Το τέρας του Αυριανισμού

Το μείζον πρόβλημα του αυριανισμού ήταν ότι έπαιζε ή ακόμα και έφτιαχνε την επικαιρότητα -τη συγκυρία που λέγαμε- μη αναλογιζόμενος τις επιπτώσεις των πράξεων του.

Χθες η γη της Κεφαλονιάς δέχτηκε για πάντα στην «αγκαλιά» της τη σορό του Γιώργου Κουρή. Ο ίδιος έφυγε περίπου πλήρης ημερών (στα 81) αφού πρώτα έζησε μια ζωή στην κόψη του ξυραφιού. Ο γέγονε, γέγονε, λοιπόν; Ο πεθαμένος συγχωρείται. Δικαιώνεται, λένε ορισμένοι. Ακόμα και αν όχι -όπως πιστεύω εγώ- τουλάχιστον έχει το δικαίωμα να αναπαυθεί εν ειρήνη. Η παρακαταθήκη του, όμως, η ηχώ των πράξεών του, μένει πίσω και κρίνεται αυστηρά.

Όλοι ξέρουμε ποιος ήταν ο Γ. Κουρής. Μάλιστα έχω την εντύπωση ότι δεν θα χρειαστεί καν ο ιστορικός του μέλλοντος για να τον κατατάξει στο σωστό… ράφι. Αυτό έχει ήδη γίνει αμετάκλητα και ο εκλιπών φρόντισε από μόνος του για την υστεροφημία του. Αυτό, όμως, που έχουμε υποχρέωση εμείς να κάνουμε είναι ασχοληθούμε με το «παιδί» του, την τερατογένεση του διαρκούς αυριανισμού.

Ο αυριανισμός δεν ήταν ένα είδος δημοσιογραφίας, όπως πολλοί ισχυρίζονται, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο. Άγγιζε τα όρια ενός ολόκληρου συστήματος αξιών. Ενός συστήματος αξιών με μοναδικό πλαίσιο την εκάστοτε συγκυρία. Τη συγκυρία για μεγάλο ημερήσιο τιράζ στην εφημερίδα με τη δημιουργία αισχρών και συνήθως ανύπαρκτων σκανδάλων. Τα πάντα υποτάσσονταν στη συγκυρία, στο τώρα, ασχέτως επιπτώσεων.

Πρόθεσή μου δεν είναι να βρω λύση στο φαινόμενο του αυριανισμού που συνεχίζεται στις μέρες μας. Ούτε να ρίξω το «τέρας» στην πυρά αφού έφυγε από τη ζωή. Άλλωστε δεν είναι ανάγκη να είσαι τέρας για να κάνεις τερατώδη πράγματα, που επιφέρουν τρομακτικές συνέπειες. Ο Γ. Κουρής μάλλον ανήκε στην κατηγορία των ανθρώπων που «είναι αυτό που είναι», αδιαφορώντας γα τις συνέπειες.

Όταν δολοφονήθηκε ο Παύλος Μπακογιάννης από τη 17Ν, η Αυριανή τον είχε ήδη υποδείξει ως ένοχο για το σκάνδαλο Κοσκωτά.

Το μείζον πρόβλημα του αυριανισμού ήταν ότι έπαιζε ή ακόμα και έφτιαχνε την επικαιρότητα -τη συγκυρία που λέγαμε- μη αναλογιζόμενος τις επιπτώσεις των πράξεων του. Μόνο που όταν σε διαβάζουν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Γιατί υπάρχει ο πολύ σοβαρός κίνδυνος να εξελιχθεί σε φαινόμενο της πεταλούδας. Για παράδειγμα, όταν βγαίνεις με πρωτοσέλιδο που χαρακτηρίζει ως «κλεπταποδόχο» τον γαμπρό του πολιτικού σου αντιπάλου, υπάρχει η πιθανότητα μια τρομοκρατική οργάνωση να τον στοχοποιήσει και τελικά να τον δολοφονήσει. Όταν δολοφονήθηκε ο Παύλος Μπακογιάννης από τη 17Ν, η Αυριανή τον είχε ήδη υποδείξει ως ένοχο για το σκάνδαλο Κοσκωτά.

Η αλήθεια είναι ότι Τύπος, εκδότες, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, ανέκαθεν μπλέκονταν και διαπλέκονταν, συγκρούονταν, συμμαχούσαν. Αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Ούτε καν πρόσφατο. Έχει μείνει θρυλική η κόντρα της Καθημερινής με τον Πλαστήρα, κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία, για να θυμηθούμε ένα «ανώδυνο» παράδειγμα. Κανείς, λοιπόν, δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ο Τύπος ήταν Άγιος π. Α. (προ Αυριανής). Δεν ήταν, όμως, το βασίλειο της Μόρντορ που έγινε στη συνέχεια.

Ο αυριανισμός εδραίωσε την αντίληψη ότι μπορείς να εξυφάνεις το μεγαλύτερο ψέμα, τη μεγαλύτερη σκευωρία, να στοχοποιήσεις ανθρώπους, να διαβάλλεις εσκεμμένα υπολήψεις, και όχι μόνο να μην τιμωρηθείς αλλά να κάνεις τεράστια τιράζ, να ντηλάρεις απίστευτες δουλειές και τελικά να καταστείς θεσμικός παράγοντας της Δημοκρατίας επηρεάζοντας τις αποφάσεις του ιδίου του πρωθυπουργού (Ανδρέα Παπανδρέου).

Το φαινόμενο του αυριανισμού δεν ήταν αυτοφυές αλλά εξελίχθηκε παράλληλα με τον συστηματικό εκμαυλισμό της ελληνικής κοινωνίας τη δεκαετία του ‘80.

Το φαινόμενο του αυριανισμού δεν ήταν αυτοφυές αλλά εξελίχθηκε παράλληλα με τον συστηματικό εκμαυλισμό της ελληνικής κοινωνίας τη δεκαετία του ‘80. Δεν ισχυρίζομαι ότι ο Γ. Κουρής άλλαξε το πολιτισμικό DNA του Έλληνα. Αλλά ο καπάτσος Κεφαλλονίτης εντόπισε τις ατέλειες, τις αλλοιώσεις που έχουν επιφέρει σε αυτό αμέτρητες ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συγκυρίες, και δημιούργησε πάνω σε αυτές το δικό του τέρας προκειμένου να αποκτήσει ο ίδιος υπόσταση επιχειρηματική, οικονομική, πολιτική. Και ομολογουμένως τα κατάφερε άριστα.

Δυστυχώς ο αυριανισμός ζει και βασιλεύει παρά την εκδημία εις Κύριον του ιδρυτή του. Δεν έχει τη μορφή που είχε, σύμφωνοι. Αλλά ας μην γελιόμαστε, είναι εδώ. Τη δεκαετία του ‘90 είχε τη μορφή τηλεπαραθύρων. Εκεί οπού ο δημοσιογράφος θεωρούσε τον εαυτό του ικανό ακόμα και να διαπραγματευτεί μια κατάσταση ομηρίας, με τα γνωστά αποτελέσματα. Τη δεκαετία του 2000 με τα κεντρικά δελτία ειδήσεων να κλείνουν με τον καιρό από την… Πετρούλα και τις πρωινές εκπομπές να παρουσιάζουν τη… φραπελιά ως φάρμακο για τον καρκίνο. Ούτε και εκεί, απέναντι στον απόλυτο πόνο και την απόλυτη αγωνία του ανθρώπου, δεν κώλωναν οι συνεχιστές του αυριανισμού. Φραπελιά; Φραπελιά αφού πουλάει. Δέσμιοι και δεσμώτες πάντα της συγκυρίας, για να γράψουν ψηλά τα μηχανάκια τηλεθέασης.

Κλείνοντας, το δικό μου συμπέρασμα είναι ότι η περίπτωση με τον αυριανισμό και τον Γιώργο Κουρή αγγίζει πρακτικά την καρδιά του δημοσιογραφικού προβλήματος: την ανάγκη για αναγνώστες, τηλεθεατές, ακροατές. Δυστυχώς, όμως, η απάντηση είναι ότι ποιότητα και κοινό δεν πάνε μαζί. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν είναι ο εχθρός της ποιότητας. Το κοινό είναι, έστω και άθελά του. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα σταματήσουμε να μισούμε τον εκάστοτε Κουρή για τους λάθος λόγους και θα αρχίσουμε να τον μισούμε για αυτό που πραγματικά αντιπροσωπεύει και από το οποίο κινδυνεύει θανάσιμα η κοινωνία μας. Αυτό, ναι, θα ήταν δίκαιο. Και κυρίως δεν θα περιόριζε την αναπαραγωγή του φαινομένου.

Διαβάστε ακόμα: Αυριανισμός, ποτέ ξανά…

TAGS :
Αυριανή Αυριανισμός Γιώργος Κουρής δημοσιογραφία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook