαια ενδέχεται να αντιδράσει, εξαπολύοντας φρικτότερη επίθεση στην Ουκρανία και φιμώνοντας με ωμή βία κάθε δημοκρατικό ψίθυρο αμφισβήτησης στο εσωτερικό της χώρας του.

Έστω και έτσι όμως, η ύπαρξη πλέον ενός ασύμμετρου όπλου όπως είναι το διεθνές και συντονισμένο ηθικό, οικονομικό, ακόμα και πολιτιστικό (εν τέλει πολιτισμικό) cancellation, μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για άλλους επίδοξους βιαστές. Αξίζει για παράδειγμα ο Σι Ζινπίνγκ να ανατρέψει την αναπτυξιακή πορεία δεκαετιών που έβγαλε εκατοντάδες εκατομμύρια κινέζους από την ανέχεια, και τον κατέστησε τον ισχυρότερο ίσως άνθρωπο στη γη, για να προσαρτήσει το «νησάκι» της Ταϊβάν;

Έτσι και στην περίπτωση του Ερντογάν που έχει σίγουρα το βλέμμα του στην Ουκρανία, πρέπει η «ακύρωση» του Πούτιν να είναι τόσο ισχυρή ώστε όχι μόνο να μην ανοίξει η όρεξη του «Σουλτάνου» να μιμηθεί τον «Τσάρο», αλλά αντίθετα να τον οδηγήσει σε αναδίπλωση από τις μαξιμαλιστικές του θέσεις. Να γιατί συμφέρει την Ελλάδα να είναι στην πρώτη γραμμή της καταδίκης της Ρωσίας για τον βιασμό της Ουκρανίας.

Σε ατομικό επίπεδο, μπορούμε να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στην κουλτούρα της ακύρωσης που πέφτει στο κεφάλι δικαίων και αδίκων, όταν για παράδειγμα κινδυνεύεις να βρεθείς ακυρωμένος επαγγελματικά και εξουθενωμένος ψυχολογικά επειδή εξέφρασες μια «λάθος» γνώμη στο Facebook. Όταν όμως έχουμε να κάνουμε με έναν εξόφθαλμα κυνικό βιασμό, με ξεκάθαρο θύτη και θύμα, όπως είναι η απρόκλητη στρατιωτική εισβολή σε μια ξένη χώρα, τότε οι επιφυλάξεις πάνε περίπατο.

Εδώ δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες για παρερμηνείες. Ο Πούτιν όχι μόνο δεν αρνείται την εισβολή αλλά υπερηφανεύεται για το μέγεθος της, δηλώνει απερίφραστα την πρόθεση του να γονατίσει την Ουκρανία και απειλεί εμμέσως πλην σαφώς με πυρηνικό όλεθρο την οικουμένη.

Έτσι, η «ακύρωση» του Πούτιν και της ελίτ που τον περιβάλλει και τον στηρίζει, έστω και αν η ακύρωση αυτή έχει οδυνηρές συνέπειες για τον ρωσικό λαό, είναι όχι μόνο επιτρεπτή αλλά επιβεβλημένη (και ηπιότερη από οποιαδήποτε στρατιωτική επιλογή). Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι την ώρα που εμείς συζητάμε, μαίνεται ένας αιματηρός πόλεμος και η ίδια η ύπαρξη μιας χώρας κρίνεται από λεπτό σε λεπτό.

Cancel Putin λοιπόν, και ας επικρατήσει λίγη παραπάνω woke κουλτούρα πλάι στον κυνισμό της ρεαλπολιτίκ. Αυτό εκτός από πλανητικά ηθικό, είναι και εθνικά συμφέρον για την Ελλάδα.

Διαβάστε ακόμα: «Η Μπουμπουλίνα θα υποστήριζε πρώτη το #ΜeΤoo, με πιστόλα και σπαθί!»

TAGS :
Βλαντιμίρ Πούτιν ουκρανία πούτιν ρωσία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook