Με έμπνευση από τη Δεξαμενή

Η εγκατάσταση της «Ανταλλακτικής Βιβλιοθήκης» στην άκρη της Δεξαμενής. Μια πρωτότυπη πρωτοβουλία των νεαρών αρχιτεκτόνων Ειρήνης-Αμαλίας Ιωαννίδου και Ελευθέριου Αμπατζή σε μια χώρα που δεν διαθέτει παράδοση και κουλτούρα βιβλιοθηκών, αλλά ούτε και υπαίθριων βιβλιοπωλών, κυρίως μεταχειρισμένων, όπως στο εξωτερικό.

Εδώ και κάποιες μέρες μια περίεργη κατασκευή ξεχωρίζει στην άκρη της Δεξαμενής, με φόντο το ανάγλυφο πορτραίτο του «μόνιμου θαμώνα» της, Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Πρόκειται για την εγκατάσταση της «Ανταλλακτικής Βιβλιοθήκης», που φιλοξενεί στις μικρές προθήκες της βιβλία μεταχειρισμένα, βιβλία διαβασμένα κι αδιάβαστα, χρήσιμα κι άχρηστα, πολύτιμα και περιττά: βιβλία, που, όπως οι σκύλοι, αντί να καταλήξουν «αδέσποτα», φιλοξενούνται, ανταλλάσσονται, ξεφυλλίζονται στο πόδι ή ξαναβρίσκουν τη θέση τους σε νέες βιβλιοθήκες. Αυτή η πρωτότυπη πρωτοβουλία των νεαρών αρχιτεκτόνων Ειρήνης-Αμαλίας Ιωαννίδου και Ελευθέριου Αμπατζή, σε συνεργασία με σημαντικούς φορείς, όπως ο Δήμος Αθηναίων και ο Δήμος Κηφισιάς, οι atenistas, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και η Future Library του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου κ.ά. έρχεται σε μια χώρα, υπό καθεστώς μιας δομικής κρίσης, κυρίως όμως σε μια χώρα που δεν διαθέτει παράδοση και κουλτούρα βιβλιοθηκών, αλλά ούτε και υπαίθριων βιβλιοπωλών, κυρίως μεταχειρισμένων, όπως στο εξωτερικό.

Η ιδέα, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με επιμέλεια, θέλει να προωθήσει «την κοινωνική αλληλεπίδραση μέσω των βιβλίων, ως εναλλακτική πρόταση στην παραδοσιακή σύλληψη και χρήση των βιβλιοθηκών», όπως αναφέρουν οι εμπνευστές της στην ιστοσελίδα της (vivliothiki.org), και επιχειρεί τη συνάντηση του ιδιωτικού με το δημόσιο με τη διαμεσολάβηση μιας «ανοιχτής βιβλιοθήκης».

Στη Δεξαμενή εγκαταστάθηκε πρόσφατα, υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής του Δήμου, και οι πρώτες αντιδράσεις των δημοτών και των θαμώνων της ήταν, πράγμα φυσιολογικό, μάλλον αμήχανες, γεγονός που συμβάδιζε με τα αρχικά ευρήματα. Όμως, συν τω χρόνω, όσοι συχνάζουν μπορούσαν σιγά-σιγά να ανακαλύψουν, αλλά και να καταθέσουν, μικρά «διαμάντια», όπως τα «Πολιτιστικά Μονότονα» του Δημήτρη Μαρωνίτη, διόλου «μονότονα» και πάντα επίκαιρα (αφού 20 χρόνια μετά για τα ίδια πράγματα συζητάμε –ασκόπως– και τα ίδια θέματα μονότονα επανέρχονται), ο «Φόνος στον Θερμαϊκό», του Έντμουντ Κήλυ (για την αξεδιάλυτη «υπόθεση Στακτόπουλου», που διαβάζεται σαν θρίλερ του Άμπλερ), γερμανικά βιβλία σε γοτθική γραφή, αγγλικά paperback, νομικά κείμενα, το πολύ σημαντικό (πολύτομο) Βιογραφικό Λεξικό του Βοβολίνη, και πλήθος άλλα, σε διαρκή ανανέωση. Ο καθένας τοποθετεί ό,τι πλέον τον αφήνει ως αναγνώστη αδιάφορο, αλλά κι ο καθένας εντοπίζει, με λίγη τύχη και υπομονή, κάτι που θα του κινήσει την περιέργεια ή θα γεμίσει ένα κενό στα ενδιαφέροντα και τη βιβλιοθήκη του. Ακόμα και το ψαχούλεμα, το βιαστικό ξεφύλλισμα ή η διαγώνια ανάγνωση αποκτά τη χρησιμότητά της, πολύ περισσότερο, έχει γούστο, όταν ένας μπόμπιρας περιεργάζεται το «ντουλάπι» καθώς ο μπαμπάς κρατάει το διαφανές κάλυπτρο.

Η ανταλλακτική βιβλιοθήκη, ως αντίληψη και πρακτική, είναι ακόμα στα «σπάργανα». Στον δημότη εναπόκειται αν θα την υποστηρίξει έμπρακτα ή θα την εγκαταλείψει στην τύχη της, μαζί με τα βιβλία που περιμένουν υπομονετικά τον διαβάτη-αναγνώστη. Όπως κάθε βιβλιοθήκη, αξίζει κι αυτή ισότιμα την προσοχή και τη φροντίδα μας.

O Kώστας Θ. Καλφόπουλος είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος.

TAGS :
Αθήνα βιβλιοθήκη λογοτεχνία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook